אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "אייוועלט"

'''אידישע וועלט''' (גערופן '''אייוועלט'''; ivelt.com) איז א פאפולערער חסיד'ישע [[אינטערנעט פארום|פארום וועבזייטל]], אונטער אן איבערזיכט צו האלטן דאס פלאץ ריין און ערליך, געגרינדט געווארן אין יאר תשס"ה (דאן אלס א סוב-פארום אויף היידפארק מיט די נאמען "היימישע קרעטשמע"). עס פארמאגט אפטיילונגען פאר נייעס, ארטיקלען, שמועסן, דיסקוטירן פאליטיק, היסטאריע, מוזיק, תורה'דיגע טעמעס, און פארשידנס. עס פארמאגט אשכולות ארויסצוהעלפן אנדערע אין פארשידענע אנגעלעגנהייטן, און אשכולות וואו עס ווערט ארויסגעלייגט גע'כשר'טע בילדער און ווידיאוס.

כדי צו האלטן דעם וועבזייטל אויסגעהאלטן פאר היימישע אידן, זענען דא שטרענג פארסירטע תקנות און צענזור; נישט ארויסצושטעלן לשון הרע, מחלוקת, ראיות אסורות, און לינקס צו שמוציגע זייטלעך; ווי אויך איז פארבאטן ציונות, און שרייבן אויף עברית. דאס זייטל שענקט פריוואטקייט פאר די באניצער; מ'טאר נישט פארעפנטליכן אדער נישטערן אין דער אמת'ער אידענטיטעט פון א צווייטן באניצער.

אויף אייוועלט ווערן אויך פובליצירט דורך די באניצער שרייב-ווערק פון פארשידענע סארטן, ווי הומאריסטישע ארטיקלען און עסייען, געדיכטן און גראמען, עכטע און פיקטיווע ערציילונגען, וויסנשאפטליכע ערקלערונגען און מחקר, אינטערוויוס, און נאך. פון שרייב-ווערק צוזאמגענומען פון אייוועלט זענען שוין במשך די יארן ארויסגעקומען [[#אויסגאבעס און ביכער|עטליכע אויסגאבעס]]. אייוועלט ווערט אויך גענוצט צו זיך נאכפרעגן, מיטטיילן, און אויסשמועסן אינפארמאציע אין תורה'דיגע און וויסנשאפטליכע טעמעס, אריינגערעכנט הלכה'דיגע פאלעמיקעס, ספרים, היסטאריע, ידיעות, פארצייטישע נגינה, שפראך, און נאך.

אין באשטימטע אשכולות טוען באניצער קאמענטירן און ארומרעדן איבער אינהאלט פון היימישע אויסגאבעס, האטליינס, שיעורים, פאדקעסטן, שפילן, זינגערס, נייע [[סידי]]ס, און אנדערע היימישע אונטערהאלטונג און מידיע{{הערה|{{אייוועלט|1=51306|2=מחיל אל חיל - ברוכים הבאים צום אונטערהאלטונג ווינקל|4=אידישע וועלט}}}}. א גרויסע טעטיגקייט גייט אן צו כשר'ן און ארויסשטעלן אינטרעסאנטע קליפס, בילדער, סינגלס, פאדקעסטסן, און דאס גלייכן, פאר די וואס האבן נישט קיין צוטריט צו [[יוטוב|יוטיוב]] און אנדערע [[סטרימינג|לופטערונג פלאטפארמעס]]{{הערה|{{אייוועלט|272|אינטערעסאנטע קליפס}}}}.  

=== אויסשטעל ===

*'''נייעס''' – געווידמעט פאר וועלטליכע, פאליטישע און אידישע נייעס. צו קענען שרייבן דערין דארף מען זיך איינשרייבן אין דער נייעס גרופע און זיך האלטן צו א צאל תנאים, אריינגערעכנט נישט קאמענטירן אין אשכולות וואס דעזיגנירט בלויז פאר נייעס ("זיראנץ אשכול"), און נישט שרייבן אויף אן אומסענסיטיוון אופן{{הערה|{{אייוועלט|65424|צו קענען שרייבן אין די נייעס פארום ליינט די אשכול!|דאנערשטאג אקטאבער 19, 2023 11:24 am|וויכטיג מאכער}}}}.

