אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "רוי:געאגראפיע פון אונגארן"
ק (החלפת טקסט – "ייַ" ב־"יי") |
ק (הוספת קישור בינוויקי en:Geography of Hungary) |
||
| (11 מיטלסטע ווערסיעס פון 4 באַניצער נישט געוויזן.) | |||
| שורה 1: | שורה 1: | ||
{{דעסקריפציע||ענגליש = landlocked country in East-Central Europe|}} | |||
{| cellspacing="3" class="toccolours" style="float: left; margin-right: 2em; width: 20em; font-size: 90%; margin-bottom: 10px;" | {| cellspacing="3" class="toccolours" style="float: left; margin-right: 2em; width: 20em; font-size: 90%; margin-bottom: 10px;" | ||
| colspan="2" style="text-align: center; font-size: larger;" |'''געאגראפיע פון אונגארן''' | | colspan="2" style="text-align: center; font-size: larger;" |'''געאגראפיע פון אונגארן''' | ||
| שורה 20: | שורה 21: | ||
| style="padding-right: 1em;" | 0 ק"מ (0 mi; landlocked) | | style="padding-right: 1em;" | 0 ק"מ (0 mi; landlocked) | ||
|- style="vertical-align: top;" | |- style="vertical-align: top;" | ||
|''' | |'''גרעניצן''' | ||
| style="padding-right: 1em;" | 2,009 ק"מ (1,248 mi) | | style="padding-right: 1em;" | 2,009 ק"מ (1,248 mi) | ||
|- style="vertical-align: top;" | |- style="vertical-align: top;" | ||
| שורה 39: | שורה 40: | ||
592 ק"מ<sup>2</sup> | 592 ק"מ<sup>2</sup> | ||
|} | |} | ||
אונגארן'ס מאָדערנע גרעניצן זענען ערשט געגרינדעט געווארן נאָך דער [[ערשטע וועלט-מלחמה|ערשטער וועלט־מלחמה]] ווען, דורך די טערמינען פון די אפמאך פון טריאנאן אין 1920, האט עס פאַרלוירן מער ווי 71% פון וואָס איז אַמאָל געווען די מלכות פון אונגארן, 58.5% פון זיין באַפעלקערונג, און 32% פון די אונגארישע. די מדינה האט פארזיכערט | אונגארן'ס מאָדערנע גרעניצן זענען ערשט געגרינדעט געווארן נאָך דער [[ערשטע וועלט-מלחמה|ערשטער וועלט־מלחמה]] ווען, דורך די טערמינען פון די אפמאך פון טריאנאן אין 1920, האט עס פאַרלוירן מער ווי 71% פון וואָס איז אַמאָל געווען די מלכות פון אונגארן, 58.5% פון זיין באַפעלקערונג, און 32% פון די אונגארישע. די מדינה האט פארזיכערט עטליכע גרעניץ רעוויזיעס פון 1938 צו 1941: אין 1938 די ערשטער וויען אַוואָרד האט צוריק געגעבן טעריטאָריע פון טשעכעסלאוואקיי, אין 1939 אונגארן פאַרנומען קאַרפּאַטאָ-אוקריינא. אין 1940 די צווייטע וויען אַוואָרד האט געגעבן צוריק צפון טראַנסילוואַניאַ און צום סוף האט אונגארן פאַרנומען די "Bácska" און "Muraköz" רעגיאָנען בשעת די אינוואַזיע פון יוגאסלאוויע. אָבער, אונגארן האט צוריק פאַרלוירן די טעריטאָריעס מיט זיין פארלירן אין דער [[צווייטע וועלט-מלחמה|צווייטער וועלט־מלחמה]] 2. נאָך וועלט מלחמה צווייטער, דער טריאנאן גרעניצן זענען צוריקגעשטעלט געווארן מיט אַ קליין רעוויזיע וואס האט בענעפיטירט [[טשעכאסלאוואקיי|טשעכעסלאָוואַקיי]]. | ||
