אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "פרשת וארא"

פון המכלול
קפיצה לניווט קפיצה לחיפוש
ק (החלפת טקסט – "|קצר=כן" ב־"")
ק (החלפת טקסט – "דרויסנדע" ב־"דרויסנדיגע")
 
(32 מיטלסטע ווערסיעס פון 5 באַניצער נישט געוויזן.)
שורה 1: שורה 1:
{{פרשת שבוע
{{דעסקריפציע|צווייטע פרשה פון ספר שמות}}{{פרשת שבוע
| קודם = פרשת שמות
| פריערדיגע = פרשת שמות
| הבא = פרשת בא
| קומענדיגע = פרשת בא
| פסוקים = {{תנ"ך|שמות|ו|ב}} - {{תנ"ך|שמות|ט|לה|ללא=ספר}}
| פסוקים = {{תנ"ך|שמות|ו|ב}} - {{תנ"ך|שמות|ט|לה|אן=ספר}}
| מספר פסוקים = 121
| צאל פסוקים = 121 (20'סטע)
| תוכן = הבטחת ה' צו ארויסנעמען דאס פאלק פון מצרים, אהרן'ס שטעקן קעגן די שטעקן פון די חרטומים, זיבן [[עשר המכות|מכות מצרים]] הראשונות
| צאל ווערטער = 1748 (14'טע)
| צאל אותיות = 6701 (17'טע)
| אינהאלט = הבטחה פון גאט ארויסצונעמען דאס פאלק פון מצרים; [[אהרן הכהן|אהרן]]'ס שטעקן קעגן די שטעקנס פון די חרטומים; ערשטע זיבן [[צען מכות|מכות]] אויף די מצריים
| מספר עשה חינוך = 0
| מספר עשה חינוך = 0
| מספר לא תעשה חינוך = 0
| מספר לא תעשה חינוך = 0
| עדה1 = אשכנזים, ספרדים ואיטלקים
| עדה1 = אשכנזים, ספרדים און איטאליענער
| הפטרה1 = {{תנ"ך|יחזקאל|כח|כה}} - {{תנ"ך|יחזקאל|כט|כא|ללא=ספר}}
| עדה2 = תימנים
| עדה2 = תימנים
| הפטרה2 = {{תנ"ך|יחזקאל|כח|כד}} - {{תנ"ך|יחזקאל|כט|כא|ללא=ספר}}
| הפטורה1 = {{תנ"ך|יחזקאל|כח|כה}} - {{תנ"ך|יחזקאל|כט|כא|אן=ספר}}
| מספר תיבות = 1748
| הפטורה2 = {{תנ"ך|יחזקאל|כח|כד}} - {{תנ"ך|יחזקאל|כט|כא|אן=ספר}}
}}
}}
'''פָּרָשַׁת וָאֵרָא''' איז די צווייטע [[פרשת השבוע|סדרה]] אין [[ספר שמות]]. אין איר ווערט דערציילט אויף די ערשטע זיבן פון די [[צען מכות]] מצרים: דם, צפרדע, כינים, ערוב, דבר, שחין, ברד.
'''{{מנוקד|פרשת וָאֵרָא}}''' איז די צווייטע [[סדרה]] פון [[ספר שמות]], און די פערצנטע פון די תורה בכלל. די פרשה גייט פון {{תנ"ך|שמות|ו|ב|לאנג=יא|אן=ספר}}, ביז {{תנ"ך|שמות|ט|לה|לאנג=יא|אן=ספר}}, לויטן אנגענומענעם צעטיילונג פון [[קאפיטלען פון תנ"ך|קאפיטלען]], פארמאגנדיג אינאיינעם 121 פסוקים און זעכצן פרשיות - אכט [[פרשה פתוחה|פתוחות]] און אכט [[פרשה סתומה|סתומות]].


די פרשה הייבט זיך אן {{תנ"ך|שמות|ו|ב|ללא=ספר}} און ענדיגט זיך {{תנ"ך|שמות|ט|לה|ללא=ספר}}. פרשת וארא ווערט געליינט צווישן [[כ"ה טבת]]-[[ג' שבט]].
אין די פרשה ווערט געשילדערט די ערשטע זיבן פון די [[צען מכות]] אויף מצרים: דם, צפרדע, כינים, ערוב, דבר, שחין, ברד.