*'''קרעטשמע''' – געאייגנט פאר פארשידענע אונטערהאלטונגען. עס פארמאגט א צאל פארומס אונטער זיך: "היימישע קרעטשמע" פאר לענגערע ארטיקלען, "פאעזיע און גראמען", "דעת הקהל" פאר אקטועלע אנגעלעגנהייטן, "היימישע פארברענגען" פאר מער אינערליכע שמועסערייען, "נייעס קאך לעפל", "היכל הנגינה", "שירי קודש" פאר פארצייטישע חסיד'ישע ניגונים און זייערע מקורות{{הערה|{{אייוועלט|51283|ברוכים הבאים - קבעו שיר ורננים|מיטוואך נאוועמבער 24, 2021 12:38 am|סטאוו יא פיטא}}}}, "אינטערהאלטונגס" פאר שפילן און אונטערהאלטונגען, און נאך.

*'''הילף''' – פאר הילף און נוצבארע אינפארמאציע אין פארשידענע געביטן.  

עס ווערט געפירט אן אנגייענדע פראיעקט דורכ'ן ניק "ציגאנער", גערופן די [[אינפראסטרוקטור]] פראיעקט, צו מסדר זיין די אפטיילונגען אויף א באקוועמערע אופן{{הערה|{{אייוועלט|59074|קרעטשמע אינפראסטראקטור פראיעקט; אפדעיטס און קאמענטארן|זוטאג דעצעמבער 11, 2022 10:48 am|ציגאנער}}}}.

מערסטנס שמועסן און אפהאנדלונגען אויף אייוועלט ווערן געשריבן אויף דער אידישער שפראך. מען וועט אבער אפטמאל נוצן א ברייטערע און זאפטיגערע שפראך ("קרעטשמעריש"); עס ווערט אפט געניצט סלענג ווערטער און סארקאזם, אנדערש ווי פיזישע אויסגאבעס וואס זענען געווענליך מער פארמעל.

א צאל אויסדרוקן און טערמינען האבן זיך געשאפן דורכאויס די יארן, וועלכע ווערן געניצט דורך אייוועלט באניצער צו רעדן וועגן טעמעס פארבונדן מיט קאמוניקירן אויף אייוועלט. '''צ"ק''' – אן אקראנים פון "צום קעפל" – ווערט געניצט ווען מ'שרייבט עפעס וואס באציט זיך צום קעפל פונעם אשכול ווען דער שמועס איז שוין פארפארן דערפון; '''זיראנץ''' – א צוזאמשטעל פון "זערא טאלעראנץ", א טערמין געשאפן דורכ'ן מנהל "יאנאש" – ווערט באנוצט צו באצייכענען אן אשכול וואו תקנות ווערן שטרענגער פארסירט ווי אין אלגעמיין; '''טעגלאש''' - א צונאמען פאר די סאטמארע מחלוקות{{הערה|{{לינק|אדרעס=https://www.ivelt.com/forum/viewtopic.php?p=2880419#p2880419|שרייבער=קנאפער ידען (ניק)|קעפל=תגובה|זייטל={{אייוועלט|175|זאכן וואס איך וויל וויסן}}|דאטום=פרייטאג יולי 02, 2021 11:23 am}}; זע אויך {{לינק|אדרעס=https://ivelt.com/forum/download/file.php?id=18710&mode=view|קעפל=הודא-טעגלאש - און איר צוקונפטיגער פראכט}}, דער בלאט, פרייטאג ויקרא תש"ס}}; '''מחישי''' – "מחיקה אישי" – א מעסעדזש וואס מען באקומט פונעם אחראי ווען עפעס וואס מ'האט געשריבן ווערט פארמעקט; '''אמר"ש''' איז אקראנים פון "אז מען רעדט שוין"; '''אהאנגז"א''' איז א פאפולערע אשכול מיט'ן קעפל "איך האב אייך נאר געוואלט זאגן אז:"{{הערה|{{אייוועלט|16384|איך האב אייך נאר געוואלט זאגן אז:}}}}. עס איז פארהאן אן אשכול וואו מען קען אנפרעגן איבער די באדייט פון די פארשידענע אויסדרוקן{{הערה|{{אייוועלט|25376|אייוועלט קאודס...}}}}.