רוב פונעם לאנד האט אַ הייך פון ווייניגער ווי 200 מעטער. כאָטש אונגארן האט | רוב פונעם לאנד האט אַ הייך פון ווייניגער ווי 200 מעטער. כאָטש אונגארן האט עטליכע היפש הויכע בערג דערגרייכנדיג 300 מעטער אָדער מער, דאך דעקן זיי ווייניגער ווי 2% פון דער מדינה. דער העכסטער פונקט אין לאנד איז קעקעש איז (1,014 מעטער) אין די מאטרא בערג צפון-מזרח פון [[בודאפעשט|בודאַפּעסט]]. דער נידריגסטער אָרט איז 77.6 מעטער העכער דעם ים ניווא, אין דרום אונגארן, לעבן[[ סעגעד]]. | ||
די הויפּט טייכן אין דער מדינה זענען די [[דוניי]] און [[טייס]]. דער דוניי פליסט אויך דורך טיילן פון פון דייטשלאַנד, [[עסטרייך]], [[קראאטיע|קראָאַטיע]], [[סלאוואקיי|סלאָוואַקיי]], [[סערביע]] און [[רומעניע]]. ער פליסט דורך אונגארן פאַר 418 קילאָמעטער. דער טייס טייך איז פאַר 444 קילאמעטער אין דער מדינה. ווייניקער וויכטיגע טייכן נעמען אַריין דעם דראווע דורכאויס די קראָאַטישע ברעג, די Rába, דעם סאמאס, די Sió, און די Ipoly דורכאויס די סלאָוואַקישע גרעניץ. אונגארן האט דריי הויפּט אזערעס. אָזערע באַלאַטאָן, די גרעסטע, איז לאנג 78 קילאמעטער און פון 3 צו 14 קילאמעטער ברייט, מיט אַ געגנט פון 592 קוואַדראַט קילאמעטער. | די הויפּט טייכן אין דער מדינה זענען די [[דוניי]] און [[טייס]]. דער דוניי פליסט אויך דורך טיילן פון פון דייטשלאַנד, [[עסטרייך]], [[קראאטיע|קראָאַטיע]], [[סלאוואקיי|סלאָוואַקיי]], [[סערביע]] און [[רומעניע]]. ער פליסט דורך אונגארן פאַר 418 קילאָמעטער. דער טייס טייך איז פאַר 444 קילאמעטער אין דער מדינה. ווייניקער וויכטיגע טייכן נעמען אַריין דעם דראווע דורכאויס די קראָאַטישע ברעג, די Rába, דעם סאמאס, די Sió, און די Ipoly דורכאויס די סלאָוואַקישע גרעניץ. אונגארן האט דריי הויפּט אזערעס. אָזערע באַלאַטאָן, די גרעסטע, איז לאנג 78 קילאמעטער און פון 3 צו 14 קילאמעטער ברייט, מיט אַ געגנט פון 592 קוואַדראַט קילאמעטער. אונגארישע רופן עס אפט ווי דער ''אונגארישער ים''. ער איז [[צענטראל-אייראפע|צענטראַל אייראָפּע]]'ס גרעסטע פרישוואסער אָזערע און אַ וויכטיגע פאַרוויילונג געגנט. זיין פּליטקע וואסערן שלאָגן פאר גוטע זומער שווימעריי, און אין ווינטער זיין פאַרפרוירענע אויבערפלאַך גיבט אויסגעצייכנטע געלעגנהייטן פאַר ווינטער ספּאָרט. קלענערע וואַסערן זענען לייק Velence (26 קוואדראט קילאמעטער) אין Fejér County און אָזערע Fertő (Neusiedler זען—וועגן 82 קוואַדראַט קילאמעטער אין אונגארן), און די קינסטלעך אָזערע טייס. | ||
אונגארן האט דריי הויפּט געאגראפישע מקומות (וואָס זענען סאב-דיוויידעד צו זיבן קלענערע): די גרויס Alföld, ליגנדיג מזרח פון די דוניי טייך, די Transdanubia, אַ בערגיגע געגנט ליגנדיג מערב פון די דוניי און אריינציענדיג צו די עסטרייכער פוט-הילס פון די [[אלפן|אַלפּ]]<nowiki/>ן, און די צפון אונגעריש בערג, וואָס איז אַ בערגיגע מדינה ווייטער פון דעם צפונדיגן גרעניץ פון דעם גרויסן אונגערישן פלוין. | אונגארן האט דריי הויפּט געאגראפישע מקומות (וואָס זענען סאב-דיוויידעד צו זיבן קלענערע): די גרויס Alföld, ליגנדיג מזרח פון די דוניי טייך, די Transdanubia, אַ בערגיגע געגנט ליגנדיג מערב פון די דוניי און אריינציענדיג צו די עסטרייכער פוט-הילס פון די [[אלפן|אַלפּ]]<nowiki/>ן, און די צפון אונגעריש בערג, וואָס איז אַ בערגיגע מדינה ווייטער פון דעם צפונדיגן גרעניץ פון דעם גרויסן אונגערישן פלוין. | ||