<!-- ב[[תקופת הגאונים]] נהגה ב[[בבל]] חלוקה שונה של הפרשיות, ולפיה הסתיימה פרשת וארא לפני מכת ברד (ב{{תנ"ך|שמות|ט|יב}}), ואילו מכת ברד הייתה חלק מן הפרשה הבאה. ככל הנראה זוהי חלוקת הפרשיות המקורית. התיעוד האחרון למנהג זה הוא מקהילת [[קונסטנטין (אלג'יריה)|קונסטנטין]] ב[[המאה ה-16|מאה ה-16]], בספר "עיבור שנים" ל[[רבי יששכר בן סוסאן]].{{הערה|[[יוסף עופר (חוקר תנ"ך)|יוסף עופר]], "[https://faculty.biu.ac.il/~ofery/papers/Chapter%20I.pdf תפוצתה של פרשת השכם בבקר וגלגוליה]", בתוך: הנ"ל, '''המסורה הבבלית לתורה, עקרונותיה ודרכיה''', [[האקדמיה ללשון העברית]] ו[[הוצאת מאגנס]], ירושלים תשס"א, עמ' 187–203.}} -->
פרשת וארא ווערט געליינט צווישן [[כ"ה טבת]] און [[ג' שבט]], און איז די צווייטע פון די [[שובבי"ם]] וואכן.


== אינהאלט ==
==גרעניצן==
=== ג-ט זאגט צו פאר משה צו נעמען די אידן פאר א פאלק ===
אין די מסורה פון די פרשיות פון די [[גאונים|תקופת הגאונים]], ענדיגט זיך פרשת וארא פאר מכת ברד, ביי {{תנ"ך|שמות|ט|יב|אן=ספר}}, און פון די קומענדיגע פסוק, וַיֹּאמֶר ה' אֶל מֹשֶׁה הַשְׁכֵּם בַּבֹּקֶר, הייבט זיך אן א נייע פרשה מיט'ן נאמען "פרשת השכם" אנשטאט [[פרשת בא]], וואס ציט זיך ביז פרשת בשלח{{הערה|זעט: {{היברובוקס|2=[[הלכות פסוקות]]|3=31930|page=208|קעפל=סדר פרשיות של ימים טובים והפטרות שלהן|מקום הוצאה=ירושלים|שנת הוצאה=תשי"א|מהדורה=ששון|עמ=קפ}}, און {{היברובוקס|2=[[הלכות גדולות]]|3=21295|page=795|קעפל=זה סדר פרשיות של ימים טובים והפטריות שלהם|מקום הוצאה=בערלין|שנת הוצאה=תרמ"ח-תרנ"ב|מו"ל=הרב עזריאל הילדסהיימר|עמ=617}}.}}. דער לעצטער צו דערמאנען די מסורה איז [[רבי יששכר בן סוסאן]] (געלעבט אין [[16'טער יארהונדערט]]), אין זיין ספר "עיבור שנים"{{הערה|{{היברובוקס|2=עיבור שנים|3=45592|page=64|מקום הוצאה=ווענעציע|עמ=לג ע"א}}.}} וואו ער שרייבט אז אין קהילת [[קאנסטאנטין, אלזשיר|קאנסטאנטין]] האט מען זיך אזוי געפירט{{הערה|זעט אויספירליך אין {{צ-זשורנאל|יוסף עופר|תפוצתה של פרשת השכם בבקר וגלגוליה|המסורה הבבלית לתורה, עקרונותיה ודרכיה|עמ=187–203|מו"ל=האקדמיה ללשון העברית|מקום הוצאה=ירושלים|שנת הוצאה=תשס"א|קישור=https://yosefofer.com/papers/Chapter%20I.pdf}}.}}.
דער אויבערשטער אנטפלעקט פאר [[משה]] דעם [[שם המפורש]], און לייגט ארויף אויף אים צו צוזאגן די אידישע קינדער אז זיי גייען אויסגעלייזט ווערן פון מצרים כדי צו ווערן זיין פאלק אוןצו קומען צום צוגעזאגטן לאנד. אידישע קינדער הערן נישט צו צו משה וועגן צוויי סיבות: "מקוצר רוח<ref>מי שנמצא במצב של צרה, רוחו ונשמתו קצרה ואינו יכול להאריך בנשימתו. [[רש"י]] ד"ה "מקוצר רוח".</ref> ומעבודה קשה"<ref>מלחץ העבודה שלוחצים אותם הנוגשים ומקושי השיעבוד.</ref>.


ה' מורה למשה ללכת שוב אל פרעה, משה פרעגט פון א [[קל וחומר]]<ref>זע אין [[מדרש רבה]] און אין [[פירוש רש"י לתורה|פירוש רש"י]] [[דיבור המתחיל|ד"ה]] "ואיך ישמעני פרעה"</ref>: "הן בני ישראל לא שמעו אלי, ואיך ישמעני פרעה? ואני ערל שפתים"?!
== פרשה אינהאלט ==
=== צוזאג פון גאט צו נעמען די אידן פאר א פאלק ===
נאך וואס [[משה רבינו|משה]] האט זיך אפגערעדט ענדע [[פרשת שמות]] צום אויבערשטן "למה הרעות לעם הזה", האט אים דער אויבערשטער געזאגט אז ער גייט מקיים זיין די בונד וואס ער האט אוועקגעשטעלט מיט די אבות, און דערהערן די ווייגעשריי פון די פארפאלגטע אידן, און ער זאל מעלדן פאר די אידישע קינדער אז זיי גייען אויסגעלייזט ווערן פון מצרים, און זיי נעמען פאר זיין פאלק און זיי ברענגען צום צוגעזאגטן לאנד. אידישע קינדער האבן צוליב זייער שווערע לאגע און די קנעכטשאפט נישט אנגענומען די טרייסט ווערטער.