אייוועלט פארמאגט א רייע תקנות און רעגולאציעס, און עס ווערט געפירט מיט א שטרענגע צענזור, כדי דאס פלאץ זאל זיין אויסגעהאלטן על פי תורה און גלייכצייטיג באקוועם פאר אלע מיטגלידער. די תקנות זענען מחייב אלע באניצער פונעם וועבזייטל, און אויף א פארלעצונג קען מען ווערן ארויסגעשפארט{{הערה|שם=תקנות}}.

די תקנות נעמען אריין אז מען זאל נישט שרייבן איבער פריוואטע מענטשן, נישט אריינגיין אין שמועסן וואס גרעניצן זיך מיט [[לשון הרע]] און [[שאנדע|הלבנת פנים]], נישט לייגן קיין בילדער פון פרויען און אומאויסגעהאלטענע לינקס. די תקנות ווערן פארסירט דורך די מנהלים און אחראים אויפ'ן וועבזייטל, וואס פארמאגן די מעגליכקייט צו פארריכטן און פארמעקן תגובות און ארויסשפארן באניצער.

אזויווי די פארוואלטער פון דעם פלאץ געהערן צו [[סאטמאר (חסידות)|סאטמאר]], דארף אלעס וואס ווערט געשריבן זיין אויסגעהאלטן לויט די [[רבי יואל טייטלבוים|סאטמארע]] השקפה. ס'איז נישט ערלויבט צו שרייבן עפעס וואס שמעקט [[ציוניזם|ציוניסטיש]], שרייבן אויף [[עברית]], אדער באריכטן פאליטישע נייעס פון [[מדינת ישראל]]{{הערה|שם=תקנות|{{לינק|אדרעס=https://www.ivelt.com/forum/app.php/rules|קעפל=תקנות|זייטל=אייוועלט}}}}. א שטארקע דגוש ווערט געלייגט זיך צו האלטן נייטראל און נישט זיך מישן אינערהאלב די מחלוקת פון חסידות'ן. דערפאר איז פארהאן בלויז איין אשכול פאר נייעס פון חסידות, אין וועלכער ס'איז נישט ערלויבט צו קאמענטירן.

במשך די יארן זענען געווען עטליכע פראיעקטן צו ערצייגן אויסגאבעס דורך די אייוועלט שרייבער; די זענען פובליצירט געווארן אויף א PDF פארמאט<ref>{{לינק|אדרעס=https://www.ivelt.com/forum/viewtopic.php?p=3140707#p3140707|שרייבער=רעים|קעפל=מפתח אייוועלט אויסגאבעס|זייטל=אייוועלט|מידע נוסף=הערליכע אויסגאבעס ארויסגעגעבען בחינם דורך טאלאנטפולע שרייבער פון די אידישע וועלט|דאטום=דינסטאג נאוועמבער 16, 2021 7:29 pm}}</ref>.

זומער תשע"ג זענען ערשינען עטליכע אויסגאבעס אין א סעריע "מי מנוחות"<ref>{{לינק|אדרעס=https://www.ivelt.com/forum/viewtopic.php?p=697257#p697257|שרייבער=געלעגער|קעפל=אייוועלט זומער אויסגאבע...|זייטל=אייוועלט|דאטום=מוצ"ש יוני 08, 2013 11:35 pm}}</ref>; טייל פון די שרייבער האבן שפעטער געפאוסט די ארטיקלען אויף אייוועלט צו באקומען קאמענטארן דערויף. עס האט נאכגעפאלגט מיט עטליכע נומערן ביי פארשידענע געלעגנהייטן במשך די נאכפאלגנדע יארן. די לעצטע און צענטע אויסגאבע איז ערשינען אויף [[שבת נחמו]] תשע"ו.

