בדוקי עריכות אוטומטית, אינטערפעיס רעדאקטארן, אינטערפעיס אדמיניסטראַטאָרן, סיסאפן, מייבאים, מעדכנים, מייבא, אספקלריה רעדאקטארן
46,368
רעדאגירונגען
ק
החלפת טקסט – "לעלאוו" ב־"לעלוב"
ק (החלפת טקסט – "רבי [[" ב־"[[רבי ") |
ק (החלפת טקסט – "לעלאוו" ב־"לעלוב") |
||
| (14 מיטלסטע ווערסיעס פון 2 באַניצער נישט געוויזן.) | |||
| שורה 1: | שורה 1: | ||
{{דעסקריפציע|גרינדער פון חסידות}} | |||
[[טעקע:Besht Signature.svg|קליין|250px|דעם בעל שם טוב'ס אונטערשריפט]] | [[טעקע:Besht Signature.svg|קליין|250px|דעם בעל שם טוב'ס אונטערשריפט]] | ||
[[טעקע:OHALBast.jpg|left|thumb|250px|אהל על קבר הבעש"ט]] | [[טעקע:OHALBast.jpg|left|thumb|250px|אהל על קבר הבעש"ט]] | ||
[[טעקע:BaisMdrsBast.jpg|left|thumb|250px|בית מדרשו של הבעש"ט]] | [[טעקע:BaisMdrsBast.jpg|left|thumb|250px|בית מדרשו של הבעש"ט]] | ||
רבי '''ישראל בן אליעזר''' זצ"ל, דער '''בעל שם טוב''' ('''בעש"ט''') ([[י"ח אלול]] [[ה'תנ"ח]] – ו' סיון ה'תק" | רבי '''ישראל בן אליעזר''' זצ"ל, דער '''בעל שם טוב''' ('''בעש"ט''') ([[י"ח אלול]] [[ה'תנ"ח]] – ו' סיון ה'תק"כ), איז געווען דער גרינדער פון חסידות. | ||
== אפשטאם == | == אפשטאם == | ||
| שורה 20: | שורה 21: | ||
== זיינע רבי'ס == | == זיינע רבי'ס == | ||
דער ספר [[שבחי בעל שם טוב]] ברענגט אז ער האט געהערט פון רבי שמשון, דעם רב אין [[ראשקאוו]], א זון פון דעם [[יעקב יוסף פון פולנאה|תולדות]], אז עס איז געווען א מענטש וואס מען האט אים גערופן רבי אדם בעל שם, וואס ער האט געהאט [[כתבים]] וואס זענען געווען [[סודות התורה]], פאר ער איז [[נפטר]] געווארן, האט ער אנגעזאגט פאר זיין זון, ער זאל איבערגעבן די כתבים פאר א איד אין [[אקופ]] וואס הייסט '''רבי ישראל בן אליעזר''', ער איז פערצן יאר אלט, און די כתבים געהערן צו זיין [[שורש נשמה]], אויב דו וועסט האבן די [[זכיה]] וועט ער לערנען אין זיי מיט דיר. | דער ספר [[שבחי בעל שם טוב]] ברענגט אז ער האט געהערט פון רבי שמשון, דעם רב אין [[ראשקאוו]], א זון פון דעם [[רבי יעקב יוסף פון פולנאה|תולדות]], אז עס איז געווען א מענטש וואס מען האט אים גערופן רבי אדם בעל שם, וואס ער האט געהאט [[כתבים]] וואס זענען געווען [[סודות התורה]], פאר ער איז [[נפטר]] געווארן, האט ער אנגעזאגט פאר זיין זון, ער זאל איבערגעבן די כתבים פאר א איד אין [[אקופ]] וואס הייסט '''רבי ישראל בן אליעזר''', ער איז פערצן יאר אלט, און די כתבים געהערן צו זיין [[שורש נשמה]], אויב דו וועסט האבן די [[זכיה]] וועט ער לערנען אין זיי מיט דיר. | ||
דער זון פון [[רבי אדם בעל שם]] איז אנגעקומען קיין אקופ, ס'איז אים אבער נישט איינגעפאלן אז דער '''רבי ישראל''' זאל גאר באדייטן דעם אויפפאסער פון בית המדרש, הערשט נאך א צייט זוכנדיג האט ער איינגעזען אז דאס איז טאקע וועמען ער דארף איבערגעבן די כתבים. דער '''בעש"ט''' איז איינגעגאנגען צו לערנען מיט אים צוזאמען און זיי האבן זיך ארויסגעצויגן אין וואלד און דארט געהארעוועט אין לערנען אינאיינעם, [[נגלה]] און [[נסתר]] צוזאמען. | דער זון פון [[רבי אדם בעל שם]] איז אנגעקומען קיין אקופ, ס'איז אים אבער נישט איינגעפאלן אז דער '''רבי ישראל''' זאל גאר באדייטן דעם אויפפאסער פון בית המדרש, הערשט נאך א צייט זוכנדיג האט ער איינגעזען אז דאס איז טאקע וועמען ער דארף איבערגעבן די כתבים. דער '''בעש"ט''' איז איינגעגאנגען צו לערנען מיט אים צוזאמען און זיי האבן זיך ארויסגעצויגן אין וואלד און דארט געהארעוועט אין לערנען אינאיינעם, [[נגלה]] און [[נסתר]] צוזאמען. | ||
