אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "רוסישע רעוואלוציע"

{{דעסקריפציע||ענגליש = 1917–23 transition from monarchy to USSR|העב=שם כולל לשתי המהפכות שהתרחשו באימפריה הרוסית במהלך שנת 1917, פירקו את השלטון האוטוקרטי הצארי והובילו לכינונה של ברית המועצות|דייטש=revolutionäre Umwälzungen in der russischen Geschichte des frühen 20. Jahrhunderts|}}

{{מאבק אזרחי

| חלק מ =

| אירועים קשורים =

| תמונה = file:Monument to Alexander III. Moscow 5.jpg

| כיתוב = צארישע סימבאלן ווערן אראפגעריסן: סטאטוע פון צאר [[אלעקסאנדער דער דריטער]] אראפגעבראכן, זוממער 1918

| רעזולטאט =*צוזאמפאל פון [[רוסישע מאנארכיע]]

*גרינדונג פון קורץ-טערמינגער צייטווייליגער רעגירונג און איר צוזאמפאל

 

די ערשטע  - "[[פעברואר רעוואלוציע]]", האט זיך אנגעהויבן מערץ 1917, אינמיטן די [[ערשטע וועלט קריג]], קאנצענטרירט אין די דאן-הויפשטאט פעטראגראד (היינט [[פעטערבורג]]), צוליב שווערע מיליטערישע פארלוסטן ביים קריג, און שווערע עקאנאמישע און סאציאלע אומשטענדן. [[צאר ניקאליי (דער צווייטער)|צאר ניקאליי]] איז דאן געצוואונגען געווארן צו אפטרעטן. נאך די ענדע פון די צארישע רעזשים, איז געשאפן געווארן די [[צייטווייליגע רוסישע רעגירונג]] אנגעפירט דורך די [[דומא]] (רוסישע פארלימענט). צוליב די אנטוויקלונגען, האבן זיך פארמירט גרופעס און געמיינדעס צוזאמגעשטעלט פון סאלדאטן, די אינדוסטריאלע ארבעטער קלאס, און פויערן, גערופן "סאוויעטן". די סאוויעטן, כאטש פון אנפאנג אין שטיצע פון די צייטווייליגע רעגירונג, האבן זיך פאר'עקשנ'ט אויף פארשידענע פריווילעגיעס צו קענען באאיינפלוסן די רעגירונג און קאנטראלירן פארשידענע מיליצעס, און געווען אומצופרידן מיט די פירערשאפט. אין רעזולטאט האט זיך געשאפן א צושטאנד פון א "דאפלטער רעגירונג" ווען ביידע זייטן שלאגן זיך פאר מאכט, מיט אנגייענדע אומרוען ביים פאלק.

 

די אומסטאבילע סיטואציע האט געגרייכט איר קלימאקס מיט די [[אקטאבער רעוואלוציע]], א באוואפנטע אויפשטאנד דורך די ארכי-לינקע [[באלשעוויקן|באלשעוויסיטישע פארטיי]], צוזאמגעשטעלט דורך ארבייטער און סאלדאטן אין פעטראגראד וואס האבן סוקסעספול איבערגעווארפן די צייטווייליגע רעגירונג, איבערנעמנדיג פולע קאנטראל. די באלשעוויקן האבן מיט ברייטע שטיצע ביי די סאוויעטן אלס די פירנדע פארטיי, אוועקגעשטעלט זייער רעגירונג "די רוסישע פעדעראלע סאציאליסטישע רעפובליק" ({{טערמין|RSFSR|Russian Soviet Federative Socialist Republic}}), די ערשטע סאציאליסטע שטאַט.

דאס האט נאכגעפאלגט מיט א בלוטיגע [[רוסישע ציווילע קריג|ציווילע קריג]] דורך די "[[ווייסע ארמיי]]" פיינט פון די "רויטע" (באלשעוויקן), אין לאנד און פון אויסלאנד. דורכאויס דעם קריג האט די RSFSR ארויפגעצווינגען סאוויעטישע מאכט איבער די ניי-געגרינדעטע רעפובליקן פון געוועזענע רוסישע אימפעריע, און זיי פאראייניגט אונטער די [[סאוויעטן פארבאנד|פאראיין פון סאוויעטישע סאציאליסטישע רעפובליקן]] ({{טערמין|USSR|Union of Soviet Socialist Republics}}).

