אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "עזה פאס"

עזה פאס (זעט מקור)

רעוויזיע פון 00:24, 7 מערץ 2024

2,844 בייטן צוגעלייגט , פֿאַר 1 יאָר

פארברייטערט

וויזועלוויקיטעקסט

עברי אנכי

בדוקי עריכות אוטומטית, אינטערפעיס אדמיניסטראַטאָרן, סיסאפן, אספקלריה רעדאקטארן

4,450

רעדאגירונגען

@@ שורה 14: / שורה 14: @@
 | קאארדינאטן = {{Coord|31.45|34.4|display=title, inline}}
 | לאקאציע מאפע = {{בילד קלעבל אנהייב|image=GazaStripGovernatesNonLabeled.svg|width={{{width|200}}}|float={{{float|none}}}}}
-{{בילד קלעבל קליין|x=0.18|y=0.2333|scale={{{width|200}}}|טעקסט='''צפון עזה'''}}
+{{בילד קלעבל קליין|x=0.31|y=0.2333|scale={{{width|200}}}|טעקסט='''צפון עזה'''}}
-{{בילד קלעבל קליין|x=0.4|y=0.5636|scale={{{width|200}}}|טעקסט='''[[עזה]]'''}}
+{{בילד קלעבל קליין|x=0.51|y=0.5636|scale={{{width|200}}}|טעקסט='''[[עזה]]'''}}
-{{בילד קלעבל קליין|x=0.6|y=0.8788|scale={{{width|200}}}|טעקסט='''דיר{{ש}}אל-באלאח'''}}
+{{בילד קלעבל קליין|x=0.61|y=0.8788|scale={{{width|200}}}|טעקסט='''דיר{{ש}}אל-באלאח'''}}
-{{בילד קלעבל קליין|x=0.58|y=1.3363|scale={{{width|200}}}|טעקסט='''חאן יונעס'''}}
+{{בילד קלעבל קליין|x=0.72|y=1.3|scale={{{width|200}}}|טעקסט='''חאן יונעס'''}}
-{{בילד קלעבל קליין|x=0.65|y=1.6363|scale={{{width|200}}}|טעקסט='''רפיח'''}}
+{{בילד קלעבל קליין|x=0.76|y=1.6363|scale={{{width|200}}}|טעקסט='''רפיח'''}}
 {{בילד קלעבל סוף}}
 | פרטימדיקע מאפע = OCHA OpT September 2023 map of the Gaza Strip.pdf
@@ שורה 25: / שורה 25: @@
 [[בילד:Gaza Airport 5.jpg|קליין|עזה לופטפעלד]]
 [[טעקע:Gaza Strip Barrier near the Karni Crossing.jpg|קליין|250px|דער [[צוים]] ארום דעם עזה פאס]]
-'''עזה פּאַס''' ({{שפראך-ar|قطاع غزّة}} – קֻטַאע עַ'זֶּה; {{שפראך-en|Gaza Strip}}; {{שפראך-he|רצועת עזה}}), אדער '''עזה''', איז א טעריטאָריע מזרח פונעם [[מיטלענדישער ים]], גרעניצנדיג מיט [[עגיפטן]] אין דרום  און [[מדינת ישראל]] אין צפון און מזרח. זי אקופּירט 140 קוואַדראַט מייל (363 קוואַדראַט קילאמעטער) לויפנדיג ביים [[מיטלענדישער ים]] גלייך צפון־מזרח פון די [[סיני האַלב־אינזל]]. די עזה פאס איז א יוצא־דופן מיט'ן זיין א געדיכט באזעצטע געגנט נישט אנערקענט אלס א {{טערמין|דע יורי|לויט'ן געזעץ|דע יורי}} טייל פון קיין איין עקזיסטירנדן לאַנד. דער ערשטער אקוראטער צענזוס, דורכגעפירט אין סעפטעמבער 1967, האט געוויזן אַ באַפעלקערונג קלענער ווי פריער געשאַצט דורך די [[פאראייניגטע פעלקער|פאַראייניגטע פעלקער]] [[פאראייניגטע פעלקער רעליעף און וואָרקס אַגענטור פאַר פּאַלעסטינע פּליטים אינעם נאָנטן מזרח|רעליעף און וואָרקס אַגענטור פאַר פּאַלעסטינע פּליטים אינעם נאָנטן מזרח]] (UNRWA) אָדער דורך עגיפטן, מיט כמעט האַלב פון די מענטשן וואוינענדיג אין פליטים לאגערן. די באפעלקערונג איז ארויף פון 1,899,291 אין 2017 צו א געשאצטע 2,226,544 אין 2023.
