מייבאים כמותיים, בדוקי עריכות אוטומטית, ביוראקראטן, אינטערפעיס רעדאקטארן, emailconfirmed, אינטערפעיס אדמיניסטראַטאָרן, מנטרים, סיסאפן, צוות טכני, מייבאים, מעדכנים, אספקלריה רעדאקטארן
102,362
רעדאגירונגען
ק
החלפת טקסט – "[[אליעזר גארדאן" ב־"[[רבי אליעזר גארדאן"
ק (החלפת טקסט – "[[נתן צבי פינקל" ב־"[[רבי נתן צבי פינקל") |
ק (החלפת טקסט – "[[אליעזר גארדאן" ב־"[[רבי אליעזר גארדאן") |
||
| (2 צווישנדיגע ווערסיעס פונעם זעלבן באַניצער נישט געוויזן) | |||
| שורה 1: | שורה 1: | ||
{{דעסקריפציע||ענגליש = 19th century Orthodox Jewish Lithuanian movement.|העב=תנועה שייסד הרב ישראל מסלנט במזרח-אירופה באמצע המאה ה-19 במטרה לפעול באופן ציבורי למען תיקון המידות|דייטש=Organisation|}} | {{דעסקריפציע||ענגליש = 19th century Orthodox Jewish Lithuanian movement.|העב=תנועה שייסד הרב ישראל מסלנט במזרח-אירופה באמצע המאה ה-19 במטרה לפעול באופן ציבורי למען תיקון המידות|דייטש=Organisation|}} | ||
די '''מוסר באוועגונג''' איז א באוועגונג וואס איז געגרינדעט געווארן אין מיטן פון די 19טע יאר הונדערט דורך הרב [[ישראל סאלאנטער]] אין מזרח [[אייראפע]]. די ציל פון דעם באוועגונג איז געווען צו אויפטון אויף א גרויסן פארנעם אין דעם ענין פון זיך אויסארבייטען די [[מידות]]. הרב סאלאנטער האט פארשפרייט די לערע פון [[מוסר]] צווישן די המון-עם. זיינע [[תלמידים]] האבן בעיקר פארשפרייט מוסר אין די [[ליטווישע]] [[ישיבות]], און האבן אפילו אויפגעשטעלט אייגענע מוסר ישיבות. די "בעלי המוסר" דינען היינט צו טאגס אלס [[משגיח]]ים אין די ליטווישע ישיבות, ווי צום ביישפיל הרב [[דן סגל]] אדער הרב [[מתתיהו סאלאמאן]]. | די '''מוסר באוועגונג''' איז א באוועגונג וואס איז געגרינדעט געווארן אין מיטן פון די 19טע יאר הונדערט דורך הרב [[רבי ישראל סאלאנטער]] אין מזרח [[אייראפע]]. די ציל פון דעם באוועגונג איז געווען צו אויפטון אויף א גרויסן פארנעם אין דעם ענין פון זיך אויסארבייטען די [[מידות]]. הרב סאלאנטער האט פארשפרייט די לערע פון [[מוסר]] צווישן די המון-עם. זיינע [[תלמידים]] האבן בעיקר פארשפרייט מוסר אין די [[ליטווישע]] [[ישיבות]], און האבן אפילו אויפגעשטעלט אייגענע מוסר ישיבות. די "בעלי המוסר" דינען היינט צו טאגס אלס [[משגיח]]ים אין די ליטווישע ישיבות, ווי צום ביישפיל הרב [[דן סגל]] אדער הרב [[מתתיהו סאלאמאן]]. | ||
== יסודות און עיקרים פון דער באוועגונג == | == יסודות און עיקרים פון דער באוועגונג == | ||
| שורה 6: | שורה 6: | ||
די מוסר באַוועגונג איז אנטשטאנען צוליב דעם וואָס זי האט געזען אז דער אריגאנאלער [[אידישקייט]] ווערט פארקלענערט און מען נויגט אפ דערפון. דער מוסר באַוועגונג זעט אין אידישקייט א לערע וועלכע ארבייט אויס דעם מענטש אין אלע אספעקטן פון לעבן: אין די יידישע גלויבן און אין דעם דערקענונג פון [[גאָט]], וועלט-קוק און טראַכט, כאראקטערן און מידות, און דאס געשטעל פון געזעץ און יושר. פאקטיש אָבער, איז די המון-עם'ס פאַרהעלטעניש צו אידישקייט געווען ווי אַ [[ריטואל|ריטואלע]] [[רעליגיע]], וואס