היסטאריקער רעכענען די ענדע פון די ראוואלוציאנערע פעריאד צו זיין אום 1923 ווען די רוסישע ציווילע קריג האט זיך געענדיגט מיט די זיג פון די רויטע ארמיי קעגן די ווייסע ארמיי און די אנדערע קעגנערישע סאציאליסטישע פראקציעס. די זיגנדע באלשעוויסטישע פארטיי האט זיך פריש אוועקגעשטעלט אלץ די [[קאמוניסטישע פארטיי פון די סאוויעטישע פאראיין]] און געבליבן ביי די מאכט פאר איבער זעכציג יאר.

==הינטערגרונט==

<!-- די [[רוסישע אימפעריע]] איז זינט איר גרינדונג אין 1721 דורך [[פיטער דער גרויסער]] געווען אן אבסאלוטער [[מאנארכיע]] געפירט דורך רוסישע הערשער, גערופן [[צאַר]]ן. זיי זענען געווען מיטגלידער פון די הויז פון ראָמאַנאָוו, און האבן געגלייבט אז זיי האבן די געטליכע רעכט פון קעניגן איבער זייערע מענטשן. דער צאַר האט געהאט פולשטענדיגע קאנטראל איבער'ן פאלק. אין דער אויטאקראטיע האט נאר דער צאַר געקענט מאכן אדער מבטל זיין געזעצן. די רוסישע אימפעריע איז געווען א גרויסמאכט, און איינע פון די גרעסטע [[אימפעריע]]ס וואס האבן אמאל עקזיסטירט.

אין 1905 האט דער צאר פארגעשטעלט א נייע קאנסטיטוציע, אין וועלכער ער האט צוגעטיילט געוויסע מאכט מיט א טיילווייז געוועלטע [[פאַרלאַמענט]], גערופן די דומא.

 

די [[רוסישע רעוואלוציע פון 1905]] האט געשפילט א גרויסע ראלע אין צוברענגען די רעוואלוציעס פון 1917. די געשעענישן פון די [[בלוטיגע זונטאג (1905)|בלוטיגע זונטאג]] האבן אין יענע צייט אנגעצינדן נאציאנאלע פראטעסטן און ארמיי רעוואלטן. א קאנסיל פון ארבעטער גערופן די "פעטערבורג סאוויעטן" איז דאן געשאפן געווארן אין די כאאס{{הערה|Alan Wood, ''The origins of the Russian Revolution, 1861–1917''. London: Routledge. 1979. p. 18.|כיוון=שמאל}}. כאטש די 1905 רעוואלוציע איז ענדע אונטערדרוקט געווארן, און די פירער פון די פעטערבורג סאוויעטן זענען ארעסטירט געווארן, איז דאן געווארן אראפגעשטעלט די גרונטשטיין פאר די שפעטערדיגע פעטראגראד סאוויעטן און אנדערע רעוואלוציאנערע באוועגונגען אין די צייטן בעפאר 1917 וואס האבן נאכגעמאכט די מאדעל פון 1905. די 1905 רעוואלוציע האט אויך געפירט צו די שאפונג פון די [[דומא]] (פארלימענט), וואס האט שפעטער פארמירט די צייטווייליגע רעגירונג נאך פעברואר 1917{{הערה|Ryan Perfect; Sweeny (2016). ''Reinventing Russia''. Collingwood: History Teachers Association of Victoria.|כיוון=שמאל}}.

דער עקאנאמישער צושטאנד אין רוסלאנד איז געשטאנען גאר שלעכט. 6 טעג א וואך 10–12 שטונדיגע ארבעט איז געווען די נארמע, אונטער גאר שווערע באדינגונגען מיט שוואכע זיכערהייט און היגיענישע מאסנאמען, פאר גאר נידריגע געהאלט. די שנעלע אינדוסטריאלעזאציע אין רוסלאנד אנגעהויבן פון 1890, האט געשאפן אן איבערפלוס פון איינוואוינער אין די גרעסערע שטעט, אסאך מער פון וויפיל דער אינפראסטרוקטור האט געקענט דערהייבן, און מען האט געוואוינט אונטער שרעקליכע אומשטענדן.

