אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "רוי:בעל שם טוב"

רבי '''ישראל בן אליעזר''' זצ"ל, דער '''בעל שם טוב''' ('''בעש"ט''') ([[י"ח אלול]] [[ה'תנ"ח]] – ו' סיון ה'תק"ך), איז געווען דער גרינדער פון חסידות.  

דער ספר [[שבחי בעל שם טוב]] ברענגט אז ער האט געהערט פון רבי שמשון, דעם רב אין [[ראשקאוו]], א זון פון דעם [[יעקב יוסף פון פולנאה|תולדות]], אז עס איז געווען א מענטש וואס מען האט אים גערופן רבי אדם בעל שם, וואס ער האט געהאט [[כתבים]] וואס זענען געווען [[סודות התורה]], פאר ער איז [[נפטר]] געווארן, האט ער אנגעזאגט פאר זיין זון, ער זאל איבערגעבן די כתבים פאר א איד אין [[אקופ]] וואס הייסט '''רבי ישראל בן אליעזר''', ער איז פערצן יאר אלט, און די כתבים געהערן צו זיין [[שורש נשמה]], אויב דו וועסט האבן די [[זכיה]] וועט ער לערנען אין זיי מיט דיר.

אויסער דעם האט דער '''בעש"ט''' געהאט נאך א רבי'ן וואס ער דערמאנט אין א בריוו צו זיין שוואגער, [[רבי אברהם גרשון פון קיטוב|רבי גרשון קיטובער]], אין [[יעקב יוסף פון פולנאה|תולדות]] שטייט אז דאס איז געווען דער [[נביא]] [[אחיה השילוני]], וואס ער האט געלערנט פון [[משה רבינו]] ע"ה, און ער איז געווען דער רבי פון [[אליהו הנביא]].

עס שטייט אין הקדמת ספר הבעש"ט, בשם הרה"ק רבי מרדכי מטשערנאביל זצוק"ל, אז ביז [[משיח]] וועט קומען, ווען א איד וועט גיבן א קרעכץ, אפילו אינעם ווייטן דייטשלאנד, וועט דאס זיין פונעם כח השפעה פון בעש"ט וואס ער האט אראפ געברענגט אן התעוררת צו דערוועקן אידן צו אידישקייט. עס שטייט אין ספה"ק היכל הברכה-קאמארנא הר"ב ישרא"ל ב"ן אליעז"ר בגי' שמע ישראל י' אלקינו ה' אחד = 1018

פארשידענע חסיד'ישע הויפן האבן אנגענומען צו לייגן א דגש אויף אנדערע עלעמענטן פון דרך החסידות. אין די חסיד'ישע הויפן פון וויזניץ איז עס דאס פראווען די הייליגקייט פון [[שבת]]. אין סקווירא (טשערנאבעל) מתקן זיין די זיבן מידות חג"ת נהי"ם [ח'סד ג'בורה ת'פארת נ'צח ה'וד י'סוד מ'לכות], איינער פון זיי איז זיך באהעפטן צום צדיק. ליובאוויטש איז געווען מחולק מיט דעם און האבן געהאלטן אז מ'דארף רעדן פון חסידות אסאך, פון חב"ד [ח'כמה ב'ינה ד'עת]. דערפאר לערנען זיי דאס פונעם תורת החסידות, וואס דער בעל התניא [[ספר התניא]] האט ספעציעל געמאכט. אין תולדות אהרן איז עס דאס [[דאווענען]]. אין די אונגערישע קהלות ווי סאטמאר און פאפא איז עס מערסטנס די ענינים פון אידישן לבוש און שפראך און זיך דערווייטערן פון מאדערנקייט, וואס האט אויך א שטארקן באזיס אין דעם דרך פון חתם סופר.

דער בעל שם טוב איז נסתלק געווארן [[ה'תק"ך]] ([[22סטן מאי]], [[1760]]) ו' סיון דער ערשטער טאג [[שבועות]]. דער ספר דרכי חיים ושלום ברענגט אראפ פון מונקאטשער רב א מערקווירידיגע זאך פארוואס ס'דא וואס זאגן אז ער איז נסתלק געווארן די צווייטע טאג, אז אין אמת'ן איז דער בעל שם טוב נסתלק  

* הרב [[צבי הערש, זון פונעם בעל שם טוב|צבי הערש]] ([[ה'תפ"ה]] - [[ז' טבת]] [[ה'תק"ם]]).