סוף יאר תשפ"א איז געגרינדט געווארן די "שרייבער" אויסגאבע, באזירט אויף ארטיקלען וואס זענען שוין פובליצירט געווארן אויף אייוועלט. כדי עס צו געבן א מער פארמעלע אויסזען, האט מען געביטן די ניק-נעמען פון די שרייבער אויף פארמעלע פען-נעמען, און ארויסגענומען די זאצן וואס רעדן איבער אייוועלט. די "שרייבער" אויסגאבע איז ערשינען רעגלמעסיג אויף א וועכנטליכן פארנעם איבער א יאר, א סך הכל פון 49 אויסגאבעס<ref>{{לינק|אדרעס=https://www.ivelt.com/forum/viewtopic.php?p=2961716#p2961716|שרייבער=איינס|קעפל=שרייבער אויסגאבע - נאטיפיקאציע אשכול|זייטל=אייוועלט|דאטום=פרייטאג אוגוסט 13, 2021 10:10 am}}</ref>. די שרייבער אויסגאבעס ווערן אויך פארקויפט אין א געדרוקטן פארמאט אויף [[עמעזאן]]<ref>{{לינק|אדרעס=https://www.amazon.com/s?i=stripbooks&rh=p_27%3AShreiber+Magazine&s=relevancerank&text=Shreiber+Magazine&ref=dp_byline_sr_book_1|קעפל=שרייבער מאגאזין|זייטל=עמעזאן}}</ref>.

פארשידענע געלט קאמפיינס זענען שוין געווארן דורכגעפירט אינערהאלב דעם פארום. אין יאר תשפ"א האט אייוועלט געשאפן איבער $300,000, פאר א זכות פאר איינער פון די מיטגלידער וואס האט זיך גענויטיגט אין א ישועה. די "תחיית המתים" קאמפיין איז פאררופן געווארן דורכ'ן וועבזייטל אדמין "וויכטיג מאכער"{{הערה|{{אייוועלט|48326|ברוכים הבאים צו תחיית המתים ביי די 24!!!|זונטאג יוני 27, 2021 2:15 pm|וויכטיג מאכער}}}}

ביי [[משה מארגארעטן|צדק]]'ס קאמפיין "מהפיכה לדורות" צו פינאנצירן א [[געזעץ]] פארשלאג צו בעניפיטירן מצפים לישועה אויף זרע של קיימא, האט דער וועבזייטל אדמין "וויכטיג מאכער" גענומען א ציל פון $100,000, און האט איינגעשפאנט אלע אייוועלט באניצער אנטייל צו נעמען דערין. ער האט פארשפראכן א נייע פונקציע אויפ'ן וועבזייטל פאר יעדע 100 אלפים וואס קומט אריין אויף זיין בלאט.

אין די ערשטע יארן פון אייוועלט איז געווען אקטיוו אן איניציאטיוו אויסצופארשן און נאכצוגיין די אידישע היסטאריע פון אמעריקע בכלליות, בפרט "צו אידענטיפיצירן און טרעפן אינפארמאציע איבער רבנים און אנשי השם וועלכע האבן געלעבט און געווירקט על אדמת אמעריקע מקדמת דנא," און זייער עקזיסטענץ איז פארגעסן געווארן ביים ווידער-אויפבלי פון אמעריקאנער אידנטום נאך דער צווייטער וועלטס קריג{{הערה|{{אייוועלט|28728|אינטערוויא מיללער חלק ב - מורשת חכמי אמעריקא||פלטיאל}}}}. די פראיעקט האט אריינגענומען פיל פארש ארבעט, וואס איז אנגעפירט געווארן דורכ'ן ניק "בן בוזי", און די חברים "מיללער", "פארשלאפן", און נאך. דערפון האט זיך עווענטועל געשאפן אן אומאפיציעלער ארגאניזאציע פון פארשער און שרייבער איבער דער געשיכטע, וואס האט שפעטער קונה שם געווען אלס "מורשת חכמי אמעריקא"{{הערה|{{אייוועלט|27254|די פעולות פון מורשת חכמי אמעריקא; אנקעטע||בן בוזי}}}}. א גרויסן צאל קברים און פארגעסענע אנשי שם זענען אויפגעדעקט געווארן, און פארצייכנט געווארן דורך די איניציאטיוון פון די מורשת