אויסער דעם האט דער '''בעש"ט''' געהאט נאך א רבי'ן וואס ער דערמאנט אין א בריוו צו זיין שוואגער, [[רבי אברהם גרשון פון קיטוב|גרשון קיטובער]], אין [[יעקב יוסף פון פולנאה|תולדות]] שטייט אז דאס איז געווען דער [[נביא]] [[אחיה השילוני]], וואס ער האט געלערנט פון [[משה רבינו]] ע"ה, און ער איז געווען דער רבי פון [[אליהו הנביא]]. | אויסער דעם האט דער '''בעש"ט''' געהאט נאך א רבי'ן וואס ער דערמאנט אין א בריוו צו זיין שוואגער, [[רבי אברהם גרשון פון קיטוב|רבי גרשון קיטובער]], אין [[רבי יעקב יוסף פון פולנאה|תולדות]] שטייט אז דאס איז געווען דער [[נביא]] [[אחיה השילוני]], וואס ער האט געלערנט פון [[משה רבינו]] ע"ה, און ער איז געווען דער רבי פון [[אליהו הנביא]]. | ||
== מיט זיין שוואגער == | == מיט זיין שוואגער == | ||
| שורה 36: | שורה 37: | ||
נאך דער חתונה האט זיין שוואגער רבי גרשון געבעטן זיין שוועסטער זי זאל אים אפלאזן, און אויב נישט בעט ער זי זאל אוועק פארן וואוינען ערגעץ אנדערש, וויבאלד ער קען נישט פארליידן די שאנדע. זיי זענען אוועק געפארן אין דעם געבירג דארט האט דער בעש"ט זיך אויסבאהאלטן זיבן יאר. | נאך דער חתונה האט זיין שוואגער רבי גרשון געבעטן זיין שוועסטער זי זאל אים אפלאזן, און אויב נישט בעט ער זי זאל אוועק פארן וואוינען ערגעץ אנדערש, וויבאלד ער קען נישט פארליידן די שאנדע. זיי זענען אוועק געפארן אין דעם געבירג דארט האט דער בעש"ט זיך אויסבאהאלטן זיבן יאר. | ||
שפעטער האט ר' גרשון איינגעזען די גרויסקייט פון זיין שוואגער און איז געווארן א תלמיד פון זיין שוואגער דעם בעש"ט. עס איז אינטערסאנט אז אין ספר [[עבודת ישראל]]<ref>פרשת מצורע</ref> שטייט אז ר' גרשון קיטעווער האט אויסגעלערנט א געוויסן אופן פון עבודת השם פאר זיין שוואגער דעם בעל שם טוב, עס איז דא וואס ווילן מאכן א גרייז אין עבודת ישראל אז נישט ר' גרשון האט עס געזאגט פארן בעל שם טוב נאר פארקערט דער בעל שם טוב האט עס געזאגט פאר ר' גרשון.<ref> | שפעטער האט ר' גרשון איינגעזען די גרויסקייט פון זיין שוואגער און איז געווארן א תלמיד פון זיין שוואגער דעם בעש"ט. עס איז אינטערסאנט אז אין ספר [[עבודת ישראל]]<ref>פרשת מצורע</ref> שטייט אז ר' גרשון קיטעווער האט אויסגעלערנט א געוויסן אופן פון עבודת השם פאר זיין שוואגער דעם בעל שם טוב, עס איז דא וואס ווילן מאכן א גרייז אין עבודת ישראל אז נישט ר' גרשון האט עס געזאגט פארן בעל שם טוב נאר פארקערט דער בעל שם טוב האט עס געזאגט פאר ר' גרשון.<ref> [[רבי מנחם מענדל גווארטשוב]] אין ספר בעל שם טוב על התורה עמוד התפלה</ref> ר' גרשון ווערט אויך דערמאנט אין ספר [[פרי מגדים]] הל' תשעה באב. | ||
== דרך הבעל שם == | == דרך הבעל שם == | ||
| שורה 57: | שורה 58: | ||