+'''עזה פּאַס''' ({{שפראך-ar|قطاع غزّة}} – קֻטַאע עַ'זֶּה; {{שפראך-en|Gaza Strip}}; {{שפראך-he|רצועת עזה}}), אדער '''עזה''', איז א טעריטאָריע מזרח פונעם [[מיטלענדישער ים]], גרעניצנדיג מיט [[עגיפטן]] אין דרום און [[מדינת ישראל]] אין צפון און מזרח.
+די טעריטאריע איז געשאפן געווארן אום [[1948]] נאכ'ן [[אומאפהענגיגקייט מלחמה]] צווישן עגיפטן און מדינת ישראל, ווען עגיפטן האט אנגעהאלטן קאנטראל אויף די שטח, און פילע פאלעסטינער פליטים האבן זיך באזעצט דארט. אין [[1967]], ביים [[זעקס טאגיגע מלחמה]] האט מדינת ישראל איינגענומען דעם טעריטאריע און איר קאנטראלירט ביז די מיטעלע ניינציגער יארן, ווען ביי די [[אסלא אפמאכן]] איז געווארן אוועקגעשטעלט די [[פאלעסטינער אויטאריטעט]] (PA) צו מער-ווייניגער פארפיגן איבער די טעריטאריע. אין [[2005]], האט זיך מדינת ישראל איינזייטיג גענצליך ארויסגעצויגן און צעטשטערט די אידישע זידלונגען אינעם טעריטאריע. אין [[2006]] האט [[חאמאס]] געוואונען די ארטיגע וואלן, און אין א קריג דורכאויס די יארן 2006-7 גענצליך ארויסגעשטויסן די PA אנגעפירט דורך די פאטאח פראקציע און איבערגענומען טאטאלע קאנטראל. נאך די חאמאס פוטש האבן עגיפטן און מדינת ישראל ארויפגעלייגט א בלאקאדע אויף די טעריטאריע. אין די נאכפאלגנדע יארן זענען פארגעקומען כסדר'דיגע געשלעגן און מלחמות צווישן חאמאס און מדינת ישראל, ביז אקטאבער 7, 2023 - [[שמיני עצרת]] [[ה'תשפ"ד]] ווען חאמאס האט דורכגעפירט א בלוטיגע סורפרייז אטאקע, אומברענגנדיג איבער טויזנט מדינת ישראל ציווילע און סאלדאטן, און פארכאפט נאך 253 קיין עזה. די אטאקע האט נאכגעפאלגט מיט [[2023 מדינת ישראל–חאמאס קריג|אן אינוואזיע]] דורך די [[צה"ל|מדינת ישראל מיליטער]] מיט'ן ציל צו אויסמעקן חאמאס.
+די עזה פאס איז 25 מייל לאנג (41 ק"מ) און צווישן 3.7 און 7.5 (6-12 ק"מ) מייל ברייט, פארמאגנדיג א שטח פון 140 קוואַדראַט מייל (363 קוואַדראַט ק"מ). איר באפלעקערונג איז געשאצט אויף איבער צוויי מיליאן, פון וועלכע א מערהייט זענען סוני מוסלומענער. עזה איז פון די געדיכט-באוואוינטסטע ערטער איבער די וועלט, און האט א הויכע געבורט-ראטע. די געגענט איז ארעם און ליידט פון א הויכע ארבעטסלאזיגקייט ראטע, מיט איבער 75% פון די באפעלקערונג אנגעוויזן אויף הומאניטערשע הילף.