דרעפט:ראמאניאטן

ראָמאַניאָטן (Romaniotes אדער Romagnotes) זענען א גריכיש־רעדנדע עטניש־אידישע געמיינדע , וועמענ'ס מיטגלידער האבן געוואוינט אין די באַלקאַן לענדער און אנאטאליע. זיי זענען איינער פון די עלטסטע אידישע קהילות אין עקזיסטענץ און די עלטסטע אידישע קהילה אין אייראפע. די ראמאניאטן זענען געווען, און בלייבן, היסטאריש אונטערשידן פון די ספרדים, פון וועלכע געוויסע האבן זיך באזעצט אין אויטאמאנישער גריכלאנד נאך די גירוש שפאניע און פארטוגאל נאך 1492.

זייער דיסטינקטיווע שפראך איז יווניש, א גריכישער דיאלעקט וואס האט אנטהאלטן לשון־קודש צוזאמען מיט עטליכע אראמישע און טערקישע ווערטער, אבער די היינטיגע ראמאניאטן רעדן מאדערנע גריכיש אדער די שפראכן פון זייערע נייע היים־לענדער. זייער נאמען רעפעררירט צו די מזרח־רוימישע אימפעריע אויך באקאנט אלס ביזאנטיום. היסטאריש איז די אימפעריע ברייט גערופן געווארן "רהאמאניע" (Ῥωμανία) און די גריכיש־רעדנדע אידן זענען גערופן געווארן ראמאניאטן, דאס הייסט בעיקר אן איינוואוינער פון ראמאניע.

גרויסע ראמאנישע קהילות האבן זיך געפונען אין סאלאניקי, יאנינא, ארטא, פרעוועזא, וואָלאָס.... צווישן אנדערע.

א מערהייט פון דער אידישער באפעלקערונג פון גריכנלאנד איז דערמארדעט געווארן אינעם האלאקאוסט נאך דער אקופאציע פון גריכנלאנד אין דער צווייטער וועלט קריג און די דעפארטאציע פון רוב אידן אין נאצישע קאנצענטראציע לאגערן. נאך דער מלחמה האבן א מערהייט פון די איבערלעבער עמיגרירט קיין ארץ ישראל, אמעריקע און מערב אייראפע. היינט זענען נאָך פארהאן פונקציאנירנדע ראָמאַניאָטע שולן אין טשאַלקיס (וואָס רעפּרעזענטירט די עלטסטע אידישע קאנגרעגאציע אויף אייראפעאישער באָדן), יאָאַננינאַ, וועריאַ, אַטהענס, ניו יארק סיטי און ארץ ישראל.

היסטאריע

אידן האבן געוואוינט אין גריכנלאנד פון אמווייניגסטנס פון דער תקופה פון דער צווייטער בית המקדש. רעקארדירטע אידישע אנוועזנהייט אין גריכנלאנד גייט צוריק איבער 2,300 יאר צו דער צייט פון אלכסנדר מוקדון. די ערשטע רעפערענץ צו אַ גריכישער איד איז אַן אויפשריפט פון c. ג'ת"ק–ג'תק"נ, געפונען אין אָראָפּאָס, אַ קליין קאָוסטאַל שטאָט צווישן אַטהענס און באָאָטיאַ, וואָס רעפערירט צו "מאָשאָס, זון פון מאָשיאָן דער איד", וואָס איז מעגליך געווען א שקלאַף. [[דרעפט:ראמאניאטן/yi.wikipedia.org/wiki/טעקע:Mosaic Floor of a Jewish Synagogue in Greece - 300 CE.JPG|/yi.wikipedia.org/wiki/טעקע:Mosaic Floor of a Jewish Synagogue in Greece - 300 CE.JPG]]

מאָסאַיק פאדלאגע פון אַ שול אין גריכנלאנד, געבויט 300 אַד, עגינאַ.