דער בעש"ט האט געעפענט א טיר, אז אפילו א פשוטער איד, אפילו א איד וואס איז פארזינקען מיט טירדות, דאך מיט דער הילף פון צדיקים, קען ער זיין נאנט צו השי"ת, ממש אין מדרגות, וואס פארן בעש"ט האבען צו דעם נישט געקענט צוקומען נאר יחודי סגולה אין דור. | דער בעש"ט האט געעפענט א טיר, אז אפילו א פשוטער איד, אפילו א איד וואס איז פארזינקען מיט טירדות, דאך מיט דער הילף פון צדיקים, קען ער זיין נאנט צו השי"ת, ממש אין מדרגות, וואס פארן בעש"ט האבען צו דעם נישט געקענט צוקומען נאר יחודי סגולה אין דור. | ||
עס שטייט אין הקדמת ספר הבעש"ט, בשם הרה"ק רבי מרדכי מטשערנאביל זצוק"ל, אז ביז [[משיח]] וועט קומען, ווען א איד וועט גיבן א קרעכץ, אפילו אינעם ווייטן דייטשלאנד, וועט דאס זיין פונעם כח השפעה פון בעש"ט וואס ער האט אראפ געברענגט אן התעוררת צו דערוועקן אידן צו אידישקייט. עס שטייט אין ספה"ק היכל הברכה-קאמארנא הר"ב ישרא"ל ב"ן אליעז"ר בגי' שמע ישראל י' אלקינו ה' אחד = 1018 | עס שטייט אין הקדמת ספר הבעש"ט, בשם הרה"ק [[רבי מרדכי טווערסקי|רבי מרדכי מטשערנאביל]] זצוק"ל, אז ביז [[משיח]] וועט קומען, ווען א איד וועט גיבן א קרעכץ, אפילו אינעם ווייטן דייטשלאנד, וועט דאס זיין פונעם כח השפעה פון בעש"ט וואס ער האט אראפ געברענגט אן התעוררת צו דערוועקן אידן צו אידישקייט. עס שטייט אין ספה"ק היכל הברכה-קאמארנא הר"ב ישרא"ל ב"ן אליעז"ר בגי' שמע ישראל י' אלקינו ה' אחד = 1018 | ||
אויף צו פארשטיין טיף דעם דרך הבעש"ט פארלאנגט זיך א גרינטליכער פארשטאנד אין תורת ה[[קבלה]], ספעציעל [[זוהר]] און [[כתבי אר"י]]. במשך פון די יארן זענען געבליבן ווייניג וואס זענען אין דעם שטארק באקאנט. אויך די הויכע אנווייזונגען פון חסידות--דביקות, פרישות פון ענינים גשמיים, יחודים און כוונות--זענען פון אלע יארן געווען פאסיג נאר פאר [[יחידי סגולה]], און האבן פארלאנגט ספעציעלע [[פיזישע]], [[מענטאלישע]], און גייסטישע קראפטן. נאך דער תקופה פון דעם [[חוזה פון לובלין]] און זיינע תלמידים האבן ווארשיינליך נישט עקזיסטירט מער קיין ערנסטע נאכפאלגערס און פראקטיצירערס פון דער הויכער תורת החסידות, עכ"פ אויף א מאסן פארנעם. | אויף צו פארשטיין טיף דעם דרך הבעש"ט פארלאנגט זיך א גרינטליכער פארשטאנד אין תורת ה[[קבלה]], ספעציעל [[זוהר]] און [[כתבי אר"י]]. במשך פון די יארן זענען געבליבן ווייניג וואס זענען אין דעם שטארק באקאנט. אויך די הויכע אנווייזונגען פון חסידות--דביקות, פרישות פון ענינים גשמיים, יחודים און כוונות--זענען פון אלע יארן געווען פאסיג נאר פאר [[יחידי סגולה]], און האבן פארלאנגט ספעציעלע [[פיזישע]], [[מענטאלישע]], און גייסטישע קראפטן. נאך דער תקופה פון דעם [[חוזה פון לובלין]] און זיינע תלמידים האבן ווארשיינליך נישט עקזיסטירט מער קיין ערנסטע נאכפאלגערס און פראקטיצירערס פון דער הויכער תורת החסידות, עכ"פ אויף א מאסן פארנעם. | ||
| שורה 63: | שורה 64: | ||
