מייבאים כמותיים, בדוקי עריכות אוטומטית, ביוראקראטן, אינטערפעיס רעדאקטארן, emailconfirmed, אינטערפעיס אדמיניסטראַטאָרן, מנטרים, סיסאפן, צוות טכני, מייבאים, מעדכנים, אספקלריה רעדאקטארן
102,362
רעדאגירונגען
ק
החלפת טקסט – "אטמאספערע" ב־"אטמאספער"
ק (החלפת טקסט – "פֿ" ב־"פ") |
ק (החלפת טקסט – "אטמאספערע" ב־"אטמאספער") |
||
| (10 מיטלסטע ווערסיעס פון 6 באַניצער נישט געוויזן.) | |||
| שורה 1: | שורה 1: | ||
{{דעסקריפציע||ענגליש = essential respiration organ in many air-breathing animals|העב=איבר בתוך מערכת הנשימה, המאפשר חילופי גזים בין הגוף לסביבתו|דייטש=Körperorgan, das der Atmung dient|}} | |||
[[טעקע:3DScience respiratory labeled.jpg|קליין|250px|אָטעם־סיסטעם]] | [[טעקע:3DScience respiratory labeled.jpg|קליין|250px|אָטעם־סיסטעם]] | ||
דער '''לונג''' איז דער רעספיראציע [[אָרגאַן]] וואָס ברענגט אַריין די [[זויערשטאף]] פון דער [[לופט]] וואָס מען [[אטעם|אָטעמט]] אַריין אין אַלע [[גלידער]], ביי [[זויגער]]ס און אויך ביי א טייל [[פיש]] און [[פוילע-רוילע]]ס. אויך טוען די לונגען ארויסציען [[קארבאן דיאקסייד]] פונעם בלוט. בעלי חיים מיט א רוקנביין האבן נארמאל צוויי לונגען. | דער '''לונג''' איז דער רעספיראציע [[אָרגאַן]] וואָס ברענגט אַריין די [[זויערשטאף]] פון דער [[לופט]] וואָס מען [[אטעם|אָטעמט]] אַריין אין אַלע [[גלידער]], ביי [[זויגער]]ס און אויך ביי א טייל [[פיש]] און [[פוילע-רוילע]]ס. אויך טוען די לונגען ארויסציען [[קארבאן דיאקסייד]] פונעם בלוט. בעלי חיים מיט א רוקנביין האבן נארמאל צוויי לונגען. | ||
| שורה 14: | שורה 15: | ||
אן אטעם פאסירט ווען די [[דיאפראגמע]] (א גרופע [[מוסקל]]ען וועלכע ליגט אונטער די לונגען און טיילט אפ די לונגען פון די [[קישקע]]ס. ווערט אנגערופן דייעפרעם אין ענגליש) ציעט זיך איין אויף אראפ און די מוסקלען פון די לונגען פארברייטערן זיך און עס ווערט געשאפן א נידעריגערע לופט דרוק אינעם ברוסט קאסטן ווי די לופט דרוק פון אינדרויסן און דאס מאכט אז לופט וועט אריינפליסן און אויפבלאזן די לונגען ווי א באלון וועלכע ווערט אנגעפילט מיט לופט. ווען די לונגען זענען שוין פול וועט פאסירן פונקט דאס פארקערטע ווען די דיאפראגמע און מוסקלן וועלן זיך איינציען און פארשטערקערן די לופט דרוק אינעווייניג שטערקער ווי די לופט אינדרויסן און דאס וועט ארויסשטופן די לופט פון קערפער. אזוי גייט עס אהין און צוריק מיט יעדע אטעם טויזענטער מאל א טאג. | אן אטעם פאסירט ווען די [[דיאפראגמע]] (א גרופע [[מוסקל]]ען וועלכע ליגט אונטער די לונגען און טיילט אפ די לונגען פון די [[קישקע]]ס. ווערט אנגערופן דייעפרעם אין ענגליש) ציעט זיך איין אויף אראפ און די מוסקלען פון די לונגען פארברייטערן זיך און עס ווערט געשאפן א נידעריגערע לופט דרוק אינעם ברוסט קאסטן ווי די לופט דרוק פון אינדרויסן און דאס מאכט אז לופט וועט אריינפליסן און אויפבלאזן די לונגען ווי א באלון וועלכע ווערט אנגעפילט מיט לופט. ווען די לונגען זענען שוין פול וועט פאסירן פונקט דאס פארקערטע ווען די דיאפראגמע און מוסקלן וועלן זיך איינציען און פארשטערקערן די לופט דרוק אינעווייניג שטערקער ווי די לופט אינדרויסן און דאס וועט ארויסשטופן די לופט פון קערפער. אזוי גייט עס אהין און צוריק מיט יעדע אטעם טויזענטער מאל א טאג. | ||