סיפור הדברים נפסק לשם תיאור קצר של [[שושלת]] משפחת משה ו[[אהרן הכהן|אהרן]], שבאים יחד עם תיאור שושלת [[שבט ראובן]] ו[[שבט שמעון|שמעון]].
גאט האט ווידער געשיקט משה באפעלן פרעה ארויסצולאזן די אידן, אבער משה האט גע'טענה'ט א [[קל וחומר]]{{הערה|זעט {{מדרש רבה|בראשית|צב|ז}}.}}, אז אויב די אידן האבן אים נישט אויסגעהערט, וועט אים פרעה דען אויסהערן? דער אויבערשטער האט דאן מיטגעשיקט מיט אים אהרן, זיי זאלן אינאיינעם גיין צו פרעה.


===מטות משה ואהרון מול מטות החרטומים===
די תורה האקט דאן איבער מיט די יחוס פון משה און אהרן ביז [[לוי]], אנהייבנדיג פון די קינדער פון די צוויי עלטערע ברידער [[ראובן]] און [[שמעון]]{{הערה|{{תנ"ך|שמות|ו|ב|ל|אן=ספר}}.}}.
[[קובץ:The Fifth Plague of Egypt, Turner - Indianapolis Museum of Art - DSC00690.JPG|270px|ממוזער|מכת דבר הורגת את כל מקנה מצרים.]]
[[קובץ:Martin, John - The Seventh Plague - 1823.jpg|270px|ממוזער|מכת ברד, אש ומים]]


ה' נותן למשה ואהרן אותות ומופתים כדי לשכנע את פרעה ואת בני ישראל בשליחותם, אך מסביר כי פרעה יקשה את ליבו מתוך כוונה אלוקית להרבות אותות ומופתים בארץ מצרים ולהוציא "אֶת עַמִּי בְנֵי יִשְׂרָאֵל מֵאֶרֶץ מִצְרַיִם בִּשְׁפָטִים גְּדֹלִים".
===שטעקנס פון אהרן און די חרטומים===
[[טעקע:The Fifth Plague of Egypt, Turner - Indianapolis Museum of Art - DSC00690.JPG|270px|קליין|מכת דבר - די מצרי'שע בהמות זענען אויסגעשטארבן.]]
[[טעקע:Martin, John - The Seventh Plague - 1823.jpg|270px|קליין|מכת ברד איבער מצרים.]]
דער אויבערשטער האט געגעבן פאר משה און אהרן א מופת צו באווייזן פאר פרעה, אראפצואווארפן אהרן'ס שטעקן און עס וועט ווערן א שלאנג. ער האט זיי אנגעזאגט פון פריער אז ער וועט פארהארטעווען פרעה'ס הארץ ער זאל זיך האלטן שטארק נישט ארויסצולאזן די אידן, כדי השי"ת זאל קענען פארמערן די נסים און שטראפן אויף די מצריים.


משה ואהרן מבצעים את השליחות ועל פי הוראת ה' מבצעים מופת לעיני פרעה ועבדיו לשם אימות שליחותם. אהרן משליך את מטהו לפני פרעה והופכו לתנין<ref>נחש</ref>. [[חרטומים|חרטומי]] מצרים מראים גם הם את כוחם והופכים את מטותיהם לתנינים. אהרן מוכיח את עליונות מטהו בכך שהוא בולע את מטותיהם של החרטומים. פרעה אינו מתרגש וממאן לשלח את העם.
משה און אהרן האבן געטון זייער שליחות און געווארפן דעם שטעקן פאר פרעה און עס איז געווארן א שלאנג, אבער פרעה האט באפוילן זיינע כישוף מאכער נאכצוטון די זעלבע, און ווען זיי האבן דאס באוויזן האט ער אפגעווארפן די פארלאנג זיי ארויסצולאזן{{הערה|{{תנ"ך|שמות|ז|א|יג|אן=ספר}}.}}.


