מייבאים כמותיים, בדוקי עריכות אוטומטית, אינטערפעיס אדמיניסטראַטאָרן, מנטרים, מייבאים, מעדכנים, אספקלריה רעדאקטארן
3,951
רעדאגירונגען
ק
←בי אנדערע פעלקער: הגהה
(בילד) |
ק (←בי אנדערע פעלקער: הגהה) |
||
| שורה 81: | שורה 81: | ||
[[רבי יצחק מקובריל]] שרייבט אז די לענג פון דער חודש האבן די [[בני יששכר]] דערגאנגען דורך זייערע פארש ארבעט. ער ברענגט אויך א מדרש וואס שילדערט ווי אזוי דאס איז צוגעגאנגען: זיי האבן געזען די נייע לבנה, און דערנאך געציילט 29 ביז צום קומענדיגן חודש, און 30 ביז צום דריטן; זענען זיי געקומען צו אויספיר אז דער חודש איז 29.5 טעג לאנג. נאך ארום דריי יאר (36 חודשים) ווען די לבנה האט זיך פארזוימט אן איבריגן טאג, האבן זיי פארראכטן דעם נומער צו 29 טעג און צוויי דריטל פון א שעה (1/36 פון א טאג); און אזוי האבן זיי אויסגעבעסערט זייערע נומער ביז'ן צוקומען צו פינקטליכן כ"ט י"ב תשצ"ג{{הערה|[[הסמ"ק מצוריך]], מצוה קג}}. | [[רבי יצחק מקובריל]] שרייבט אז די לענג פון דער חודש האבן די [[בני יששכר]] דערגאנגען דורך זייערע פארש ארבעט. ער ברענגט אויך א מדרש וואס שילדערט ווי אזוי דאס איז צוגעגאנגען: זיי האבן געזען די נייע לבנה, און דערנאך געציילט 29 ביז צום קומענדיגן חודש, און 30 ביז צום דריטן; זענען זיי געקומען צו אויספיר אז דער חודש איז 29.5 טעג לאנג. נאך ארום דריי יאר (36 חודשים) ווען די לבנה האט זיך פארזוימט אן איבריגן טאג, האבן זיי פארראכטן דעם נומער צו 29 טעג און צוויי דריטל פון א שעה (1/36 פון א טאג); און אזוי האבן זיי אויסגעבעסערט זייערע נומער ביז'ן צוקומען צו פינקטליכן כ"ט י"ב תשצ"ג{{הערה|[[הסמ"ק מצוריך]], מצוה קג}}. | ||
=== | ===ביי אנדערע פעלקער=== | ||
רבי אברהם בן חייא הנשיא און רבי יצחק הישראלי פארגלייכן דאס וואס אנדערע פעלקער האבן געוואוסט אנבאלאנגט די לענג פון די חודש, כדי ארויסצוברענגן די פינקטליכקייט פון די חשבון פון חז"ל. | רבי אברהם בן חייא הנשיא און רבי יצחק הישראלי פארגלייכן דאס וואס אנדערע פעלקער האבן געוואוסט אנבאלאנגט די לענג פון די חודש, כדי ארויסצוברענגן די פינקטליכקייט פון די חשבון פון חז"ל. | ||
| שורה 91: | שורה 91: | ||
למעשה, איז אנדעקט געווארן דורך ארכיאלאגן אז א בבל'ישע אסטראנאם מיטן נאמען קידינו האט שוין געהאלטן איז די לענג פון די חודש איז גענוי ווי חז"ל זאגן, און אויך דער סעקסאגעסימאלן אויסדרוק שטאמט פון אים{{הערה| Otto E. Neugebauer: Astronomical Cuneiform Texts. London: 1956; Part I pp. 12,13 }}. ווי עס שיינט, האבן היפארכוס און בטלמיוס אנגעהאלטן זיין מיינונג טראצדעם וואס לויט זייערע חשבונות איז עס א משהו אנדערש. שטעלט זיך ארויס אז אין די צייט פון חז"ל אין דער לענג פונעם חודש געווען באקאנט פאר פיל פעלקער{{הערה|שם=כללי}}. | למעשה, איז אנדעקט געווארן דורך ארכיאלאגן אז