אין קורצן קען מען עס ערקלערן מיטן טבע פון [[גראוויטי]]. ווען די דיאפראגמע און מוסקלען ברייטערן זיך אויס ווערט די לופט לויזער ווייל עס איז פאראן מער פלאץ און וויבאלד די לופט־רערן זענען אפען צו די [[ | אין קורצן קען מען עס ערקלערן מיטן טבע פון [[גראוויטי]]. ווען די דיאפראגמע און מוסקלען ברייטערן זיך אויס ווערט די לופט לויזער ווייל עס איז פאראן מער פלאץ און וויבאלד די לופט־רערן זענען אפען צו די [[אטמאספער]] וועט לופט פון אינדרויסן אריינקומען ווייל עס פארמאגט א שטערקערע לופט־דרוק. פארקערט ווען די לונגען זענען שוין אנגעפילט און די מוסקלן ציען זיך איין וועט די לופט אינעווייניג באקומען א שטארקע לופט־דרוק פשוט ווייל עס ווערט איינגענעם אין פלאץ און דאס וועט אויטאמאטיש ארויסשטופן די לופט פון די רערן צו די אטמאספער וועלכע'ס לופט איז שיטערער. | ||
טייל מענטשן האבן א טעות אז ווען די דיאפראגמע גייט אראפ רוקט זיך די לונגען אויך אראפ צו מאכן מער פלאץ. אין פאקט ווען די דיאפראגמע רוקט זיך אראפ גייען די מוסקלען פון די לונגען ארויף און די לונגען זעלבסט פארברייטערן זיך צו אלע זייטן ווי א באלון וועלכע בלאזט זיך אויף. | טייל מענטשן האבן א טעות אז ווען די דיאפראגמע גייט אראפ רוקט זיך די לונגען אויך אראפ צו מאכן מער פלאץ. אין פאקט ווען די דיאפראגמע רוקט זיך אראפ גייען די מוסקלען פון די לונגען ארויף און די לונגען זעלבסט פארברייטערן זיך צו אלע זייטן ווי א באלון וועלכע בלאזט זיך אויף. | ||
| שורה 20: | שורה 21: | ||
מיט דעם קען מען גרינג פארשטיין פארוואס מענטשן קענען נישט אטעמען אין דעם [[קאָסמאָס]]. זינט עס איז פאראן אן אנדערע לופט־דרוק ווי אויף דער ערד וועט עס נישט מיטשפילן מיט די לונגען־סיסטעם און דער מענטש וועט נישט באקומען גענוג לופט און ווען די לונגען וועלן שוין יא זיין פיל וועט די לופט נישט גענוג שנעל ארויסגיין. אויסער דעם איז די לופט אין דעם קאסמאס צוזאמענגעשטעלט פון אנדערע באשטאנדטיילן ווי דא אונטן אויף די ערד און עס איז נישט פאראן גענוג אקסיגען לויט די פארזארגונג וועלכע דער קערפער פארלאנגט. | מיט דעם קען מען גרינג פארשטיין פארוואס מענטשן קענען נישט אטעמען אין דעם [[קאָסמאָס]]. זינט עס איז פאראן אן אנדערע לופט־דרוק ווי אויף דער ערד וועט עס נישט מיטשפילן מיט די לונגען־סיסטעם און דער מענטש וועט נישט באקומען גענוג לופט און ווען די לונגען וועלן שוין יא זיין פיל וועט די לופט נישט גענוג שנעל ארויסגיין. אויסער דעם איז די לופט אין דעם קאסמאס צוזאמענגעשטעלט פון אנדערע באשטאנדטיילן ווי דא אונטן אויף די ערד און עס איז נישט פאראן גענוג אקסיגען לויט די פארזארגונג וועלכע דער קערפער פארלאנגט. | ||