די מנהגים און אנווייזונגען פון חסידות, ספעציעל די גייסטישע עלעמענטן וואס האבן געלערנט פון שמחה, אהבת ישראל, תורה לשמה, א.א.וו. זענען יא געווארן שטארק אנגענומען ביים המון עם, און דער גייסט פון חסידות איז דאס וואס עס איז צום מערסטנס געבליבן אויף היינט. | די מנהגים און אנווייזונגען פון חסידות, ספעציעל די גייסטישע עלעמענטן וואס האבן געלערנט פון שמחה, אהבת ישראל, תורה לשמה, א.א.וו. זענען יא געווארן שטארק אנגענומען ביים המון עם, און דער גייסט פון חסידות איז דאס וואס עס איז צום מערסטנס געבליבן אויף היינט. | ||
פארשידענע חסיד'ישע הויפן האבן אנגענומען צו לייגן א דגש אויף אנדערע עלעמענטן פון דרך החסידות. אין די חסיד'ישע הויפן פון וויזניץ איז עס דאס פראווען די הייליגקייט פון [[שבת]]. אין סקווירא (טשערנאבעל) מתקן זיין די זיבן מידות חג"ת נהי"ם [ח'סד ג'בורה ת'פארת נ'צח ה'וד י'סוד מ'לכות], איינער פון זיי איז זיך באהעפטן צום צדיק. ליובאוויטש איז געווען מחולק מיט דעם און האבן געהאלטן אז מ'דארף רעדן פון חסידות אסאך, פון חב"ד [ח'כמה ב'ינה ד'עת]. דערפאר לערנען זיי דאס פונעם תורת החסידות, וואס דער בעל התניא [[ספר התניא]] האט ספעציעל געמאכט. אין תולדות אהרן איז עס דאס [[דאווענען]]. אין די | פארשידענע חסיד'ישע הויפן האבן אנגענומען צו לייגן א דגש אויף אנדערע עלעמענטן פון דרך החסידות. אין די חסיד'ישע הויפן פון וויזניץ איז עס דאס פראווען די הייליגקייט פון [[שבת]]. אין סקווירא (טשערנאבעל) מתקן זיין די זיבן מידות חג"ת נהי"ם [ח'סד ג'בורה ת'פארת נ'צח ה'וד י'סוד מ'לכות], איינער פון זיי איז זיך באהעפטן צום צדיק. ליובאוויטש איז געווען מחולק מיט דעם און האבן געהאלטן אז מ'דארף רעדן פון חסידות אסאך, פון חב"ד [ח'כמה ב'ינה ד'עת]. דערפאר לערנען זיי דאס פונעם תורת החסידות, וואס דער בעל התניא [[ספר התניא]] האט ספעציעל געמאכט. אין תולדות אהרן איז עס דאס [[דאווענען]]. אין די אונגארישע קהלות ווי סאטמאר און פאפא איז עס מערסטנס די ענינים פון אידישן לבוש און שפראך און זיך דערווייטערן פון מאדערנקייט, וואס האט אויך א שטארקן באזיס אין דעם דרך פון חתם סופר. | ||
דער גרויסער רבי פון [[צאנז]], | דער גרויסער רבי פון [[צאנז]], [[רבי חיים האלבערשטאם]] האט אין זיינער צייט, מיט 130 יאר צוריק זיך, אויסגעדרוקט אז דער '''דרך הבעל שם''' איז מער נישטא. דער סאטמארער רב, [[רבי יואל טייטלבוים]] האט מיט 80 יאר שפעטער אויך געזאגט ענליכע ווערטער, אז דער דרך הבעש"ט איז פארגעסן געווארן. דער צדיק רבי ר' יעקב יוסף מסקווירא, האט זייער געקאכט אקעגן די רייד, און האט געזאגט חלילה אזוי צוזאגן, דעם בעל שם'ס כח און דרך איז נצחיות. | ||
איינער פון די גרעסטע גדולים און גרויסע לייט אין דעם ערשטן דור פון דעם מגיד פון מעזריטש און פון זיינע תלמידים, וואס האבן זייער חשוב געהאלטן דעם בעל שם טוב, איז געווען דער [[חיד"א]]. און אין שו"ת [[דברי חיים]] ברענגט ער דערפון א ראיה, אז גדולי ישראל האבן יא אנגענומען דעם וועג פון בעל שם טוב עיי"ש. וואס כאטש ער איז געווען א ספרדי, און אין זיין געגנט אין [[איטאליע]] האט מען דאך כמעט נישט געוואוסט פון חסידות, דאך שרייבט ער זייער שיין אויף רבי ישראל בעל שם און אויף זיינע תלמידים. ער שרייבט אויף אים: "הרב החסיד קדוש מהר"י בעל שם טוב הגיד גדולת נשמת מהרבינו חיים (בן עטר)." ([[שם הגדולים]] ערך אור החיים וערך צפנת פענח). אויך דעם צפנת פענת פון רבי יעקב יוסף פון פולנאה ברענגט דער חיד"א אין זיינע