===סיפור המכות===
===די מכות===
{{הפניה לערך מורחב|צען מכות}}
{{הויפט ארטיקל|צען מכות}}
המשך הפרשה מספרת את סיפורן של שבע מתוך עשר המכות, והן:
ווייטער אין די פרשה ווערט געשילדערט די געשיכטע פון די ערשטע זיבן פון די צען מכות{{הערה|{{תנ"ך|שמות|ז|א|יד|אן=ספר}} - סוף פרשה, {{תנ"ך|שמות|ט|לה|אן=ספר}}.}}:


# '''מכת דם:''' אהרון מכה במטהו את [[היאור]], "ויהפכו כל המים אשר ביאור לדם". [[דג]]י היאור מתים, וסרחונם מתפשט במצרים.
# '''מכת דם:''' נאך וואס משה האט אויפ'ן באפעל פונעם אויבערשטן געווארנט פרעה ביים טייך, האט אהרן געשלאגן דעם [[נילוס|יאור]], "ויהפכו כל המים אשר ביאור לדם" - און עס איז געווארן [[בלוט]]. די [[פיש]] פון טייך זענען אויסגעשטארבן, און דער טייך איז פארשטונקען געווארן.
# '''מכת צפרדע:''' אהרן מכה שוב במטהו על מימי מצרים, "ותכס הצפרדע את ארץ מצרים". הצפרדעים עולים ובאים בביתם, בחדר משכבם, ואף בתנורים ובבצקים. פרעה מפציר במשה ואהרן לביטול המכה. המכה מסתיימת, והוא ממשיך להקשות את ליבו.
# '''מכת צפרדע:''' אהרן האט ווידער געשלאגן די וואסערן פון מצרים, "ותכס הצפרדע את ארץ מצרים" - [[פראש|פרעש]] האבן איבערגעדעקט מצרים. די פרעש זענען אריין אין די הייזער און שטובער, אין די אויווענעס און טייגן. פרעה האט געבעטן משה און אהרן אוועקצונעמען דעם מכה, און צוגעזאגט ארויסצולאזן די אידן. ווען משה האט געבעטן דעם אויבערשטן זאל אפטון די מכה האט זיך עס געענדיגט, אבער פרעה האט ווידער פארשטיינערט זיין הארץ און נישט ארויסגעלאזט די אידן.
# '''מכת כינים:''' אהרן מכה את עפר הארץ והכינים פושטות על ארץ מצרים באדם ובבהמה. החרטומים מנסים אף הם את כוחם בהולדת כינים, ומשאינם מצליחים הם מכריזים: "אצבע אלוקים היא".
# '''מכת כינים:''' אהרן האט געשלאגן דער ערד מיט דעם שטעקן, און [[לייז]] האבן זיך צעשפרייט איבער גאנץ מצרים, אויף די מענטשן און בהמות. די חרטומים האבן עס פרובירט נאכמאכן, און כאטש וואס זיי האבן געקענט ביי דם און צפרדע, האבן זיי ביי כנים נישט מצליח געווען, און מודה געווען אז "אצבע אלוקים היא".
# '''מכת ערוב:''' תערובת של חיות שבאו והשחיתו את ארץ מצרים, פרט לארץ גושן בה ישבו בני ישראל. פרעה בא בהצעה לפני משה, להתיר לישראל לעבוד את ה' בתוך הארץ מבלי לעוזבה. משה מסרב להצעה ופרעה מסכים לשלחם תמורת ביטול מכת ערוב. משה מתפלל עבורו והערוב סר, אבל פרעה שוב מפר את הבטחתו.
# '''מכת ערוב:''' נאך א פרישע ווארענונג דורך משה, איז געקומען א מכה פון [[חיות]] וואס האבן אינוואדירט מצרים און חרוב געמאכט דאס לאנד, בשעת אין גושן וואו די אידן האבן געוואוינט זענען די חיות נישט אריין. פרעה האט פרובירט צו זאגן אז די אידן זאלן שחט'ן זייערע קרבנות אין מצרים, אבער משה האט קלארגעשטעלט אז ער דארף ארויסלאזן די אידן. ווען פרעה האט געזאגט אז ער איז גרייט ארויסצושיקן די אידן האט זיך די מכה אפגעשטעלט, אבער פרעה האט דאן ווידער צוריקגעצויגן.
# '''מכת דבר:''' [[מגפה|מגפת]] דבר מתפשטת ב[[בקר]]ם וב[[צאן|צאנם]] של המצרים שהיו בשדה, "וימת כל מקנה מצרים, וממקנה בני ישראל לא מת אחד".
# '''מכת דבר:''' א [[מגיפה]] האט אויסגעבראכן ביי די מצרי'שע בהמות וועלכע האבן זיך אויפגעהאלטן אינדרויסן אין פעלד, אבער די אידישע בהמות זענען אלע געבליבן לעבן, "וימת כל מקנה מצרים, וממקנה בני ישראל לא מת אחד".
# '''מכת שחין:''' משה ואהרן לוקחים מלוא חופניהם "פיח כבשן", משליכים השמימה והפיח הופך לשחין אבעבועות באדם ובבהמה. השחין מונע מהחרטומים לעמוד לפני משה.
# '''מכת שחין:''' משה און אהרן האבן אנגעהויפנט זייערע הענט מיט "פיח כבשן" - אַש-שטויב פון קאלעכאויוון, און עס געווארפן צום הימל פאר פרעה'ס אויגן, און עס האט ארויסגעשפראצט פאראייטערטע בלאטערן אויף אלע מצריים און זייערע בהמות. די חרטומים האבן זיך אזוי געשעמט מיט זייערע בלאטערן אז זיי האבן אויסגעמיטן פון טרעפן משה.
# '''מכת ברד:''' ה' ממטיר ברד כבד מאוד, ואש מתלקחת בתוכו, "אשר לא היה כמוהו במצרים מיום היווסדה". כל האדם והבהמה ששהו מחוץ לביתם מתו, עשב השדה הוכה ועץ השדה נשבר. לבקשת פרעה מתפלל משה להפסקת הברד, ופרעה עומד כרגיל במריו ואינו משלח את ישראל מארצו.
# '''מכת ברד:''' משה האט אויפגעהויבן זיין האנט צום הימל, און עס האט אנגעהויבן פאלן [[האגל]] געמישט מיט פייער "אשר לא היה כמוהו במצרים מיום היווסדה". דער ברד האט גע'הרג'עט און צעשטערט אלעס וואס איז געווען אינדרויסן, פון מענטשן ביז געוויקסן. פרעה האט זיך ווידער געבעטן ביי משה און אהרן ער זאל אוועקנעמען די מכה, זאגנדיג "ה' הצדיק ואני ועמי הרשעים", אבער ציט ווידער צוריק דערנאך.