שטייט אויף א באשטימטער צאל [[מצוות]] און [[עבירות]]. לויט די לערע פון דעם באוועגונג זענען שטיקער תורה וועלכע אנבאלאנגט דעם מענטשענ'ס זיך אויסאיידעלען און דאס באנעמונג פון א מענטש צו זיין פריינט פארגעסן געווארן. | די מוסר באַוועגונג איז אנטשטאנען צוליב דעם וואָס זי האט געזען אז דער אריגאנאלער [[אידישקייט]] ווערט פארקלענערט און מען נויגט אפ דערפון. דער מוסר באַוועגונג זעט אין אידישקייט א לערע וועלכע ארבייט אויס דעם מענטש אין אלע אספעקטן פון לעבן: אין די יידישע גלויבן און אין דעם דערקענונג פון [[גאָט]], וועלט-קוק און טראַכט, כאראקטערן און מידות, און דאס געשטעל פון געזעץ און יושר. פאקטיש אָבער, איז די המון-עם'ס פאַרהעלטעניש צו אידישקייט געווען ווי אַ [[ריטואל|ריטואלע]] [[רעליגיע]], וואס שטייט אויף א באשטימטער צאל [[מצוות]] און [[עבירות]]. לויט די לערע פון דעם באוועגונג זענען שטיקער תורה וועלכע אנבאלאנגט דעם מענטשענ'ס זיך אויסאיידעלען און דאס באנעמונג פון א מענטש צו זיין פריינט פארגעסן געווארן. | ||
די מוסר באוועגונג איז נאך א באוועגונג אין כלל ישראל, וועלכער קומט נאך אסאך באוועגונגען וועלכע האבן געוואלט אריינברענגען א [[פנימיות]] אין אידישקייט, ווי די [[קבלה]] באוועגונג, וועלכער איז געגרינדעט געווארן דורך [[רבי יצחק סגי נהור]], דער [[רמב"ן]], און שפעטער דער [[אר"י]] און דער [[רמ"ק]], אדער די [[חסידות]] באוועגונג וועלכער איז געגרינדעט געווארן דורך דער [[בעל שם טוב]], דער [[מעזריטשער מגיד]] און ר' [[שניאור זלמן פון לאדי]]. | די מוסר באוועגונג איז נאך א באוועגונג אין כלל ישראל, וועלכער קומט נאך אסאך באוועגונגען וועלכע האבן געוואלט אריינברענגען א [[פנימיות]] אין אידישקייט, ווי די [[קבלה]] באוועגונג, וועלכער איז געגרינדעט געווארן דורך [[רבי יצחק סגי נהור]], דער [[רמב"ן]], און שפעטער דער [[אר"י]] און דער [[רמ"ק]], אדער די [[חסידות]] באוועגונג וועלכער איז געגרינדעט געווארן דורך דער [[בעל שם טוב]], דער [[מעזריטשער מגיד]] און ר' [[רבי שניאור זלמן פון לאדי]]. | ||
== היסטאריע == | == היסטאריע == | ||
| שורה 54: | שורה 54: | ||
;די גרינדער | ;די גרינדער | ||
* ר' [[יוסף זונדל סאלאנטער]], ר' ישראל סאלאנטער'ס רבי | * ר' [[יוסף זונדל סאלאנטער]], ר' ישראל סאלאנטער'ס רבי | ||
* ר' [[ישראל סאלאנטער]], דער גרינדער | * ר' [[רבי ישראל סאלאנטער]], דער גרינדער | ||
;צווייטע דור | ;צווייטע דור | ||
* ר' [[שמחה זיסל זיו]], "דער אלטער פון קעלם" | * ר' [[שמחה זיסל זיו]], "דער אלטער פון קעלם" | ||
| שורה 60: | שורה 60: | ||
* ר' [[יצחק בלאזער]] | * ר' [[יצחק בלאזער]] | ||
* ר' [[נפתלי אמסטערדאם]] | * ר' [[נפתלי אמסטערדאם]] | ||
* ר' [[אליעזר גארדאן]] פון טעלז | * ר' [[רבי אליעזר גארדאן]] פון טעלז | ||
* ר' [[רבי נתן צבי פינקל]], "דער אלטער פון סלאבאדקע" | * ר' [[רבי נתן צבי פינקל]], "דער אלטער פון סלאבאדקע" | ||
* ר' [[יוסף יוזל האראוויץ]], "דער אלטער פון נאווארדהאק" | * ר' [[יוסף יוזל האראוויץ]], "דער אלטער פון נאווארדהאק" | ||