ספרים (שם הגדולים ערך צפנת פענח, און [[רוח חיים]], און אין זיין ספר [[כסא דוד]] דרוש י"ד). אויך שרייבט ער אויף אים אין שם הגדולים: "הקדמות רבו הרב המפורסם קדוש יאמר לו מהר"ר ישראל בעל שם טוב". אויך ווערט דערמאנט די חבורה פון בעל שם טוב אין זיין ספר [[ברכי יוסף]] (יורה דעה סי' רצ"ט סעי' א') אז ער האט געזען חסידים וואס גייען מיט קליידער פון זיידן און זענען מקפיד נישט צו גיין מיט וואל ער האט זיי געפרעגט דעם טעם און זיי האבן אים געענטפערט, ער שרייבט אזוי: "זה שנים כן באו סיעת ספריא מקרית חוצות לשכון כבוד בארץ, ותרי מינייהו רבנן המתקדשם והמטהרים בהדרי הדרים, ועין רואה הני מאני דרבנן מכף רגל ועד ראש לבושי משי ואיבעיא להו לרבנן מה מצוה זו ומצאה הקפידה באמור רבנן בטעמא", עיי"ש. אויך דערמאנט ער אסאך מאל אין זיינע ספרים רבי גרשון קיטאווער, א שוואגער און א תלמיד פון בעל שם טוב. אויך ברענגט ער נאך תלמידים פון בעל שם טוב ווי רבי יוסף דער טאטע פון רבי ישראל נחמן מדראהביטש (חומת אנ"ך שה"ש א'). | איינער פון די גרעסטע גדולים און גרויסע לייט אין דעם ערשטן דור פון דעם מגיד פון מעזריטש און פון זיינע תלמידים, וואס האבן זייער חשוב געהאלטן דעם בעל שם טוב, איז געווען דער [[חיד"א]]. און אין שו"ת [[דברי חיים]] ברענגט ער דערפון א ראיה, אז גדולי ישראל האבן יא אנגענומען דעם וועג פון בעל שם טוב עיי"ש. וואס כאטש ער איז געווען א ספרדי, און אין זיין געגנט אין [[איטאליע]] האט מען דאך כמעט נישט געוואוסט פון חסידות, דאך שרייבט ער זייער שיין אויף רבי ישראל בעל שם און אויף זיינע תלמידים. ער שרייבט אויף אים: "הרב החסיד קדוש מהר"י בעל שם טוב הגיד גדולת נשמת מהרבינו חיים (בן עטר)." ([[שם הגדולים]] ערך אור החיים וערך צפנת פענח). אויך דעם צפנת פענת פון רבי יעקב יוסף פון פולנאה ברענגט דער חיד"א אין זיינע ספרים (שם הגדולים ערך צפנת פענח, און [[רוח חיים]], און אין זיין ספר [[כסא דוד]] דרוש י"ד). אויך שרייבט ער אויף אים אין שם הגדולים: "הקדמות רבו הרב המפורסם קדוש יאמר לו מהר"ר ישראל בעל שם טוב". אויך ווערט דערמאנט די חבורה פון בעל שם טוב אין זיין ספר [[ברכי יוסף]] (יורה דעה סי' רצ"ט סעי' א') אז ער האט געזען חסידים וואס גייען מיט קליידער פון זיידן און זענען מקפיד נישט צו גיין מיט וואל ער האט זיי געפרעגט דעם טעם און זיי האבן אים געענטפערט, ער שרייבט אזוי: "זה שנים כן באו סיעת ספריא מקרית חוצות לשכון כבוד בארץ, ותרי מינייהו רבנן המתקדשם והמטהרים בהדרי הדרים, ועין רואה הני מאני דרבנן מכף רגל ועד ראש לבושי משי ואיבעיא להו לרבנן מה מצוה זו ומצאה הקפידה באמור רבנן בטעמא", עיי"ש. אויך דערמאנט ער אסאך מאל אין זיינע ספרים רבי גרשון קיטאווער, א שוואגער און א תלמיד פון בעל שם טוב. אויך ברענגט ער נאך תלמידים פון בעל שם טוב ווי רבי יוסף דער טאטע פון רבי ישראל נחמן מדראהביטש (חומת אנ"ך שה"ש א'). | ||
== זיין הסתלקות == | == זיין הסתלקות == | ||
דער בעל שם טוב איז נסתלק געווארן [[ה'תק" | דער בעל שם טוב איז נסתלק געווארן [[ה'תק"כ]] ([[22סטן מאי]], [[1760]]) ו' סיון דער ערשטער טאג [[שבועות]]. דער ספר דרכי חיים ושלום ברענגט אראפ פון מונקאטשער רב א מערקווירידיגע זאך פארוואס ס'דא וואס זאגן אז ער איז נסתלק געווארן די צווייטע טאג, אז אין אמת'ן איז דער בעל שם טוב נסתלק | ||