<!-- די עזה פאס איז א יוצא־דופן מיט'ן זיין א געדיכט באזעצטע געגנט נישט אנערקענט אלס א {{טערמין|דע יורי|לויט'ן געזעץ|דע יורי}} טייל פון קיין איין עקזיסטירנדן לאַנד. דער ערשטער אקוראטער צענזוס, דורכגעפירט אין סעפטעמבער 1967, האט געוויזן אַ באַפעלקערונג קלענער ווי פריער געשאַצט דורך די [[פאראייניגטע פעלקער|פאַראייניגטע פעלקער]] [[פאראייניגטע פעלקער רעליעף און וואָרקס אַגענטור פאַר פּאַלעסטינע פּליטים אינעם נאָנטן מזרח|רעליעף און וואָרקס אַגענטור פאַר פּאַלעסטינע פּליטים אינעם נאָנטן מזרח]] (UNRWA) אָדער דורך עגיפטן, מיט כמעט האַלב פון די מענטשן וואוינענדיג אין פליטים לאגערן. די באפעלקערונג איז ארויף פון 1,899,291 אין 2017 צו א געשאצטע 2,226,544 אין 2023. -->
 ==געאגראפיע==
@@ שורה 66: / שורה 70: @@
   at:1967 shift:(0,20) align: right text: זעקס טעג מלחמה
   from:1967 till:2005 shift:(0,0) align: center color:blue text: מדינת ישראל
-  at:2005 shift:(0,20) align: right text: התנתקות
+  at:2005 shift:(0,20) align: right text: מדנ"י ארויסציאונג
-  at:2007 shift:(0,30) align: right text: חאמאס השתלטות
+  at:2007 shift:(0,30) align: right text: חאמאס איבערנעמונג
   from:2005 till:2007 shift:(0,0) align: center color:black text: פאטאח textcolor: white
   from:2007 till:2021 shift:(0,0) align: center color:green text: חאמאס
@@ שורה 100: / שורה 104: @@
 אין 1994 האט מדינת ישראל אָנגעהויבן אַ ביסלעכווייזע איבערפירונג פון רעגירונג אויטאָריטעט אין די עזה סטריפּ צו די [[פאלעסטינער אויטאריטעט|פּאַלעסטינער אויטאָריטעט]] (PA) אונטער די טערמינען פון די [[אסלא אקארדס|אָסלאָ אַקאָרדס]] וואָס זענען גע'חתמ'עט געווארן דורך מדינת ישראל און די [[פאלעסטינע באפרייאונג ארגאניזאציע|פּאַלעסטינע באַפרייאונג ארגאניזאציע]] (PLO), וואס האט נאכגעפאלגט מיט א קורצע צייט פון רואיגקייט. די נארוואס־געבוירענע פאלעסטינער רעגירונג, אנגעפירט דורך [[יאסיר אראפאט]], האט זיך געמוטשעט מיט אזעלכע פראבלעמען ווי א שטייענדע עקאנאמיע, צעטיילטע פאלקס שטיצע, אפגעשטעלטע פארהאנדלונגען מיט מדינת ישראל איבער ווייטערדיגע טרופן אפּטרעטן און טעריטאָריאַליטעט, און די דראאונג פון טעראָר דורך מיליטאַנטישע מוסולמענע גרופּעס ווי [[איסלאמישן דזשיהאד|איסלאַמישן דזשיהאַד]] און [[חאמאס|חאַמאַס]], וואָס האָבן זיך אַנטזאָגט צו איינגיין אויף קאָמפּראָמיסן מיט מדינת ישראל און האָבן דייקא געוואלט אינטערהאַקן דעם שלום-פּראָצעס. אָנגעהויבן אין סוף יאר 2000, האט אַ צוזאַמפאַל אין