35,369
רעדאגירונגען
קיין רעדאגירונג באמערקונג
ק (החלפת טקסט – "זײַנען" ב־"זענען") |
אין תקציר עריכה |
||
| (16 מיטלסטע ווערסיעס פון 4 באַניצער נישט געוויזן.) | |||
| שורה 1: | שורה 1: | ||
'''עשׂרה | {{דעסקריפציע||ענגליש = fast day in Judaism|העב=יום תענית יהודי|דייטש=jüdischer Fastentag|}} | ||
'''עשׂרה בטבת''' איז א [[ייד|יידישער]] [[פאסט-טאג]]. כּלל [[ישׂראל]] פירן זיך אין דעם טאג צו פאַסטן פון [[עלות השחר]] ביז [[צאת הכּוכבים]] (אַרום 12 שטונדן). עשרה בטבת קען געפאלן זונטאג, דינסטאג, מיטוואך, דאנערשטאג און פרייטאג. | |||
== שטאַמונג == | == שטאַמונג == | ||
פאַרוואָס פאַסט מען? ווייל יאָר ג'קע"ז (־588) האָט [[נבוכדנאצר]] דער קעניג פון [[בבל|בבל]] באַלאַגערט די שטאָט [[ירושלים]], ווי עס שטייט אין: {{דיק|וַיְהִי בִשְׁנַת הַתְּשִׁיעִית לְמָלְכוֹ בַּחֹדֶשׁ הָעֲשִׂירִי בֶּעָשׂוֹר לַחֹדֶשׁ בָּא נְבֻכַדְנֶאצַּר מֶלֶךְ-בָּבֶל הוּא וְכָל-חֵילוֹ עַל-יְרוּשָׁלִַם וַיִּחַן עָלֶיהָ וַיִּבְנוּ עָלֶיהָ דָּיֵק סָבִיב| [[ספר מלכים|מלכים]] ב' (פרק כ"ה)}}. און אין [[ספר ירמיהו|ירמיה]] {{דיק|ותבוא העיר במצור… ויחזק הרעב בעיר.| [[ספר ירמיה|ירמיה]]}} | |||
שטייט אין [[ספר זכריה|זכריה]]: {{דיק|כה אמר יהוה צבאות, צום הרביעי וצום החמישי וצום השביעי וצום העשירי יהיה לבית יהודה לששון ולשמחה, ולמועדים, טובים; והאמת והשלום, אהבו.|[[ספר זכריה|זכריה]]}} | שטייט אין [[ספר זכריה|זכריה]]: {{דיק|כה אמר יהוה צבאות, צום הרביעי וצום החמישי וצום השביעי וצום העשירי יהיה לבית יהודה לששון ולשמחה, ולמועדים, טובים; והאמת והשלום, אהבו.|[[ספר זכריה|זכריה]]}} | ||
| שורה 12: | שורה 13: | ||
ביים דאווענען זאגט מען סליחות אין [[שחרית]] און מען ליינט אין דער תורה [[ויחל]] סיי שחרית און סיי מנחה. טייל ערטער זאגט מען אויך [[אבינו מלכנו]]. | ביים דאווענען זאגט מען סליחות אין [[שחרית]] און מען ליינט אין דער תורה [[ויחל]] סיי שחרית און סיי מנחה. טייל ערטער זאגט מען אויך [[אבינו מלכנו]]. | ||
=== | ===פרייטאג און שבת=== | ||
לויטן היינטיגן [[ | לויטן היינטיגן [[אידישער קאלענדאר|יידישן קאלענדאר]], איז עשרה בטבת דער איינציגער תענית וואס קען געפאלן פרייטאג, א זאך וואס פאסירט נאר אמאל אין עטליכע יארן. אין אזא פאל, זענען דא דעות צווישן די [[תנאים]]{{הערה|{{בבלי|עירובין|מא|א}}}} און אין [[ראשונים]]{{הערה|[[רבי עובדיה יוסף]], שו"ת [[יחווה דעת]], חלק א, סימן פ}} אז מען זאל אויספאסטן א ביסל פאר שבת, כדי מ'זאל נישט אריינקומען אין שבת אויסגעהונגערט - "שלא יכנס לשבת כשהוא מעונה". אבער הלכה למעשה ווערט געפסקנט אין [[שלחן ערוך]] אז מען ענדיגט דעם תענית מיט נאכט.