ווען לופט גייט אריין אין די רערן ווערט עס אויטאמאטיש צעטיילט צו ביידע לונגען וואו עס גייט אריין ווייטער אין קלענערע רערן ביז עס דעגרייכט טיף אריין אין גאר קליינע זעקלעך וועלכע ווערן גערופן די אלוויעליי און דארט פאסירט די [[כעמיקאל]]ע עקטשעינדזש (אויפטויש) ווי מיר וועלן באלד זען. אקסיגען איז א וויכטיגע פארזארגונג פאר די בלוט וועלכע אפערירט אלע מוסקלן פון דעם קערפער. די [[הארץ]] פאמפט דאס בלוט ארום דעם קערפער און אלע בלוט צירקולירט ארום און ארום דעם קערפער זייער שנעל און קומט צוריק צום הארץ ווען עס ווערט געשיקט צו די לונגען וואו עס נעמט אויף אקסיגען און פליסט צוריק אריין אין הארץ און פון דארט ווייטער ארויס צום גאַנצן קערפער. אבער אין דער זעלבער צייט וועט דאָס בלוט אויך איבערגעבן איר קארבאן דיאקסייד וועלכע זי האט אויפגענומען ארום און ארום דעם קערפער און די לונגען וועלן דאס ארויסשיקן צו די | ווען לופט גייט אריין אין די רערן ווערט עס אויטאמאטיש צעטיילט צו ביידע לונגען וואו עס גייט אריין ווייטער אין קלענערע רערן ביז עס דעגרייכט טיף אריין אין גאר קליינע זעקלעך וועלכע ווערן גערופן די אלוויעליי און דארט פאסירט די [[כעמיקאל]]ע עקטשעינדזש (אויפטויש) ווי מיר וועלן באלד זען. אקסיגען איז א וויכטיגע פארזארגונג פאר די בלוט וועלכע אפערירט אלע מוסקלן פון דעם קערפער. די [[הארץ]] פאמפט דאס בלוט ארום דעם קערפער און אלע בלוט צירקולירט ארום און ארום דעם קערפער זייער שנעל און קומט צוריק צום הארץ ווען עס ווערט געשיקט צו די לונגען וואו עס נעמט אויף אקסיגען און פליסט צוריק אריין אין הארץ און פון דארט ווייטער ארויס צום גאַנצן קערפער. אבער אין דער זעלבער צייט וועט דאָס בלוט אויך איבערגעבן איר קארבאן דיאקסייד וועלכע זי האט אויפגענומען ארום און ארום דעם קערפער און די לונגען וועלן דאס ארויסשיקן צו די אטמאספער די נעקסטע מאל ווען עס וועט ארויסבלאזן זיין לופט. | ||
אין אנדערע ווערטער איז טייטש אז עס פאסירט א כעמיקאלע עקסטשעינדזש (אויפטויש) יעדעס מאל א טראפן בלוט באגעגענט זיך מיט אקסיגען אין די לונגען. דאָס בלוט נעמט אויף אקסיגען און אין דער זעלבער צייט גיט עס איבער קארבאן דיאקסייד און פלוסט צוריק אריין אין הארץ מיט פרישן אקסיגען, ריין פון קארבאן דיאקסייד. די כעמיקאלע טויש פאסירט אין עטליכע מילי סעקונדן ווען אין דער זעלבער צייט זענען די לונגען אויך פארנומען ארויסטראגן די גענוצטע לופט און אריינברענגן פרישע לופט. קומט אויס אז די לונגען זענען פארנומען מאכן אימפארט-עקספארט און טיף אין זייערע ווערהאוזעס ווערט געטאן וויכטיגע ארבעט וואו די נייע שיפמענטס ווערן איבערגעגעבן פאר דעם בלוט און די אלטע סחורה וועלכע קומט צוריק ווערט צוגעגרייט צו עקספארטירט ווערן מיט די נעקסטע שיפמענט. | אין אנדערע ווערטער איז טייטש אז עס פאסירט א כעמיקאלע עקסטשעינדזש (אויפטויש) יעדעס מאל א טראפן בלוט באגעגענט זיך מיט אקסיגען אין די לונגען. דאָס בלוט נעמט אויף אקסיגען און אין דער זעלבער צייט גיט עס איבער קארבאן דיאקסייד און פלוסט צוריק אריין אין הארץ מיט פרישן אקסיגען, ריין פון קארבאן דיאקסייד. די כעמיקאלע טויש פאסירט אין עטליכע מילי סעקונדן ווען אין דער זעלבער צייט זענען די לונגען אויך פארנומען ארויסטראגן די גענוצטע לופט און אריינברענגן פרישע לופט. קומט אויס אז די לונגען זענען פארנומען מאכן אימפארט-עקספארט און טיף אין זייערע ווערהאוזעס ווערט געטאן וויכטיגע ארבעט וואו די נייע שיפמענטס ווערן איבערגעגעבן פאר דעם בלוט און די אלטע סחורה וועלכע קומט צוריק ווערט צוגעגרייט צו עקספארטירט ווערן מיט די נעקסטע שיפמענט. | ||