געשפּרעכן צווישן די PA און מדינת ישראל נאכגעגאפאָלגט מיט אַ ווייטערע, מער עקסטרעמע אויסברוך פון געוואַלדטאַטן, גערופן די [[צווייטע אינטיפאדע|צווייטע, אָדער אַקצא, אינטיפאדא]]. אין אָנשטרענגונג צו ענדיגן די קאמפן, האָט דער מדינת ישראל פרעמיער מיניסטער [[אריאל שרון]], אין ענדע 2003, געמאָלדן א פּלאַן, וואָס האָט זיך צענטרירט אויף דאס [[ריקצוג פלאן|צוריקציען מדינת ישראל]] זעלנער און זידלער פון עזה פאס. אין סעפטעמבער 2005 האָט מדינת ישראל פאַרענדיגט דעם ריקצוג פון דעם טעריטאָריע, און די קאנטראל פון עזה פּאַס איז אריבערגעפירט געווארן צו די PA, כאָטש מדינת ישראל האָט ווייטער פּאַטראָלירט אירע גרעניצן און לופט־רוימען.
-מדינת ישראל און די פאלעסטינער זענען איינגעגאנגען אז די געביידעס זאלן אראפגעריסן ווערן און די ארמיי האט אנגעהויבן דעם פראצעס נאכדעם וואס די איינוואוינער זענען געווארן ארויסגעטריבן. א סך הכל פון 1,700 פאמיליעס זענען ארויסגעריסן געווארן מיט א קאסט פון כמעט 900 מיליאן דאלאר. דאָס האָט אַריינגענומען 166 איזראעלישע פאַרמערס וואָס פּראָדוצירן 120 מיליאָן דאָלער אין בלומען, פרוכט און גרינצייג. בערך 15 פראצענט פון ארץ ישראל'ס לאנדווירטשאפט עקספארט האט געשטאמט פון עזה, אריינגערעכנט 60 פראצענט פון איר קארש טאמאטאן און קרויט עקספארט. מדינת ישראל האָט אויך פאַרלוירן 70 פּראָצענט פון אַלע אירע אָרגאַנישע פּראָדוקטן, וואָס איז אויך געוואַקסן אין עזה. זינט דער ריקצוג־פּראָצעס איז פאַרענדיקט געוואָרן, האבן  אידן מער נישט געקענט וואוינען אין די עזה־פּאַס.
+מדינת ישראל און די פאלעסטינער זענען איינגעגאנגען אז די געביידעס זאלן אראפגעריסן ווערן און די ארמיי האט אנגעהויבן דעם פראצעס נאכדעם וואס די איינוואוינער זענען געווארן ארויסגעטריבן. א סך הכל פון 1,700 פאמיליעס זענען ארויסגעריסן געווארן מיט א קאסט פון כמעט 900 מיליאן דאלאר. דאָס האָט אַריינגענומען 166 איזראעלישע פאַרמערס וואָס פּראָדוצירן 120 מיליאָן דאָלער אין בלומען, פרוכט און גרינצייג. בערך 15 פראצענט פון ארץ ישראל'ס לאנדווירטשאפט עקספארט האט געשטאמט פון עזה, אריינגערעכנט 60 פראצענט פון איר קארש טאמאטאן און קרויט עקספארט. מדינת ישראל האָט אויך פאַרלוירן 70 פּראָצענט פון אַלע אירע אָרגאַנישע פּראָדוקטן, וואָס איז אויך געוואַקסן אין עזה. זינט דער ריקצוג־פּראָצעס איז פאַרענדיקט געוואָרן, האבן אידן מער נישט געקענט וואוינען אין די עזה־פּאַס.
 ===אונטער חאַמאַס'נס גאווערנאַנץ===
@@ שורה 151: / שורה 155: @@
 [[קאַטעגאָריע:פאלעסטינע]]
 [[קאַטעגאָריע:מיטל מזרח קאנפליקט]]
 [[קאַטעגאָריע:אויף יידיש]]
 [[he:רצועת עזה]]