דעם לאַנד'ס בעסטער | דעם לאַנד'ס בעסטער נאַטירליכער מיטל איז אז זי איז א פרוכטבאַר לאַנד. ארום 70% פון דער מדינה'ס גאַנצע טעריטאָריע איז פּאַסיג פאַר אַגריקולטור. אונגארן שטעלט צי ברייטע קוואלן פון ענערגיע און רוי מאַטעריאַלס וואס מען דארף פאַר אינדוסטריעלע אַנטוויקלונג. | ||
== שטחים און בערגלעך == | == שטחים און בערגלעך == | ||
[[טעקע:Mesoregions_of_Hungary.png|קליין|פיסיקאָ-געאגראפישע רעגיאנען פון אונגארן:<br> | [[טעקע:Mesoregions_of_Hungary.png|קליין|פיסיקאָ-געאגראפישע רעגיאנען פון אונגארן:<br> | ||
1., גרויס אונגעריש שטח<br> | 1., גרויס אונגעריש שטח<br> | ||
2., צפון | 2., צפון אונגארישע בערג <br> | ||
3., טראנסדאנוביע בערג <br> | 3., טראנסדאנוביע בערג <br> | ||
4., טראנסדאנוביע בערגלעך <br> | 4., טראנסדאנוביע בערגלעך <br> | ||
5., קליין | 5., קליין אונגארישער שטח <br> | ||
6., מערב- | 6., מערב-אונגארישע גרעניץ-לאַנד]] | ||
[[טעקע:Hortobágy.jpg|רעכטס|קליין|Hortobágy נאַציאנאַלער פּאַרק אויפן גרויס אונגעריש שטח מיט Racka שעפּסן]] | [[טעקע:Hortobágy.jpg|רעכטס|קליין|Hortobágy נאַציאנאַלער פּאַרק אויפן גרויס אונגעריש שטח מיט Racka שעפּסן]] | ||
די גרויס Alföld איז כּולל די בעקן פון די טייס טייך און זיינע צווייגן. עס אנטהאלט מער ווי העלפט פון די לאַנד'ס טעריטאָריע. באָרדערד דורך בערג אויף אַלע זייטן, עס האט אַ פאַרשיידנקייט פון טעריינז, אַריינגערעכנט געגנטן פון פרוכטבאַרע באָדן, זאַמדיגע געביטן, מיסטלאַנד, און זומפיגע געביטן. אין פריערדיגע יארהונדערטער, איז די גרויס שטח געווען אומפּאַסיג פאַר פאַרמינג צוליב אָפטע פלאַדינג. אַנשטאָט, עס איז געווען די היים פון מאַסיווע וואוינונגען פון פערד. אין די לעצטע האַלב פון די 19'טע יאָרהונדערט, האט די רעגירונג באצאלט פראגראמען צו קאָנטראָלירן די ריווערוועגן און פארברייטערט אינלענדיש אויסטרוקענישן אין די גרויס שטח. | די גרויס Alföld איז כּולל די בעקן פון די טייס טייך און זיינע צווייגן. עס אנטהאלט מער ווי העלפט פון די לאַנד'ס טעריטאָריע. באָרדערד דורך בערג אויף אַלע זייטן, עס האט אַ פאַרשיידנקייט פון טעריינז, אַריינגערעכנט געגנטן פון פרוכטבאַרע באָדן, זאַמדיגע געביטן, מיסטלאַנד, און זומפיגע געביטן. אין פריערדיגע יארהונדערטער, איז די גרויס שטח געווען אומפּאַסיג פאַר פאַרמינג צוליב אָפטע פלאַדינג. אַנשטאָט, עס איז געווען די היים פון מאַסיווע וואוינונגען פון פערד. אין די לעצטע האַלב פון די 19'טע יאָרהונדערט, האט די רעגירונג באצאלט פראגראמען צו קאָנטראָלירן די ריווערוועגן און פארברייטערט אינלענדיש אויסטרוקענישן אין די גרויס שטח. | ||
| שורה 148: | שורה 149: | ||
== רעפערענצן == | == רעפערענצן == | ||
* | * {{CIA factbook|hungary|אונגארן}} | ||
[[קאַטעגאָריע:געאגראפיע|אונגארן]] | [[קאַטעגאָריע:געאגראפיע|אונגארן]] | ||
[[קאַטעגאָריע:אונגארן]] | [[קאַטעגאָריע:אונגארן]] | ||
[[קאַטעגאָריע:אויף יידיש]] | [[קאַטעגאָריע:אויף יידיש]] | ||
{{קרד/ויקי/יידיש}} | {{קרד/ויקי/יידיש}} | ||
[[en:Geography of Hungary]] | |||
