35,369
רעדאגירונגען
ק
הוספת קישור בינוויקי en:Vámospércs
ק (החלפת טקסט – "זײַנען" ב־"זענען") |
ק (הוספת קישור בינוויקי en:Vámospércs) |
||
| (8 מיטלסטע ווערסיעס פון 4 באַניצער נישט געוויזן.) | |||
| שורה 1: | שורה 1: | ||
{{Coord|47.53333333|21.9|display=title}}{{דעסקריפציע|שטעטל אין אונגארן}} | |||
'''וואַמאָש-פּערטש''' ({{שפראך-hu|Vámospércs}}) איז א שטעטל אין אונגארן, בערך 18 [[קילאמעטער|ק"מ]] מזרח פון [[דעברעצין]]. | '''וואַמאָש-פּערטש''' ({{שפראך-hu|Vámospércs}}) איז א שטעטל אין אונגארן, בערך 18 [[קילאמעטער|ק"מ]] מזרח פון [[דעברעצין]]. | ||
| שורה 6: | שורה 7: | ||
אין די יארן צווישן [[1292]] און [[1294]], ווערט דאס דארף דאס ערשטע מאל דערמאנט, אין דער ליסטע פון שטייער פון 'נוידוואראד' אויפ'ן נאמען 'בעלפערטש'. אין יאר [[1992]] האט דאס שטעטל געפייערט דעם 700סטן יארטאג צו איר אפציעלער גרינדונג. | אין די יארן צווישן [[1292]] און [[1294]], ווערט דאס דארף דאס ערשטע מאל דערמאנט, אין דער ליסטע פון שטייער פון 'נוידוואראד' אויפ'ן נאמען 'בעלפערטש'. אין יאר [[1992]] האט דאס שטעטל געפייערט דעם 700סטן יארטאג צו איר אפציעלער גרינדונג. | ||
אין די סוף פון די 13 יאָרהונדערט, האבן די קנעכט פונעם קעניג מאטיאש זיך באזעצט דאָ אינעם דערפל, וואס איז געווען גרויסער וואלד מיט אסאך דעמב ביימער. אבער די ערד באַזיצער האבן געהאט די רעכט צו בעטן שטייער אויף די איבערליפערונג פון זאַלץ און | אין די סוף פון די 13 יאָרהונדערט, האבן די קנעכט פונעם קעניג מאטיאש זיך באזעצט דאָ אינעם דערפל, וואס איז געווען גרויסער וואלד מיט אסאך דעמב ביימער. אבער די ערד באַזיצער האבן געהאט די רעכט צו בעטן שטייער אויף די איבערליפערונג פון זאַלץ און טייערע מעטאַל, דורך זייער געגענט. און דער קעניג האט זיי אויך געגעבן רעכט צו מאכן א מארק פארקויף. | ||
אין [[1605]] זענען די היידו געגענטער, אריינגערעכענט 'היידו-וואמושפערטש', געווארן פאררעכענט אלץ שטאט. ווען דאס ערשטע שולע איז געעפענט געווארן אין יאר [[1742]]. אבער אין [[1876]] האט דאס דערפל פארלוירן איר נאמען אלץ א שטאט, און ס'צוריק געבליבן א דערפל. | אין [[1605]] זענען די היידו געגענטער, אריינגערעכענט 'היידו-וואמושפערטש', געווארן פאררעכענט אלץ שטאט. ווען דאס ערשטע שולע איז געעפענט געווארן אין יאר [[1742]]. אבער אין [[1876]] האט דאס דערפל פארלוירן איר נאמען אלץ א שטאט, און ס'צוריק געבליבן א דערפל. | ||
די ערשטע יודן זענען ערלויבט געווארן דא צו וואוינען, אנהייב [[1850]]. און זיי האבן אנגעהויבן באארבעטן די געגענט, און זיך פארנומען מיט די לאנדווירטשאפט אין די ארומיגע שטעט אויכעט. זיי האבן אנגעפלאנצן | די ערשטע יודן זענען ערלויבט געווארן דא צו וואוינען, אנהייב [[1850]]. און זיי האבן אנגעהויבן באארבעטן די געגענט, און זיך פארנומען מיט די לאנדווירטשאפט אין די ארומיגע שטעט אויכעט. זיי האבן אנגעפלאנצן וויינגערטנער, וואס איז געווארן זייער גוטע פארדינסטן דערפון. | ||
אין יאר [[1905]] איז אויפגעשטעלט געווארן דאס ערשטע פּאַרע-געטריבענעם מיל אין דארף. | אין יאר [[1905]] איז אויפגעשטעלט געווארן דאס ערשטע פּאַרע-געטריבענעם מיל אין דארף. | ||