געווארן ביום א' דשבועות, נאר די תלמידים האבן נישט געוואלט אז מען זאל מקיים זיין יתעסקו בו עממים, האבן זיי געזאגט אז ער איז נסתלק געווארן דעם צווייטן טאג. | געווארן ביום א' דשבועות, נאר די תלמידים האבן נישט געוואלט אז מען זאל מקיים זיין יתעסקו בו עממים, האבן זיי געזאגט אז ער איז נסתלק געווארן דעם צווייטן טאג. | ||
| שורה 83: | שורה 84: | ||
'''דער בעל שם טוב''' האט געהייראט מרת '''חנה''',<ref>שבחי בעש"ט, פארהאן א מיינונג זי האט געהייסן לאה רחל</ref> (א שוועסטער פון [[רבי אברהם גרשון פון קיטוב|אברהם גרשון קיטאווער]]), א טאכטער פון רבי '''אפרים פון קיטוב'''. זייערע קינדער: | '''דער בעל שם טוב''' האט געהייראט מרת '''חנה''',<ref>שבחי בעש"ט, פארהאן א מיינונג זי האט געהייסן לאה רחל</ref> (א שוועסטער פון [[רבי אברהם גרשון פון קיטוב|אברהם גרשון קיטאווער]]), א טאכטער פון רבי '''אפרים פון קיטוב'''. זייערע קינדער: | ||
* הרב [[צבי הערש, זון פונעם בעל שם טוב|צבי הערש]] ([[ה'תפ"ה]] - [[ז' טבת]] [[ה'תק" | * הרב [[צבי הערש, זון פונעם בעל שם טוב|צבי הערש]] ([[ה'תפ"ה]] - [[ז' טבת]] [[ה'תק"מ]]). | ||
:'''רבי צבי''' איז געווען דער ממלא מקום פון זיין פאטער פאר א יאר, נאך א יאר האט ער איבערגעבעבן די רבי'סטעווע פאר דעם רבי'ן רבי בער, דער [[דוב בער פון מעזריטש|מגיד פון מעזריטש]]. '''רבי צבי''' איז געווען א סוחר און האט שיין פארדינט. דער בעל שם טוב האט געזאגט אויף אים, "דו האסט א גרויסע נשמה דו דארפסט גאר נישט". ער האט געהאט פיר קינדער; דער בכור - און דאס עלטסטע אייניקל פונעם בעל שם הק' - הצדיק [[רבי אהרן טיטיעווער]], דער צווייטער [[רבי דוב בער פון אולאנאוו]], דער דריטער רבי ישראל פון [[יאריוויטש]]. זיין טאכטער שיינא לאה האט געהייראט מיט [[רבי משה זאב אויערבאך]]. | :'''רבי צבי''' איז געווען דער ממלא מקום פון זיין פאטער פאר א יאר, נאך א יאר האט ער איבערגעבעבן די רבי'סטעווע פאר דעם רבי'ן רבי בער, דער [[רבי דוב בער פון מעזריטש|מגיד פון מעזריטש]]. '''רבי צבי''' איז געווען א סוחר און האט שיין פארדינט. דער בעל שם טוב האט געזאגט אויף אים, "דו האסט א גרויסע נשמה דו דארפסט גאר נישט". ער האט געהאט פיר קינדער; דער בכור - און דאס עלטסטע אייניקל פונעם בעל שם הק' - הצדיק [[רבי אהרן טיטיעווער]], דער צווייטער [[רבי דוב בער פון אולאנאוו]], דער דריטער רבי ישראל פון [[יאריוויטש]]. זיין טאכטער שיינא לאה האט געהייראט מיט [[רבי משה זאב אויערבאך]]. | ||
* מרת '''[[אדל]]''', די ווייב פון [[רבי יחיאל אשכנזי]] "דער דייטשל" | * מרת '''[[אדל]]''', די ווייב פון [[רבי יחיאל אשכנזי]] "דער דייטשל" | ||
:זיי האבן האט געהאט דריי קינדער, [[רבי ברוך פון | :זיי האבן האט געהאט דריי קינדער, [[רבי ברוך פון מעזשיבוזש]], [[רבי משה חיים אפרים פון סדילקאוו]] דער בעל [[דגל מחנה אפרים]], און א טאכטער [[פייגא דאס אייניקל פון בעש"ט|פייגא]] די מאמע פון [[נחמן פון ברעסלאוו]]. | ||