אויף אייוועלט ווערט אנגעפירט א "מפעל הוצאת ספרים" דורכ'ן ניק "יידישע קהלות", צו דרוקן אלטע [[מאנוסקריפט|כתבי יד]], וואס זענען צוגענגליך אנליין אויף וועבזייטלעך פון ביבליאטעקן. עס ארבעט מיט א סיסטעם ווי יעדער נעמט איין בלאט און מען טייפט דאס אפ, דערנאך שטעלט מען דאס צוזאמען און מען פובליצירט עס אין א [[PDF]] פארמאט<ref>{{לינק|אדרעס=https://www.ivelt.com/forum/viewtopic.php?p=1044566#p1044566|שרייבער=יידישע קהילות|קעפל=אונזער ספרים שאפע|זייטל=אייוועלט|דאטום=דאנערשטאג אפריל 23, 2015 2:01 pm}}</ref>.

אין א קורצע צייט האט מען אפגעטייפט און מסדר געווען דעם ספר "בנין שלמה" על התורה ואגדות הש"ס פון רבי נתן מַז (–תקנ"ו), רב אין [[פראנקפורט]]<ref>{{היברובוקס|רבי נתן מז|בנין שלמה על התורה|53882||שנת הוצאה=תשעה}}</ref>. און דערנאך האט מען געארבעט אויפ'ן ספר "בתי נפש" על התורה פון רבי שלמה הכהן (תקכ"ט–תקפ"ד), רב אין צילץ, וואס איז געלעגן באהאלטן איבער צוויי הונדערט יאר; דער ספר איז געווארן פובליצירט, קודם אין א וועכנטליכן גליון פארמאט<ref>{{לינק|אדרעס=https://www.ivelt.com/forum/viewtopic.php?p=1041886#p1041886|שרייבער=קרעטשמער|קעפל=ברוכים הבאים צום נייעם פארום|דאטום=פרייטאג אפריל 17, 2015 1:56 pm}}</ref> און עווענטועל אלס א ספר{{הערה|{{היברובוקס|רבי שלמה הכהן|בתי נפש - בית המדרש|57368||שנת הוצאה=תשע"ו}}}}. שפעטער איז ארויסגעקומען ספר "מגילת ספר" אויף מס' מגילה, פון רבי דוד אפנהיים רב פון [[פראג]]{{הערה|{{היברובוקס|דוד אופנהיים|מגילת ספר|65488|שנת הוצאה=תשפב}}}}.  

טייל פון די ארבעט פון הוצאות ספרים, איז אין צוזאמענהאנג מיט באנוצער אויף אוצר חכמה פארום.

כאטש עס פארמאגט נישט די אלע פראבלעמען פון דער אלגעמיינער מידיע, וויבאלד עס פארמאגט א שטרענגע צענזור וואס לאזט נישט לופטערן סיי וועלכע חומר וואס איז נישט פאסיג פאר א חרד'ישן איד, זענען דא וואס וועלן קאטעגאריזירן אייוועלט אלס [[סאציאלע מידיע]], טיילנדיג געוויסע פון אירע נעגאטיווע אייגנשאפטן און פראבלעמען, ווי [[אדיקציע]] און נאך<ref>{{לינק|אדרעס=https://www.ivelt.com/forum/viewtopic.php?p=3049584#p3049584|שרייבער=הלבלר בקולמסו|קעפל=קען אייוועלט פאררעכנט ווערן אלס סאשעל מידיע???|זייטל=אייוועלט|דאטום=מיטוואך אקטאבער 06, 2021 12:10 am}}</ref><ref>{{לינק|אדרעס=https://www.ivelt.com/forum/viewtopic.php?p=4893518#p4893518|קעפל=אן אינטערנעט אינגערמאן אין כולל|שרייבער=גליון מחניך קדוש}}</ref>.