א בבל'ישע אסטראנאם מיטן נאמען קידינו האט שוין געהאלטן איז די לענג פון די חודש איז גענוי ווי חז"ל זאגן, און אויך דער סעקסאגעסימאלן אויסדרוק שטאמט פון אים{{הערה| Otto E. Neugebauer: Astronomical Cuneiform Texts. London: 1956; Part I pp. 12,13 }}. ווי עס שיינט, האבן היפארכוס און בטלמיוס אנגעהאלטן זיין מיינונג טראצדעם וואס לויט זייערע חשבונות איז עס א משהו אנדערש. שטעלט זיך ארויס אז אין די צייט פון חז"ל אין דער לענג פונעם חודש געווען באקאנט פאר פיל פעלקער{{הערה|שם=כללי}}. | ||
===די מקור פון בהר"ד=== | ===די מקור פון בהר"ד=== | ||
לגבי דער מקור פון בהר"ד און די פארבינדעטע מולדות, שרייבט דער [[רלב"ח]]{{הערה|רבי לוי אבן חביב, '''שו"ת הרלב"ח''', סימן קמג. {{ציטוטון|שרבותינו ז"ל ידעו באמת הן מצד הנבואה הן מפי הקבלה, שרגע מולד חדש ניסן הא שהיה בעולם לדעת האומר כי בניסן נברא העולם חל בט' שעות תרמ"ב חלקים מליל ד' שמששת ימי בראשית}}}} אז די חכמים האבן דאס געוואוסט בנבואה און מקבל געווען [[הלכה למשה מסיני]]. ענדליך שרייבט דער יסוד עולם, אז דאס ווייסן די חכמים על פי נבואה אדער דורך זייערע פארש ארבעט{{הערה|{{אוצר החכמה|רבי יצחק בן יוסף הישראלי|יסוד עולם|15690|ברלין, תר"ח, מאמר רביעי פרק ג|כרך=ב}}}}. מאדערנע פארשער פונעם אידישן לוח שפעקולירן אז מולד וי"ד איז געקיילעכט פון וי"ד און נאך 446 חלקים{{הערה|שם=חיב}} (אדער וי"ג מיט נאך 626 חלקים{{הערה|{{אוצר החכמה|צבי הירש יפה|קורות חשבון העיבור|12749|ירושלים, תרצ"א, זייט קט|page=142}}. דער חילוק צווישן יפה און בורנשטיין קומט וויבאלד בורנשטיין רעכנט לויט בבל, און יפה לויט ירושלים}}) וואס מען באקומט לויט די טאבעלעס אינעם [[אלמאגאסט]]. | לגבי דער מקור פון בהר"ד און די פארבינדעטע מולדות, שרייבט דער [[רלב"ח]]{{הערה|רבי לוי אבן חביב, '''שו"ת הרלב"ח''', סימן קמג. {{ציטוטון|שרבותינו ז"ל ידעו באמת הן מצד הנבואה הן מפי הקבלה, שרגע מולד חדש ניסן הא שהיה בעולם לדעת האומר כי בניסן נברא העולם חל בט' שעות תרמ"ב חלקים מליל ד' שמששת ימי בראשית}}}} אז די חכמים האבן דאס געוואוסט בנבואה און מקבל געווען [[הלכה למשה מסיני]]. ענדליך שרייבט דער יסוד עולם, אז דאס ווייסן די חכמים על פי נבואה אדער דורך זייערע פארש ארבעט{{הערה|{{אוצר החכמה|רבי יצחק בן יוסף הישראלי|יסוד עולם|15690|ברלין, תר"ח, מאמר רביעי פרק ג|כרך=ב}}}}. מאדערנע פארשער פונעם אידישן לוח שפעקולירן אז מולד וי"ד איז געקיילעכט פון וי"ד און נאך 446 חלקים{{הערה|שם=חיב}} (אדער וי"ג מיט נאך 626 חלקים{{הערה|{{אוצר החכמה|צבי הירש יפה|קורות חשבון העיבור|12749|ירושלים, תרצ"א, זייט קט|page=142}}. דער חילוק צווישן יפה און בורנשטיין קומט וויבאלד בורנשטיין רעכנט לויט בבל, און יפה לויט ירושלים}}) וואס מען באקומט לויט די טאבעלעס אינעם [[אלמאגאסט]]. | ||