צווישן די נענטסטע אייניקלעך צום בעל שם טוב היינט איז [[רבי דוד טווערסקי]], | צווישן די נענטסטע אייניקלעך צום בעל שם טוב היינט איז [[רבי דוד טווערסקי]], סקווירער רבי, וואס איז אן אייניקל פון רבי צבי הערש. | ||
== זיינע מאמרים און ספרים == | == זיינע מאמרים און ספרים == | ||
| שורה 100: | שורה 101: | ||
דערנאך האבן פארשידענע מלקטים פרובירט צאמנעמען די רייד פון בעל שם טוב לפונדק אחד ווי דער ספר [[דרש טוב]]. | דערנאך האבן פארשידענע מלקטים פרובירט צאמנעמען די רייד פון בעל שם טוב לפונדק אחד ווי דער ספר [[דרש טוב]]. | ||
ביז עס האבן זיך צאמגעשטעלט צוויי מחברי ספרים, איינער | ביז עס האבן זיך צאמגעשטעלט צוויי מחברי ספרים, איינער [[רבי נתן נפתלי קאלביעל]] און דער צווייטער [[רבי מנחם מענדל גאווראטשוב]] א גערער חסיד און האבן אין יאר תרמ"ו ? צאמגענומען אלע מאמרים וואס זיי האבן געטראפן און עס מסדר געווען אויף דער תורה און חמש מגילות און ארויס געגעבן דעם ספר [[בעל שם טוב על התורה]]. עס איז א וואונדערבארער ליקוט, און רוב מחברי ספרים אויף דעם אופן האבן זיך געלערנט פון די צוויי מחברים ווי אזוי מען זאל מחבר זיין א ספר א פנים מיט א פי' פון אונטען [ביז זיינע צייטן זעט מען דאס זעלטן], זייט דעמאטלס זענען ארויס פארשידענע ספרים וואס פרובירן אויך צאמנעמען די מאמרים און משלים זיין דאס וואס גאווראטשוב האט פארפעלט, אבער קיינער האט נאך נישט עס אזוי גוט געמאכט ווי ער. | ||
== זיינע תלמידים == | == זיינע תלמידים == | ||
{{הויפט ארטיקל|תלמידי בעש"ט}} | {{הויפט ארטיקל|תלמידי בעש"ט}} | ||
צווישן די תלמידים פונעם בעל שם טוב. ווערן גערעכנט זיין יורש רבי | צווישן די תלמידים פונעם בעל שם טוב. ווערן גערעכנט זיין יורש רבי [[רבי דוב בער פון מעזריטש|דוב בער]] באקאנט מיטן נאמען דער "מעזריטשער מגיד", [[רבי יעקב יוסף פון פאלאנע]] (דער "תולדות"), [[רבי יחיאל מיכל פון זלאטשאוו]], [[רבי וואלף קיצעס]], [[רבי חיים קראסנער]], [[רבי נחמן האראדענקער]], [[רבי אריה לייב פון שפאלע]], [[רבי מנחם מענדל פון וויטעבסק]], [[רבי מנחם נחום טווערסקי|נחום טשערנאבילער]], [[רבי פנחס קאריצער]] און [[רבי שמואל פון קאמינקא]]. | ||
== זיין קבר == | == זיין קבר == | ||
| שורה 111: | שורה 112: | ||
אין ליקוטי מוהר"ן (ח"ב סי' ק"ה) שטייט אז דער קבר פון בעל שם טוב איז הייליג ווי קדושת ארץ ישראל. | אין ליקוטי מוהר"ן (ח"ב סי' ק"ה) שטייט אז דער קבר פון בעל שם טוב איז הייליג ווי קדושת ארץ ישראל. | ||
די תלמידים און נאכפאלגער פונעם בעל שם טוב פלעגן זיך צאמקומען אין [[ | די תלמידים און נאכפאלגער פונעם בעל שם טוב פלעגן זיך צאמקומען אין [[מעזשיבוזש]] אפילו נאכן הסתלקות פון בעל שם טוב און פלעגן חזר'ן און לערנען וואס ער האט געלערנט. | ||