:'''רבי צבי''' איז געווען דער ממלא מקום פון זיין פאטער פאר א יאר, נאך א יאר האט ער איבערגעבעבן די רבי'סטעווע פאר דעם רבי'ן רבי בער, דער [[דוב בער פון מעזריטש|מגיד פון מעזריטש]]. '''רבי צבי''' איז געווען א סוחר און האט שיין פארדינט. דער בעל שם טוב האט געזאגט אויף אים, "דו האסט א גרויסע נשמה דו דארפסט גאר נישט". ער האט געהאט פיר קינדער; דער בכור - און דאס עלטסטע אייניקל פונעם בעל שם הק' - הצדיק [[רבי אהרן טיטיעווער]], דער צווייטער [[רבי דוב בער פון אולאנאוו]], דער דריטער רבי ישראל פון [[יאריוויטש]]. זיין טאכטער שיינא לאה האט געהייראט מיט [[רבי משה זאב אויערבאך]].

:זיי האבן האט געהאט דריי קינדער, [[רבי ברוך פון מעזשביזש]], [[רבי משה חיים אפרים פון סדילקאוו]] דער בעל [[דגל מחנה אפרים]], און א טאכטער [[פייגא דאס אייניקל פון בעש"ט|פייגא]] די מאמע פון  [[נחמן פון ברעסלאוו]].

צווישן די נענטסטע אייניקלעך צום בעל שם טוב היינט איז [[רבי דוד טווערסקי]], סקווערער רבי, וואס איז אן אייניקל פון רבי צבי הערש.

צווישן די תלמידים פונעם בעל שם טוב. ווערן גערעכנט זיין יורש רבי [[רבי דוב בער פון מעזריטש|דוב בער]] באקאנט מיטן נאמען דער "מעזריטשער מגיד", [[רבי יעקב יוסף פון פאלאנע]] (דער "תולדות"), [[רבי יחיאל מיכל פון זלאטשאוו]], [[רבי וואלף קיצעס]], [[רבי חיים קראסנער]], [[רבי נחמן האראדענקער]], [[רבי אריה לייב פון שפאלע]], [[רבי מנחם מענדל פון וויטעבסק]], [[רבי מנחם נחום טווערסקי|נחום טשערנאבלער]], [[רבי פנחס קאריצער]] און [[רבי שמואל פון קאמינקא]].

די תלמידים און נאכפאלגער פונעם בעל שם טוב פלעגן זיך צאמקומען אין [[מעזשביזש]] אפילו נאכן הסתלקות פון בעל שם טוב און פלעגן חזר'ן און לערנען וואס ער האט געלערנט.

אין די לעצטע יארן זענען פוקד זיין קבר אסאך אידן פון דער גארער וועלט, אידן קומען זיך צוזאמען צום ציון הקדוש און גיסן זיך אויס דאס הארץ, דאס פלאץ איז ספעציעל מעורר. דער בית החיים אין מעזשביזש איז אן אריגינאלער בית החיים, עס איז נישט גערירט, אלע מצבות שטייען דארט שוין זייט מען האט עס געשטעלט, ארום דעם בעל שם טוב ליגן אסאך פון זיינע אייניקלעך, ווי [[רבי ברוך פון מעזשביזש]], דער [[דגל מחנה אפרים]], [[רבי ישראל דער טויטער]] א ברודער פון [[רבי נחמן מברסלב]], און נאך. אויך ליגן דארט אסאך רבנים פון מעזשביזש, און גרויסע תלמידים פונעם בעל שם טוב ווי [[רבי וואלף קיצעס]], [[רבי ישראל פאליצקער]] [[רבי צבי סופר]], אויך דער [[אברהם יהושע העשיל (אפטא)|אפטער רב]] וואס איז שפעטער געווען רב אין מעזשביזש ליגט דארט.

עס קומט דארט אהין אסאך רבי'שע הויפן צו פראווען א שבת ביים בעל שם טוב, ספעציעל איז באקאנט דער לעלאווער [[רבי שמעונ'לע לעלובער]], און דער מאקאווער רבי, ר' יצחק  זעליג מארגענשטערן שליט"א דער קאצקער רבי. אויך דער באקאנטער זינגער [[מרדכי בן דוד]]  פארט אהין פראווען מיט אסאך אנהענגער א שבת אין מעזשביזש, גאנץ לעצטנס האט ער פארפאסט א שיינעם ניגון ווי ער לייגט אראפ וויאזוי מעזשביזש לעבט ווידער אויף מיט אידן דערמיט וואס מען פארט אהין אויף א שבת ביים גרינדער פון חסידות אין מעזשביזש.

[[קאַטעגאָריע:אדמורי"ם]]