אין יאר תשע"ב האבן א צאל אקטיווע באניצער פון אייוועלט, זייענדיג אויפגעברויזט אויף דער שטרענגע צענזור, אפגעלאזט דעם וועבזייטל, און אריבער צו אן אייגענעם [[אינטערנעט פארום|פארום]] מיט'ן נאמען [[קאווע שטיבל (וועבזייטל)|קאווע שטיבל]]. א פיל ווייניגער אקטיווער וועבזייטל{{הערה|{{לינק|אדרעס=https://www.similarweb.com/website/ivelt.com/vs/kaveshtiebel.com/|קעפל=ivelt.com vs kaveshtiebel.com|זייטל=similarweb.com}}}}, וואו עס איז ערלויבט צו לייגן בילדער פון נשים און שרייבן ליבעראלע און אפיקורס'ישע געדאנקען; מערסטנס היימישע פילטערס לאזן נישט קיין צוטריט דערצו.

אין יאר 2023 האבן עטליכע באניצער געהאלטן אז די הנהלה פירט זיך נישט יושר'דיג מיט זיי, און האבן געגרינדט א נייעם פארום, אידטיש, מיט'ן אנגעגעבענעם ציל זיך צו האלטן "קליין, קאנצעטרירט, און ערוואקסן"{{הערה|{{לינק|אדרעס=https://forum.yidtish.com/viewtopic.php?t=114|שרייבער=סייט אדמין, yidtish|קעפל=די מטרה פון אידטיש! קליפ און קלאר|זייטל=yidtish.com}}}}, וואס איז ווייניגער שטרענג מיט צענזורירן די שמועסן ארום חסידות און פאליטיק<ref>{{לינק|אדרעס=https://forum.yidtish.com/viewtopic.php?t=1480|קעפל=אידטיש - צייט פאר התבוננות|זייטל=אידטיש}}</ref>. דער משומר [[אינטערנעט פילטער|פילטער]] וואס באלאנגט צו די קהילה פון [[רבי זלמן לייב טייטלבוים|סאטמאר-מהרי"י]], טוט נישט ערלויבן צוטריט דערצו<ref>{{לינק|אדרעס=https://forum.yidtish.com/viewtopic.php?p=79130#p79130|קעפל=אלעס ארום פילטערינג פירמעס אנבאלאנגט אידטיש|זייטל=אידטיש}}</ref>, דערפאר איז דער וועבזייטל געווענליך מער גענויגט צו צד [[רבי אהרן טייטלבוים|סאטמאר-מהר"א]]<ref>{{לינק|אדרעס=https://forum.yidtish.com/viewtopic.php?p=52344#p52344|שרייבער=ווירקליך (ניק, מנהל)|קעפל=אלעס ארום פילטערינג פירמעס אנבאלאנגט אידטיש|זייטל=אידטיש|דאטום=מיטוואך דעצעמבער 27, 2023 10:36 pm}}</ref>.

אייוועלט איז דער מערסט פאפולערער [[אינטערנעט פארום|פארום וועבזייטל]] ביים אידיש-רעדנדן חרדי'שן עולם{{הערה|{{לינק|אדרעס=https://www.similarweb.com/website/ivelt.com/competitors/|קעפל=ivelt.com competitors|זייטל=similarweb.com}}}}. עס זענען פארהאן נאנט צו 15,000 איינגעשריבענע באניצער אויף אייוועלט, און עס זענען שוין געשריבן געווארן איבער 4 מיליאן תגובות אין נאנט צו 60,000 אשכולות<ref>{{לינק|אדרעס=https://www.ivelt.com/forum/index.php#:~:text=סטאטיסטיקס|קעפל=סטאטיסטיק|זייטל=אייוועלט}}</ref>. נישט אלע תגובות זענען אבער אפן פארן פובליקום, ווייל א צאל פארומס וואס זענען פארשפארט פאר אלגעמיינע באניצער, ווי אויך רעכנט די ציפער אריין טייל פארמעקטע תגובות.

טראצדעם, ווערט די עקזיסטענץ פונעם וועבזייטל געהאלטן אין געוויסן מאס פנימי. מען וועט נישט רעדן דערפון אין פובליק, און אפיציעלע אויסגאבעס וועלן זיך צוריקהאלטן דאס צו דערמאנען אין זייערע בלעטער. ווען א רעדנער דערמאנט ברבים דעם נאמען אייוועלט אדער א ניק-נאמען פון איינע פון די באניצער, ווערט דערפון א סענזאציע{{מקור|ביישפיל}}.