אין יאר [[1877]] איז דאס שטעטל באשטאנען פון 2,552 בירגער, צווישן זיי איז געווען אומגעפער 166 יודישע פאמיליעס. און אין יאר [[1880]] האט שוין די יודישע געמיינדע אויפגעהאלטן א שול, און ס'איז געוואקסן צו 186 משפחות. דער [[דיין]] אין שטעטל, הרב | אין יאר [[1877]] איז דאס שטעטל באשטאנען פון 2,552 בירגער, צווישן זיי איז געווען אומגעפער 166 יודישע פאמיליעס. און אין יאר [[1880]] האט שוין די יודישע געמיינדע אויפגעהאלטן א שול, און ס'איז געוואקסן צו 186 משפחות. דער [[דיין]] אין שטעטל, הרב [[רבי משה יודא גאלדשטיין]] זצ"ל, איז אויך געווען דער שוחט און דער מוהל, און אלעס וואס מ'האט געברויכט אין די קהילה פונעם דארף, און באמת אויך אינעם גאנצן געגענט ארום. אויך א יודישע שולע פאר'ן יוגענט איז געגרינדעט געווארן צום סוף פונעם יארהונדערט, וואס איז געווארן טיילווייז פינאנצירט דורכ'ן רעגירונג. | ||
צווישן די צוויי וועלט מלחמות האט זיך שוין געציילט בערך 320 די יודישע משפחות אין דארף. און אין אלגעמיין איז געווען זייער גוטע באציאונג צווישן די גוים און די יודען, ביז ס'האט אויסגעבראכן די צווייטע וועלט'ס קריג. | צווישן די צוויי וועלט מלחמות האט זיך שוין געציילט בערך 320 די יודישע משפחות אין דארף. און אין אלגעמיין איז געווען זייער גוטע באציאונג צווישן די גוים און די יודען, ביז ס'האט אויסגעבראכן די צווייטע וועלט'ס קריג. | ||
| שורה 28: | שורה 29: | ||
נאך וואס די [[אייזערנעם פארהאנג]] איז געפאלן, האט זיך דאס דערפל צוריק אנטוויקעלט אלץ געהעריגער שטעטל פון איבער 5000 איינוואוינער, אבער דאס יודישע לעבן איז פארווישט געווארן פון דארט אינגאנצן. דער אמאליגער שול איז פארוואנדעלט אין אַ באַרבער-געשעפט, אבער כאטש די בית החיים איז געבליבן גאנץ, מיט אומגעפער 80 מציבות אין א געהעריגער צושטאנד. | נאך וואס די [[אייזערנעם פארהאנג]] איז געפאלן, האט זיך דאס דערפל צוריק אנטוויקעלט אלץ געהעריגער שטעטל פון איבער 5000 איינוואוינער, אבער דאס יודישע לעבן איז פארווישט געווארן פון דארט אינגאנצן. דער אמאליגער שול איז פארוואנדעלט אין אַ באַרבער-געשעפט, אבער כאטש די בית החיים איז געבליבן גאנץ, מיט אומגעפער 80 מציבות אין א געהעריגער צושטאנד. | ||
אַריינגערעכנט די עפענען פעלד צו די לינקס, די געציילטע [[שארית הפליטה]] וואס האבן איבערגעלעבט דעם האלאקאסט, האבן זיך נאכן קריג אוועקגעצויגן פון אונגארן, און היינט צוטאגס, אינעם יאר [[ה'תשס"ט]], וואוינען אין דארף בלויז 4 יודען. | |||
==וועבלינקן== | ==וועבלינקן== | ||
* [https://www.google.co.uk/maps/place/V%C3%A1mosp%C3%A9rcs,+4287+Hungary/@47.5154147,21.8435684,12z/data=!3m1!4b1!4m5!3m4!1s0x4747a1091f02b0c3:0x400c4290c1e23c0!8m2!3d47.525345!4d21.8992474?hl=en דאס דערפל אין גאגל מאפע] | * [https://www.google.co.uk/maps/place/V%C3%A1mosp%C3%A9rcs,+4287+Hungary/@47.5154147,21.8435684,12z/data=!3m1!4b1!4m5!3m4!1s0x4747a1091f02b0c3:0x400c4290c1e23c0!8m2!3d47.525345!4d21.8992474?hl=en דאס דערפל אין גאגל מאפע] | ||
| שורה 37: | שורה 38: | ||
[[קאַטעגאָריע:שטעטלעך אין אונגארן]] | [[קאַטעגאָריע:שטעטלעך אין אונגארן]] | ||
[[ | [[קאַטעגאָריע:אויף יידיש]] | ||
{{קרד/ויקי/יידיש}} | {{קרד/ויקי/יידיש}} | ||
[[קאַטעגאָריע:אויף ווייניג אדער קיין אנדערע וויקי|23]] | |||
[[קאַטעגאָריע:וויקידאטא דעסקריפציע]] | |||
[[en:Vámospércs]] | |||