| שורה 40: | שורה 41: | ||
א היס גייט מיט א שטארקע קראפט און עס ברענגט ארויס צווישן צוויי און פינף טויזענט פיצעלע טראפן וועלכע אנטהאלטן באקטעריע. אויב א מענטש האט א רעספירעטארי קראנקייט וועלן די קליינע טראפן קענען אריבערגיין צו אנדערע און פון דארט ווייטער און אזוי גייען ארום וויירוסעס פון איין מענטש צו די צווייטע. | א היס גייט מיט א שטארקע קראפט און עס ברענגט ארויס צווישן צוויי און פינף טויזענט פיצעלע טראפן וועלכע אנטהאלטן באקטעריע. אויב א מענטש האט א רעספירעטארי קראנקייט וועלן די קליינע טראפן קענען אריבערגיין צו אנדערע און פון דארט ווייטער און אזוי גייען ארום וויירוסעס פון איין מענטש צו די צווייטע. | ||
פרעמדע באשטאנדטיילן דארפן נישט דעגרייכן אין די לופט רערן עס זאל פאסירן א היס. צו מאל וועלן די נערוון אין די נאז דערשפירן פרעמדע עלעמענטן און וועט שיקן א מעסעדזש צו די רעספירעטארי סיסטעם דורך דער מוח און עס וועט פאסירן א היס און אמאל עטליכע ווילאנג די נערוון וועלן זיך נאכאמאל שפירן פריי. | פרעמדע באשטאנדטיילן דארפן נישט דעגרייכן אין די לופט רערן עס זאל פאסירן א היס. צו מאל וועלן די נערוון אין די נאז דערשפירן פרעמדע עלעמענטן און וועט שיקן א מעסעדזש צו די רעספירעטארי סיסטעם דורך דער מוח און עס וועט פאסירן א היס און אמאל עטליכע ווילאנג די נערוון וועלן זיך נאכאמאל שפירן פריי. אינטערעסאנט איז אז ווען מען היסט מאכט מען צו די אויגן און אפילו אויב מען זאל פרובירן דאס האלטן אפען וועט דאס נישט גיין. סייענטיסטן זאגן אז די נערוון פון די אויגן און נאז זענען נאנט פארבינדן איינע מיט די אנדערע און ווען די נאז נערוון זענען אין אן אלארם וועלן אויך די אויגן זיך באשיצן פון די אטאקע און וועלן זיך פארמאכן. אגב, א היס קען פאסירן אפילו ווען גארנישט איז באמת אריינגעקומען אין די רעספירעטארי נאר עס האט זיך נאר געדאכט פאר די נערוון אז עפעס איז דארט אדער אז עפעס גייט קומען. | ||
אויך מיט היסן איז פאראן א רייע רעמעדיס וועלכע קענען דאס צוריק האלטן. באקאנט איז צו קוקן אויף די נעגל אדער קוקן מיט די אויגן אויף א געוויסע אביעקט אבער נישט מיטדרייען דעם קאפ. די גרינגסטע און בעסטע וועג איז צו צווינגן די אויגן צו בלייבן אפען ווייל ווי פריער געזאגט איז אוממעגליך צו היסן אן דעם וואס די אויגן זאל זיך צומאכן. | אויך מיט היסן איז פאראן א רייע רעמעדיס וועלכע קענען דאס צוריק האלטן. באקאנט איז צו קוקן אויף די נעגל אדער קוקן מיט די אויגן אויף א געוויסע אביעקט אבער נישט מיטדרייען דעם קאפ. די גרינגסטע און בעסטע וועג איז צו צווינגן די אויגן צו בלייבן אפען ווייל ווי פריער געזאגט איז אוממעגליך צו היסן אן דעם וואס די אויגן זאל זיך צומאכן. | ||
| שורה 63: | שורה 60: | ||
[[קאטעגאריע:אברים]] | [[קאטעגאריע:אברים]] | ||
[[קאטעגאריע:לונגען אנצינדונג]] | [[קאטעגאריע:לונגען אנצינדונג]] | ||
[[קאטעגאריע:אויף יידיש]] | |||
[[קאַטעגאָריע:וויכטיגע ארטיקלען]] | |||
{{קרד/ויקי/יידיש}} | |||
[[he:ריאה]] | |||