אנפאנג פעברואר האבן פעטראגראד ארבעטער אנגעהויבן מערערע סטרייקס און דעמאנסטראציעס. אום מערץ 7{{הערה|אלע דאטומען זענען לויט'ן היינטיגן [[גרעגאריאנישער קאלענדאר]] למס', אין רוסלאנד האט מען נאך דאן געציילט מיט'ן [[יוליאנישן קאלענדאר]], און עס איז געפאלן אום [[פעברואר 22]], און דערפאר ווערט עס גערופן "פעברואר רעוואלוציע".}}, האט זיך פוטילאוו, פעטראגראד'ס גרעסטע אינדוסטריאלע פלענט, פארמאכט צוליב א סטרייק{{הערה|Robert Service, (2005). ''Stalin: A Biography''. Cambridge: Belknap Press. p. 32.|כיוון=שמאל}}. צומארגנס זענען אפגעהאלטן געווארן צוזאמענקונפטן און ראליס צוליב די [[אינטערנאציאנלע פרויען טאג]], וואס האבן זיך צוביסלעך פארקירעוועט צו עקאנאמישע און פאליטישע צוזאמענקונפטן. דעמאנסטראציעס זענען ארגענעזירט געווארן צו פארלאנגען ברויט, און עס איז געווארן אונטערגעשטיצט דורך די אינדוסטריאלע ארבעטס קראפט וואס האט געזען דערין א סיבה צו אנהאלטן די סטרייקס. די פרויען ארבעטער האבן מארשירט צו דערנעבנדע פאבריקן ארויסברענגנדיג מער ווי 50,000 ארבעטער אויף סטרייק{{הערה|[https://www.fifthinternational.org/content/when-women-set-russia-ablaze ווען פרויען האבן אונטערנגעצינדן רוסלאנד], אויף Fifth International, יולי 11 2007.}}. ביז מערץ 10, איז מער-ווייניגער יעדע אינדוסטריאלע ביזנעס אין פעטראגראד געווען פארמאכט, צוזאמען מיט מערערע קאמערציאלע און קלענערע ביזנעסער. סטודענטן, ווייסע קאלנער ארבעטער און לערערס האבן זיך אנגעשלאסן מיט די ארבעטער אין די גאסן און ביי די פובליק צוזאמענקונפטן{{הערה|Ėduard Nikolaevich Burdzhalov, ''Russia's second revolution: the February 1917 uprising in Petrograd'' (Indiana UP, 1987).|כיוון=שמאל}}.

יוני 18 האט דער רעגירונג געלאזט אין גאנג א פרישע אטאקע קעגן דייטשלאנד וואס האט זיך אויסגעלאזט מיט א ביטערער דורכפאל. די אויפגעברויזטע סאלדאטן האבן זיך געלאזט אין די גאסן צוזאמען מיט פעטראגראד ארבעטער אין ווילדע פראטעסטן, שרייענדיג די לאזונג "פולע מאכט פאר די סאוויעטן". לענין און די באלשעוויקן האבן זיך אבער אפגעשאקלט פון די פראטעסטן און עס האט אויסגעוועפט אין בלויז עטליכע טעג. לענין איז אנטלאפן קיין פינלאנד מורא האבנדיג פון ארעסט בשעת טראצקי און אנדערע פראמינענטע באלשעוויקן זענען ארעסטירט געווארן. די פראטעסטן האבן באשטעטיגט די ברייטע שטיצע פון די באלשעוויקן און די אנטי-קריג ראדיקאליזם ביי די מאסן, אבער די אומצוגעגרייטקייט ביים רעוואלט איז געווען א פארשעמנדע פלעק וואס האט אראפגעברענגט זייער אנזען.

די אומצוטרוי אין די רעגירונג איז כסדר געשטיגן ביי די סאציאליסטן און די נידריגע-קלאס בירגער, שפירנדיג אז זי פארטרעט נישט זייערע אינטערעסן. די באלשעוויקן האבן בענעפעטירט פון די פאקט אז זיי זענען געווען די איינציגסטע גרויסע אפאזיציע פארטיי וואס האט זיך גענצליך אפגעזאגט פון צוזאמענארבעט מיט די רעגירונג, און די וואקסנדע אויפברויז מיט די רעגירונג האט אוועקגערוקט די מאסן פון די אנדערע פארטייען וואס האבן זיך געהאלטן מיט עקשנות נישט צו צושטערן די אחדות צווישן די פאלק'ס קלאסן, און דערפאר גענומען א טייל אין די רעגירונג.