==תאריכי הקריאה==
==דאטומען==
השבת בה קוראים את פרשת וארא יכולה לחול בשישה תאריכים שונים:
דער שבת ווען מ'ליינט די פרשה, קען געפאלן אין זעקס אנדערע דאטומען:
*[[שנת השא]] ו[[שנת השג]] - [[כ"ה בטבת]]
*[[השא יאר]] און [[השג יאר]] - [[כ"ה טבת]]
*[[שנת הכז]] - [[כ"ו בטבת]]
*[[הכז יאר]] - [[כ"ו טבת]]
*[[שנת החא]] - [[כ"ז בטבת]]
*[[החא יאר]] - [[כ"ז טבת]]
*[[שנת גכה]] ו[[שנת בשה]], [[שנת גכז]] ו[[שנת בשז]] - [[כ"ח בטבת]]
*[[גכה יאר]] און [[בשה יאר]], [[גכז יאר]] און [[בשז יאר]] - [[כ"ח טבת]]
*[[שנת בחג]] ו[[שנת זשג]], [[שנת בחה]] ו[[שנת זשה]] - [[א' שבט]]
*[[בחג יאר]] און [[זשג יאר]], [[בחה יאר]] און [[זשה יאר]] - [[א' שבט]]
*[[שנת זחא]] ו[[שנת זחג]] - [[ג' שבט]]
*[[זחא יאר]] און [[זחג יאר]] - [[ג' שבט]]


==הפטרה==
==הפטורה==
[[הפטרה|מפטירים]] בנבואתו של [[יחזקאל]] על פרעה ומצרים: "הנני עליך פרעה מלך מצרים, התנים (=התנין) הגדול הרובץ בתוך יאוריו". ההפטרה היא בספר יחזקאל, מ{{תנ"ך|יחזקאל|כח|כה|ללא=ספר}} (למנהג [[יהדות תימן]] מתחילים {{תנ"ך|יחזקאל|כח|כד|ללא=פרק}}, ולמנהג ק"ק פוזנא התחילו {{תנ"ך|יחזקאל|כט|א|ללא=ספר}}) עד {{תנ"ך|יחזקאל|כט|כא|ללא=ספר}}.
מען ליינט די [[הפטורה]] אין [[ספר יחזקאל]]. די אשכנזים, ספרדים און איטאליענער הייבן אן ביי {{תנ"ך|יחזקאל|כח|כה|אן=ספר|לאנג=יא}}{{הערה|[[רבי דוד אבודרהם|אבודרהם]] {{שיתופתא|Abudarham,_Hebrew_Calendar,_Order_of_Parashiot_and_Haftarot/15|סדר העיבור, סדר הפרשיות וההפטרות}}.}}, די תימנים ביי {{תנ"ך|יחזקאל|כח|כד|אן=פרק|לאנג=יא}}{{הערה|{{שיתופתא|1=Mishneh_Torah,_The_Order_of_Prayer/5?selectedunittext=3|2=רמב"ם - סדר התפילה ה׳, ד'}}.}}, און קהלת פאזנע פון {{תנ"ך|יחזקאל|כט|א|אן=ספר|לאנג=יא}}, און מען ליינט ביז {{תנ"ך|יחזקאל|כט|כא|אן=ספר|לאנג=יא}}. אין די הפטורה ווערט געשילדערט די נבואה פון [[יחזקאל]] איבער פרעה און מצרים: "הִנְנִי עָלֶיךָ פַּרְעֹה מֶלֶךְ מִצְרַיִם, הַתַּנִּים הַגָּדוֹל הָרֹבֵץ בְּתוֹךְ יְאֹרָיו".