יעצטיגע רעוויזיע זינט 23:20, 23 מאי 2024
| געאגראפיע פון אונגארן | |
| |
| קאנטינענט | אייראפע |
| Region | צענטראל אייראפע |
| קאארדינאטן | 47°00′N 20°00′E / 47.000°N 20.000°E 
|
| שטח | Ranked 108th 93,030 ק"מ2 (35,920 mi²) |
| Coastline | 0 ק"מ (0 mi; landlocked) |
| גרעניצן | 2,009 ק"מ (1,248 mi) |
| העכסטער פונקט | Kékes 1,014 m |
| נידריגסטער פונקט | טייס 78 m |
| לענגסטער טייך | טייס 597 ק"מ (in Hungary only) |
| גרעסטע אזערע | Lake Balaton 592 ק"מ2 |
אונגארן'ס מאָדערנע גרעניצן זענען ערשט געגרינדעט געווארן נאָך דער ערשטער וועלט־מלחמה ווען, דורך די טערמינען פון די אפמאך פון טריאנאן אין 1920, האט עס פאַרלוירן מער ווי 71% פון וואָס איז אַמאָל געווען די מלכות פון אונגארן, 58.5% פון זיין באַפעלקערונג, און 32% פון די אונגארישע. די מדינה האט פארזיכערט עטליכע גרעניץ רעוויזיעס פון 1938 צו 1941: אין 1938 די ערשטער וויען אַוואָרד האט צוריק געגעבן טעריטאָריע פון טשעכעסלאוואקיי, אין 1939 אונגארן פאַרנומען קאַרפּאַטאָ-אוקריינא. אין 1940 די צווייטע וויען אַוואָרד האט געגעבן צוריק צפון טראַנסילוואַניאַ און צום סוף האט אונגארן פאַרנומען די "Bácska" און "Muraköz" רעגיאָנען בשעת די אינוואַזיע פון יוגאסלאוויע. אָבער, אונגארן האט צוריק פאַרלוירן די טעריטאָריעס מיט זיין פארלירן אין דער צווייטער וועלט־מלחמה 2. נאָך וועלט מלחמה צווייטער, דער טריאנאן גרעניצן זענען צוריקגעשטעלט געווארן מיט אַ קליין רעוויזיע וואס האט בענעפיטירט טשעכעסלאָוואַקיי.
רוב פונעם לאנד האט אַ הייך פון ווייניגער ווי 200 מעטער. כאָטש אונגארן האט עטליכע היפש הויכע בערג דערגרייכנדיג 300 מעטער אָדער מער, דאך דעקן זיי ווייניגער ווי 2% פון דער מדינה. דער העכסטער פונקט אין לאנד איז קעקעש איז (1,014 מעטער) אין די מאטרא בערג צפון-מזרח פון בודאַפּעסט. דער נידריגסטער אָרט איז 77.6 מעטער העכער דעם ים ניווא, אין דרום אונגארן, לעבן סעגעד.
די הויפּט טייכן אין דער מדינה זענען די דוניי און טייס. דער דוניי פליסט אויך דורך טיילן פון פון דייטשלאַנד, עסטרייך, קראָאַטיע, סלאָוואַקיי, סערביע און רומעניע. ער פליסט דורך אונגארן פאַר 418 קילאָמעטער. דער טייס טייך איז פאַר 444 קילאמעטער אין דער מדינה. ווייניקער וויכטיגע טייכן נעמען אַריין דעם דראווע דורכאויס די קראָאַטישע ברעג, די Rába, דעם סאמאס, די Sió, און די Ipoly דורכאויס די סלאָוואַקישע גרעניץ. אונגארן האט דריי הויפּט אזערעס. אָזערע באַלאַטאָן, די גרעסטע, איז לאנג 78 קילאמעטער און פון 3 צו 14 קילאמעטער ברייט, מיט אַ געגנט פון 592 קוואַדראַט קילאמעטער. אונגארישע רופן עס אפט ווי דער אונגארישער ים. ער איז צענטראַל אייראָפּע'ס גרעסטע פרישוואסער אָזערע און אַ וויכטיגע פאַרוויילונג געגנט. זיין פּליטקע וואסערן שלאָגן פאר גוטע זומער שווימעריי, און אין ווינטער זיין פאַרפרוירענע אויבערפלאַך גיבט אויסגעצייכנטע געלעגנהייטן פאַר ווינטער ספּאָרט. קלענערע וואַסערן זענען לייק Velence (26 קוואדראט קילאמעטער) אין Fejér County און אָזערע Fertő (Neusiedler זען—וועגן 82 קוואַדראַט קילאמעטער אין אונגארן), און די קינסטלעך אָזערע טייס.