די באלשעוויקן האבן ארגענעזירט "די רעוואלוציאנערע מיליטערישע קעמיטע" אונטער די פירערשאפט פון ליאן טראצקי. אום אקטאבער 25 האבן זיי אנגעהויבן איבערנעמען רעגירונג'ס געביידעס און וויכטיגע אינפארסטרוקטוראלע ערטער איבער פעטראגראד, און איינגעזעצט די צייטווייליגע רעגירונג מיטגלידער אקטאבער 26. די רעוואלוציע איז אריבער מער-ווייניגער רואיג, מיט בלויז צוויי טויטע.

די באלשעוויקן האבן באלד געשאפן א נייע קאנגרעס, "די רוסישע וויילער'ס אסעמבלי", און אנגעהויבן דורכפירן זייער קאמוניסטישע אגענדע אפשאפנדיג דאס בעלות איבער לאנד און פאבריקן און דאס איבערגעבן פאר "די מענטשן". די באלשעוויקן האבן פאררופן נאצאניאלע דעמאקראטישע וואלן פאר נאוועמבער 25, אבער כאטש זיי זענען געווען די וואס האבן איבערגעווארפן דער רעגירונג און געשאפן דעם אסעמבלי, האבן זיי פארלוירן די וואלן. אנשטאט ארבעטן מיט די געוואונענע פארטייען אין א קאאליציע האבן זיי גענצליך פארבאטן סיי וועלכע אפאזיציע פארטייען. דערמיט האט זיך אנגעהויבן די קאמוניסטישע דיקטאטורשאפט. צו נאכמער אוועקשטעלן די נייע רעגירונג, האבן די באלשעוויקן געשאפן די [[טשעקא]], א געהיים פאליציי וואס האט פונקציאנירט אלץ א רעוואלוציאנערע זיכערהייט סערוויס צו אויסרייסן, מארדן און באשטראפן די וועלכע זענען געווארן פאררעכנט אלץ "פיינט פון די מענטשן" אין אקציעס גערופן רויטע טעראר.

די רוסישע ציווילע קריג וואס האט אויסגעבראכן אנפאנג 1918, נישט לאנג נאך די אקטאבער רעוואלוציע, האט געברענגט מיליאנען טויטע און ליידנדע, אפגעזען זייער פאליטישע אנגעהערשאפט. די שלאכטן זענען פארגעקומען צווישן די רויטע ארמיי ("די רויטע"), צוזאמגעשטעלט דורך די באלשעוויקן וואס זענען נארוואס געקומען צו די מאכט, און זייערע קעגנער, די "ווייסע" ארמיי וואס איז געווען צוזאמגעשטעלט פון פון א קאאליציע פון שארף-רעכטע פארטייען ביז סאציאליסטישע רעוואליציאנערן וואס האבן זיך קעגנגעשטעלט די דראסטישע ענדערונגען וואס די באלשעוויקן האבן אויסגעפירט באלד ביים איבערנעמען די מאכט{{הערה|article "Civil War and military intervention in Russia 1918–20", Big Soviet Encyclopedia, third edition (30 volumes), 1969–78|כיוון=שמאל}}. אין רעאקציע האט [[ליאן טראצקי]] אנגעהויבן צוזאמשטעלן די ארבעטער מיליצעס געטריי צו די באלשעוויקן אין פארמירט די [[רויטע ארמיי]]. אסאך וויכטיגע געשעענישן זענען טאקע פארגעקומען אין מאסקווע און פעטראגראד, אבער עס זענען אויך געווען שטארקע איבערקערענישן אין שטעט איבער דאס גאנצע לאנד, צווישן מינאריטעטן איבער די גאנצע אימפעריע אין דרויסנדיגע גענגנטן, וואו פויערן האבן גענומען די מאכט, און פארטיילט לאנד.