אין די לעצטע יארן זענען פוקד זיין קבר אסאך אידן פון דער גארער וועלט, אידן קומען זיך צוזאמען צום ציון הקדוש און גיסן זיך אויס דאס הארץ, דאס פלאץ איז ספעציעל מעורר. דער בית החיים אין | אין די לעצטע יארן זענען פוקד זיין קבר אסאך אידן פון דער גארער וועלט, אידן קומען זיך צוזאמען צום ציון הקדוש און גיסן זיך אויס דאס הארץ, דאס פלאץ איז ספעציעל מעורר. דער בית החיים אין מעזשיבוזש איז אן אריגינאלער בית החיים, עס איז נישט גערירט, אלע מצבות שטייען דארט שוין זייט מען האט עס געשטעלט, ארום דעם בעל שם טוב ליגן אסאך פון זיינע אייניקלעך, ווי [[רבי ברוך פון מעזשיבוזש]], דער [[דגל מחנה אפרים]], [[רבי ישראל דער טויטער]] א ברודער פון [[רבי נחמן מברסלב]], און נאך. אויך ליגן דארט אסאך רבנים פון מעזשיבוזש, און גרויסע תלמידים פונעם בעל שם טוב ווי [[רבי וואלף קיצעס]], [[רבי ישראל פאליצקער]] [[רבי צבי סופר]], אויך דער [[רבי אברהם יהושע העשיל (אפטא)|אפטער רב]] וואס איז שפעטער געווען רב אין מעזשיבוזש ליגט דארט. | ||
דער ציון פון בעל שם טוב איז איבערגעבויט מיט א הערליכער געבוי, אויך דער גאנצער בית החיים איז ארום גענומען מיט א מויער, לעצטנס האט מען דארט געבויט א שיינע שול און א מקוה, ווי אויך אן עס זאל און א כשר'ע קיך, דער גריסער אידישער קברים בויער [[ישראל מאיר גבאי]] האט דארט געבויט גאנצע נייע הייזער און שטיבער ארום דעם ציון ווי פאר א פאר פיאסטער קען מען דארט איינשטיין, אויך האט ער געטראפען דעם בית המדרש המיוחד ווי דער בעל שם טוב האט געדאווענט און עס איבערגעבויט ממש ארגינאל ווי עס האט אויסגעזען אין דער צייט פון בעל שם טוב. | דער ציון פון בעל שם טוב איז איבערגעבויט מיט א הערליכער געבוי, אויך דער גאנצער בית החיים איז ארום גענומען מיט א מויער, לעצטנס האט מען דארט געבויט א שיינע שול און א מקוה, ווי אויך אן עס זאל און א כשר'ע קיך, דער גריסער אידישער קברים בויער [[ישראל מאיר גבאי]] האט דארט געבויט גאנצע נייע הייזער און שטיבער ארום דעם ציון ווי פאר א פאר פיאסטער קען מען דארט איינשטיין, אויך האט ער געטראפען דעם בית המדרש המיוחד ווי דער בעל שם טוב האט געדאווענט און עס איבערגעבויט ממש ארגינאל ווי עס האט אויסגעזען אין דער צייט פון בעל שם טוב. | ||
עס קומט דארט אהין אסאך רבי'שע הויפן צו פראווען א שבת ביים בעל שם טוב, ספעציעל איז באקאנט דער | עס קומט דארט אהין אסאך רבי'שע הויפן צו פראווען א שבת ביים בעל שם טוב, ספעציעל איז באקאנט דער לעלובער [[רבי שמעונ'לע לעלובער]], און דער מאקאווער רבי, ר' יצחק זעליג מארגענשטערן שליט"א דער קאצקער רבי. אויך דער באקאנטער זינגער [[מרדכי בן דוד]] פארט אהין פראווען מיט אסאך אנהענגער א שבת אין מעזשיבוזש, גאנץ לעצטנס האט ער פארפאסט א שיינעם ניגון ווי ער לייגט אראפ וויאזוי מעזשיבוזש לעבט ווידער אויף מיט אידן דערמיט וואס מען פארט אהין אויף א שבת ביים גרינדער פון חסידות אין מעזשיבוזש. | ||
== רעפערענצן == | == רעפערענצן == | ||
| שורה 128: | שורה 129: | ||
[http://www.nachalnovea.com/breslovcenter/movies/bst.html בילדער פארשטעלונג פון דעם געבורטארט פון חסידות] | [http://www.nachalnovea.com/breslovcenter/movies/bst.html בילדער פארשטעלונג פון דעם געבורטארט פון חסידות] | ||
[[קאַטעגאָריע:אדמורי"ם]] | [[קאַטעגאָריע:אדמורי"ם|װ]] | ||
[[קאַטעגאָריע:צדיקי וחסידי קדמאי]] | [[קאַטעגאָריע:צדיקי וחסידי קדמאי]] | ||
[[קאַטעגאָריע:חסידות|װ]] | [[קאַטעגאָריע:חסידות|װ]] | ||
[[he:רבי ישראל בעל שם טוב]] | [[he:רבי ישראל בעל שם טוב]] | ||
{{קרד/ויקי/יידיש}} | {{קרד/ויקי/יידיש}} | ||
[[קאַטעגאָריע:וויקידאטא דעסקריפציע]] | |||