אונגארן האט דריי הויפּט געאגראפישע מקומות (וואָס זענען סאב-דיוויידעד צו זיבן קלענערע): די גרויס Alföld, ליגנדיג מזרח פון די דוניי טייך, די Transdanubia, אַ בערגיגע געגנט ליגנדיג מערב פון די דוניי און אריינציענדיג צו די עסטרייכער פוט-הילס פון די אַלפּן, און די צפון אונגעריש בערג, וואָס איז אַ בערגיגע מדינה ווייטער פון דעם צפונדיגן גרעניץ פון דעם גרויסן אונגערישן פלוין.
דעם לאַנד'ס בעסטער נאַטירליכער מיטל איז אז זי איז א פרוכטבאַר לאַנד. ארום 70% פון דער מדינה'ס גאַנצע טעריטאָריע איז פּאַסיג פאַר אַגריקולטור. אונגארן שטעלט צי ברייטע קוואלן פון ענערגיע און רוי מאַטעריאַלס וואס מען דארף פאַר אינדוסטריעלע אַנטוויקלונג.
שטחים און בערגלעך
די גרויס Alföld איז כּולל די בעקן פון די טייס טייך און זיינע צווייגן. עס אנטהאלט מער ווי העלפט פון די לאַנד'ס טעריטאָריע. באָרדערד דורך בערג אויף אַלע זייטן, עס האט אַ פאַרשיידנקייט פון טעריינז, אַריינגערעכנט געגנטן פון פרוכטבאַרע באָדן, זאַמדיגע געביטן, מיסטלאַנד, און זומפיגע געביטן. אין פריערדיגע יארהונדערטער, איז די גרויס שטח געווען אומפּאַסיג פאַר פאַרמינג צוליב אָפטע פלאַדינג. אַנשטאָט, עס איז געווען די היים פון מאַסיווע וואוינונגען פון פערד. אין די לעצטע האַלב פון די 19'טע יאָרהונדערט, האט די רעגירונג באצאלט פראגראמען צו קאָנטראָלירן די ריווערוועגן און פארברייטערט אינלענדיש אויסטרוקענישן אין די גרויס שטח.
בערג
| נאמען | הייך | בארג קייט | געאגראפישער ראיאן | |
|---|---|---|---|---|
| 1 | Kékestető | 1,014 m | Mátra | צפון אונגארישע בערג |
| 2 | Galya-tető | 964 m | Mátra | צפון אונגארישע בערג |
| 3 | Istállós-kő | 959 m | Bükk | צפון אונגארישע בערג |
| 4 | Bálvány | 956 m | Bükk | צפון אונגארישע בערג |
| 5 | Tarr-kő | 950 m | Bükk | צפון אונגארישע בערג |
| 6 | Csóványos | 938 m | Börzsöny | צפון אונגארישע בערג |
| 7 | Nagy-Milic | 894 m | Zemplén Mountains | צפון אונגארישע בערג |
| 8 | Írott-kő | 882 m | Kőszeg Mountains | Alpokalja |
| 9 | Nagy-hideg-hegy | 864 m | Börzsöny | צפון אונגארישע בערג |
| 10 | Tót-hegyes | 814 m | Mátra | צפון אונגארישע בערג |
קלימאט
אונגארן פארמאגט א קאנטינענטל קלימאט, דאס הייסט אז
בילדער
א באקאנטע טוריסטישע דעסטינאציע: the Danube Bend
די בערגיגע חלק פון לאנד: in the North Hungarian Mountains, more precisely in Mátra
Old wells in the Great Alföld
Typical countryside in Transdanubia
Mecsek, Southern
רעפערענצן
דאס איז נישט קיין המכלול ארטיקל, בלויז עפעס וואס ליגט דא ביז עס וועט ערזעצט ווערן מיט בעסערס. שרייבט עס איבער!