ב[[נוסח רומניא]] הפטירו {{תנ"ך|ישעיהו|מב|ח}} עד {{תנ"ך|ישעיהו|מג|ה|ללא=ספר}}.
ביי די [[ראמאניאטן|ראָמאַניאטן]] ליינט מען {{תנ"ך|ישעיהו|מב|ח|לאנג=יא}} - {{תנ"ך|ישעיהו|מג|ה|אן=ספר|לאנג=יא}}.


בכ-30% מהשנים, בשנים מסוג [[שנת בחג|בחג]], [[שנת זשג|זשג]], [[שנת בחה|בחה]] ו[[שנת זשה|זשה]], פרשת וארא נקראת בשבת [[ראש חודש]] [[שבט (חודש)|שבט]] וקוראים את הפטרת "השמים כסאי" במקום ההפטרה הרגילה, ובנוסח רומניא, הפטירו כבכל [[שבת ראש חודש]] ב{{תנ"ך|יחזקאל|מו|א}} עד {{תנ"ך|יחזקאל|מו|יח|ללא=פרק}}.
אין ארום 30% יארן, געפאלט דער שבת אין וועלכע מען ליינט פרשת וארא אום שבת [[ראש חודש]] [[שבט (חודש)|שבט]], און מען ליינט די הפטורה פון "השמים כסאי".


==דרויסנדע לינקס==
==דרויסנדיגע לינקס==
{{מיזמים|ויקיטקסט=פרשת וארא}}
{{פרשה לינקס|בית חב"ד=466316|בינינו=7199|אתר פרשת השבוע=2010/12/vaera}}
{{קישורי פרשה|פרשה=וארא|ממרא=0202|תורת אמת ספר=00761|תורת אמת פרשה=0001|נחמה=14|בית חב"ד=466316|ישיבה=27|בינינו=7199|אתר פרשת השבוע=2010/12/vaera|בר-אילן=vaera}}


==הערות שוליים==
==רעפערענצן==
{{הערות שוליים}}
{{רעפערענצן}}


{{פרשיות השבוע}}
{{פרשיות השבוע}}
{{ספר שמות}}
[[קאטעגאריע:פרשת וארא|*]]
[[קאטעגאריע:פרשת וארא|*]]
[[קאטעגאריע:פרשות ספר שמות|וארא]]
[[קאטעגאריע:פרשיות ספר שמות|וארא]]
[[קאטעגאריע:פרשות השבוע|וארא]]
[[קאטעגאריע:טבת]]
{{וח}}
[[קאטעגאריע:שבט]]
[[קאַטעגאָריע:המכלול ארטיקלען]]


{{דרעפט}}
[[he:פרשת וארא]]

יעצטיגע רעוויזיע זינט 08:27, 8 יולי 2024

Arrow r.svg וארא Arrow l.svg
פסוקים שמות ו, ב - ט, לה
צאל פסוקים 121 (20'סטע)
צאל ווערטער 1748 (14'טע)
צאל אותיות 6701 (17'טע)
אינהאלט הבטחה פון גאט ארויסצונעמען דאס פאלק פון מצרים; אהרן'ס שטעקן קעגן די שטעקנס פון די חרטומים; ערשטע זיבן מכות אויף די מצריים
עשה (0)  לא תעשה (0)
הפטורה
אשכנזים, ספרדים און איטאליענער יחזקאל כח, כה - כט, כא
תימנים יחזקאל כח, כד - כט, כא

פרשת וָאֵרָא איז די צווייטע סדרה פון ספר שמות, און די פערצנטע פון די תורה בכלל. די פרשה גייט פון קאַפּיטל ו', פסוק ב', ביז קאַפּיטל ט', פסוק ל"ה, לויטן אנגענומענעם צעטיילונג פון קאפיטלען, פארמאגנדיג אינאיינעם 121 פסוקים און זעכצן פרשיות - אכט פתוחות און אכט סתומות.

אין די פרשה ווערט געשילדערט די ערשטע זיבן פון די צען מכות אויף מצרים: דם, צפרדע, כינים, ערוב, דבר, שחין, ברד.

פרשת וארא ווערט געליינט צווישן כ"ה טבת און ג' שבט, און איז די צווייטע פון די שובבי"ם וואכן.