{{הערה|הגהת ה[[רמ"א]] אויף {{שלחן ערוך|אורח חיים|רמט|ד}}; הרב [[רבי עובדיה יוסף]], שו"ת [[יביע אומר]], חלק ו, אורח חיים סימן לא}} נאך א שמועס איז דא לגבי דעם סדר פון [[מנחה]] ווען עשרה בטבת געפאלט פרייטאג; דער מנהג איז אז מען [[קריאת התורה|ליינט]] פרשת "ויחל" אזוי ווי יעדן תענית, אבער קיין [[תחנון]] זאגט מען נישט אזוי ווי יעדן פרייטאג פון א גאנץ יאר{{הערה|[[רבי יוסף קארו]], [[בית יוסף]], [[אורח חיים]], סימן תקנ}}, דעריבער פרייטאג זאגט מען אויך נישט קיין [[אבינו מלכנו]], וואס גייט צוזאמען מיט תחנון אין פאסט טעג.{{הערה|[[ערוך השלחן]], אורח חיים, סימן תקנ, סעיף ב}} | ||
לויטן היינטיגן קאלענדאר, קען י' טבת קיינמאל נישט געפאלן שבת . טראץ דעם , שרייבט דער [[אבודרהם]] אז, אנדערש ווי אלע [[דרבנן|דרבָנָנדיגע]] תעניתים, ווען עשרה בטבת וואלט געפאלן שבת, וואלט דער תענית דוחה געווען שבת און נישט אפגעשטופט אויף אן אנדער טאג. דער אבודרהם שרייבט דער מקור פאר דעם איז א פסוק יחזקאל וואו עס שטייט וועגן עשרה בטבת דער לשון "עצם היום הזה",{{הערה|{{יחזקאל|כד|ב}}}} אזוי ווי די [[תורה]] שרייבט אויף [[יום כיפור]], וואס איז דוחה שבת.{{הערה|[[אבודרהם]], סדר תפילת התעניות}} אבער | לויטן היינטיגן קאלענדאר, קען י' טבת קיינמאל נישט געפאלן שבת . טראץ דעם, שרייבט דער [[אבודרהם]] אז, אנדערש ווי אלע [[דרבנן|דרבָנָנדיגע]] תעניתים, ווען עשרה בטבת וואלט געפאלן שבת, וואלט דער תענית דוחה געווען שבת און נישט אפגעשטופט אויף אן אנדער טאג. דער אבודרהם שרייבט דער מקור פאר דעם איז א פסוק יחזקאל וואו עס שטייט וועגן עשרה בטבת דער לשון "עצם היום הזה",{{הערה|{{יחזקאל|כד|ב}}}} אזוי ווי די [[תורה]] שרייבט אויף [[יום כיפור]], וואס איז דוחה שבת.{{הערה|[[אבודרהם]], סדר תפילת התעניות}} אבער [[רבי יוסף קארו]] אין [[בית יוסף]] שרייבט אויפן אבודרהם: "לא ידעתי מניין לו זה" "כ'ווייס נישט פון וואנעט ער נעמט דאס".{{הערה|[[רבי יוסף קארו]], [[בית יוסף]], [[אורח חיים]], סימן תקנ}} | ||
== | == היינט == | ||
[[רבנות הראשית לישׂראל]] האָבן מתקן | [[רבנות הראשית לישׂראל]] האָבן מתקן געווען זאָל זיין דעם טאָג אויך אַ יום ה[[קדיש]] הכּללי, אַז די וואָס האָבן פאַרלאָרן ביי די [[האלאקאוסט|לאַגער]] קרובי משפּחה, און זיי ווייסן נישט גענוי וועלכער טאָג זענען זיי אַוועק. זאָלן זיי אין דעם טאָג זאָגן פאַר זיי קדיש. | ||
==רעפערענצן== | ==רעפערענצן== | ||
* {{jdn||הלכות עשרה בטבת|163788|י' טבת תשע"ג}} | * {{jdn||הלכות עשרה בטבת|163788|י' טבת תשע"ג}} | ||
{{רעפליסטע}} | {{רעפליסטע}} | ||
{{טרויער טעג}} | |||
{{ | {{חגי ישראל ומועדיו}} | ||
[[קאַטעגאָריע:פאסט-טעג]] | [[קאַטעגאָריע:פאסט-טעג]] | ||
[[ | [[קאַטעגאָריע:אויף יידיש]] | ||
{{קרד/ויקי/יידיש}} | {{קרד/ויקי/יידיש}} | ||
[[he:עשרה בטבת]] | |||
[[קאַטעגאָריע:טבת]] | |||