גרעניצן

אין די מסורה פון די פרשיות פון די תקופת הגאונים, ענדיגט זיך פרשת וארא פאר מכת ברד, ביי ט, יב, און פון די קומענדיגע פסוק, וַיֹּאמֶר ה' אֶל מֹשֶׁה הַשְׁכֵּם בַּבֹּקֶר, הייבט זיך אן א נייע פרשה מיט'ן נאמען "פרשת השכם" אנשטאט פרשת בא, וואס ציט זיך ביז פרשת בשלח[1]. דער לעצטער צו דערמאנען די מסורה איז רבי יששכר בן סוסאן (געלעבט אין 16'טער יארהונדערט), אין זיין ספר "עיבור שנים"[2] וואו ער שרייבט אז אין קהילת קאנסטאנטין האט מען זיך אזוי געפירט[3].

פרשה אינהאלט

צוזאג פון גאט צו נעמען די אידן פאר א פאלק

נאך וואס משה האט זיך אפגערעדט ענדע פרשת שמות צום אויבערשטן "למה הרעות לעם הזה", האט אים דער אויבערשטער געזאגט אז ער גייט מקיים זיין די בונד וואס ער האט אוועקגעשטעלט מיט די אבות, און דערהערן די ווייגעשריי פון די פארפאלגטע אידן, און ער זאל מעלדן פאר די אידישע קינדער אז זיי גייען אויסגעלייזט ווערן פון מצרים, און זיי נעמען פאר זיין פאלק און זיי ברענגען צום צוגעזאגטן לאנד. אידישע קינדער האבן צוליב זייער שווערע לאגע און די קנעכטשאפט נישט אנגענומען די טרייסט ווערטער.

גאט האט ווידער געשיקט משה באפעלן פרעה ארויסצולאזן די אידן, אבער משה האט גע'טענה'ט א קל וחומר[4], אז אויב די אידן האבן אים נישט אויסגעהערט, וועט אים פרעה דען אויסהערן? דער אויבערשטער האט דאן מיטגעשיקט מיט אים אהרן, זיי זאלן אינאיינעם גיין צו פרעה.

די תורה האקט דאן איבער מיט די יחוס פון משה און אהרן ביז לוי, אנהייבנדיג פון די קינדער פון די צוויי עלטערע ברידער ראובן און שמעון[5].

שטעקנס פון אהרן און די חרטומים

מכת דבר - די מצרי'שע בהמות זענען אויסגעשטארבן.
מכת ברד איבער מצרים.

דער אויבערשטער האט געגעבן פאר משה און אהרן א מופת צו באווייזן פאר פרעה, אראפצואווארפן אהרן'ס שטעקן און עס וועט ווערן א שלאנג. ער האט זיי אנגעזאגט פון פריער אז ער וועט פארהארטעווען פרעה'ס הארץ ער זאל זיך האלטן שטארק נישט ארויסצולאזן די אידן, כדי השי"ת זאל קענען פארמערן די נסים און שטראפן אויף די מצריים.

משה און אהרן האבן געטון זייער שליחות און געווארפן דעם שטעקן פאר פרעה און עס איז געווארן א שלאנג, אבער פרעה האט באפוילן זיינע כישוף מאכער נאכצוטון די זעלבע, און ווען זיי האבן דאס באוויזן האט ער אפגעווארפן די פארלאנג זיי ארויסצולאזן[6].

די מכות

Postscript-viewer-blue.svg צען מכות

ווייטער אין די פרשה ווערט געשילדערט די געשיכטע פון די ערשטע זיבן פון די צען מכות[7]:

  1. מכת דם: נאך וואס משה האט אויפ'ן באפעל פונעם אויבערשטן געווארנט פרעה ביים טייך, האט אהרן געשלאגן דעם יאור, "ויהפכו כל המים אשר ביאור לדם" - און עס איז געווארן בלוט. די פיש פון טייך זענען אויסגעשטארבן, און דער טייך איז פארשטונקען געווארן.
  2. מכת צפרדע: אהרן האט ווידער געשלאגן די וואסערן פון מצרים, "ותכס הצפרדע את ארץ מצרים" - פרעש האבן איבערגעדעקט מצרים. די פרעש זענען אריין אין די הייזער און שטובער, אין די אויווענעס און טייגן. פרעה האט געבעטן משה און אהרן אוועקצונעמען דעם מכה, און צוגעזאגט ארויסצולאזן די אידן. ווען משה האט געבעטן דעם אויבערשטן זאל אפטון די מכה האט זיך עס געענדיגט, אבער פרעה האט ווידער פארשטיינערט זיין הארץ און נישט ארויסגעלאזט די אידן.
  3. מכת כינים: אהרן האט געשלאגן דער ערד מיט דעם שטעקן, און לייז האבן זיך צעשפרייט איבער גאנץ מצרים, אויף די מענטשן און בהמות. די חרטומים האבן עס פרובירט נאכמאכן, און כאטש וואס זיי האבן געקענט ביי דם און צפרדע, האבן זיי ביי כנים נישט מצליח געווען, און מודה געווען אז "אצבע אלוקים היא".
  4. מכת ערוב: נאך א פרישע ווארענונג דורך משה, איז געקומען א מכה פון חיות וואס האבן אינוואדירט מצרים און חרוב געמאכט דאס לאנד, בשעת אין גושן וואו די אידן האבן געוואוינט זענען די חיות נישט אריין. פרעה האט פרובירט צו זאגן אז די אידן זאלן שחט'ן זייערע קרבנות אין מצרים, אבער משה האט קלארגעשטעלט אז ער דארף ארויסלאזן די אידן. ווען פרעה האט געזאגט אז ער איז גרייט ארויסצושיקן די אידן האט זיך די מכה אפגעשטעלט, אבער פרעה האט דאן ווידער צוריקגעצויגן.
  5. מכת דבר: א מגיפה האט אויסגעבראכן ביי די מצרי'שע בהמות וועלכע האבן זיך אויפגעהאלטן אינדרויסן אין פעלד, אבער די אידישע בהמות זענען אלע געבליבן לעבן, "וימת כל מקנה מצרים, וממקנה בני ישראל לא מת אחד".
  6. מכת שחין: משה און אהרן האבן אנגעהויפנט זייערע הענט מיט "פיח כבשן" - אַש-שטויב פון קאלעכאויוון, און עס געווארפן צום הימל פאר פרעה'ס אויגן, און עס האט ארויסגעשפראצט פאראייטערטע בלאטערן אויף אלע מצריים און זייערע בהמות. די חרטומים האבן זיך אזוי געשעמט מיט זייערע בלאטערן אז זיי האבן אויסגעמיטן פון טרעפן משה.
  7. מכת ברד: משה האט אויפגעהויבן זיין האנט צום הימל, און עס האט אנגעהויבן פאלן האגל געמישט מיט פייער "אשר לא היה כמוהו במצרים מיום היווסדה". דער ברד האט גע'הרג'עט און צעשטערט אלעס וואס איז געווען אינדרויסן, פון מענטשן ביז געוויקסן. פרעה האט זיך ווידער געבעטן ביי משה און אהרן ער זאל אוועקנעמען די מכה, זאגנדיג "ה' הצדיק ואני ועמי הרשעים", אבער ציט ווידער צוריק דערנאך.

דאטומען

דער שבת ווען מ'ליינט די פרשה, קען געפאלן אין זעקס אנדערע דאטומען:

הפטורה

מען ליינט די הפטורה אין ספר יחזקאל. די אשכנזים, ספרדים און איטאליענער הייבן אן ביי קאַפּיטל כ"ח, פסוק כ"ה[8], די תימנים ביי פסוק כ"ד[9], און קהלת פאזנע פון קאַפּיטל כ"ט, פסוק א', און מען ליינט ביז קאַפּיטל כ"ט, פסוק כ"א. אין די הפטורה ווערט געשילדערט די נבואה פון יחזקאל איבער פרעה און מצרים: "הִנְנִי עָלֶיךָ פַּרְעֹה מֶלֶךְ מִצְרַיִם, הַתַּנִּים הַגָּדוֹל הָרֹבֵץ בְּתוֹךְ יְאֹרָיו".

ביי די ראָמאַניאטן ליינט מען ספר ישעיהו, קאַפּיטל מ"ב, פסוק ח' - קאַפּיטל מ"ג, פסוק ה'.

אין ארום 30% יארן, געפאלט דער שבת אין וועלכע מען ליינט פרשת וארא אום שבת ראש חודש שבט, און מען ליינט די הפטורה פון "השמים כסאי".

דרויסנדיגע לינקס

טעקסט:

טייטש

  • מאיר הלוי לעטעריס, "פרשת וארא", חמשה חומשי תורה אין אידיש, ניו יארק, תרע"ד

פארברייטערונג:

רעפערענצן

  1. זעט: "סדר פרשיות של ימים טובים והפטרות שלהן", הלכות פסוקות, ירושלים, תשי"א, עמ' קפ, און "זה סדר פרשיות של ימים טובים והפטריות שלהם", הלכות גדולות, בערלין: הרב עזריאל הילדסהיימר, תרמ"ח-תרנ"ב, עמ' 617.
  2. עיבור שנים, ווענעציע, לג ע"א.
  3. זעט אויספירליך אין יוסף עופר, "תפוצתה של פרשת השכם בבקר וגלגוליה", המסורה הבבלית לתורה, עקרונותיה ודרכיה, ירושלים: האקדמיה ללשון העברית, תשס"א, עמ' 187–203.
  4. זעט בראשית רבה, פרשה צ"ב, פסקה ז'.
  5. ו, ב–ל.
  6. ז, א–יג.
  7. ז, א–יד - סוף פרשה, ט, לה.
  8. אבודרהם סדר העיבור, סדר הפרשיות וההפטרות.
  9. רמב"ם - סדר התפילה ה׳, ד'.