4,450
רעדאגירונגען
הצעות
(כנדצ''ל) |
(הצעות) |
||
| שורה 1: | שורה 1: | ||
'''חנה בת מתתיהו''' איז געווען די שוועסטער פון די פינף זין פון [[מתתיהו הכהן]], וואס האט לויט טייל מקורות צוגערעדט אירע ברידער ארויסצוגיין אין מלחמה קעגן די יוונים. זי האט דאס געטון אין די טאג פון איר חתונה, צוליב די גזירה אז די כלות מוזן זיין ביים הגמון די ערשטע נאכט. | '''חנה בת מתתיהו''' איז געווען די שוועסטער פון די פינף זין פון [[מתתיהו הכהן]], וואס האט לויט טייל מקורות צוגערעדט אירע ברידער ארויסצוגיין אין מלחמה קעגן די יוונים. זי האט דאס געטון אין די טאג פון איר חתונה, צוליב די גזירה אז די כלות מוזן זיין ביים הגמון די ערשטע נאכט. | ||
== | |||
דער געשיכטע איבער דער טאכטער פון מתתיהו וואס האט געזאלט גענומען ווערן צו א הגמון, און אירע ברידער די חשמונאים האבן געקעמפט דאס צוריק צו האלטן, ווערט שוין דערמאנט אין די [[ברייתא]] אויף [[מגילת תענית]] ביי [[י"ז אלול]]. אין די נוסח אין לשון קודש פון [[מגילת אנטיוכוס]] וואס איז געדרוקט אין די ספרד'ישע סידורים, און אין [[מדרשים]]{{הערה|[[#מדרשא|מדרש מעשה חנוכה]]; [[#מדרשב|מדרש לחנוכה]]; [[#שאיל|שאילתות]]}} און [[פיוטים]]{{הערה|[[#אודאנ|פיוט אודך כי אנפת]] | ==מקורות צום געשיכטע== | ||
דער געשיכטע איבער דער טאכטער פון מתתיהו וואס האט געזאלט גענומען ווערן צו א הגמון, און אירע ברידער די חשמונאים האבן געקעמפט דאס צוריק צו האלטן, ווערט שוין דערמאנט אין די [[ברייתא]] אויף [[מגילת תענית]] ביי [[י"ז אלול]]. אין די נוסח אין לשון קודש פון [[מגילת אנטיוכוס]] וואס איז געדרוקט אין די ספרד'ישע סידורים, און אין [[מדרשים]]{{הערה|[[#מדרשא|מדרש מעשה חנוכה]]; [[#מדרשב|מדרש לחנוכה]]; [[#שאיל|שאילתות]]}} און [[פיוטים]]{{הערה|[[#אודאנ|פיוט אודך כי אנפת]] און [[#אודענ|פיוט אודך כי עניתני]]}} אויף חנוכה ווערט דערמאנט אז דער געשיכטע איז דאס וואס האט געברענגט די חשמונאים ארויסצוגיין קעגן די יוונים. אזוי שטייט אויך אין [[פסקי ריא"ז]]: "און דורך זיי [די פרויען] איז דער נס געשען, ווען יהודה האט געצערנט פאר זיין שוועסטער וואס האט זיך אנגעטון שמאטעס בשעת'ן חופה צוליב וואס מען האט איר געזאלט אזוי פארשוועכן [שיקנדיג צום הגמון], און פון דאן האבן זיי זיך געשטארקט איבער די יוונים"{{הערה|{{אוצר החכמה|[[רבי ישעיה די טראני]]|פסקי הריא"ז|9782|ניו יורק, תש"א, זייט יט|page=19|כרך=שבת}}.}}. | |||
דער געשיכטע ענדלט צו [[ספר יהודית|מעשה יהודית]], אבער די מקורות צעטיילן די צוויי געשעענישן, וואס האבן לויט זיי פאסירט איינס נאכ'ן צווייטן. | דער געשיכטע ענדלט צו [[ספר יהודית|מעשה יהודית]], אבער די מקורות צעטיילן די צוויי געשעענישן, וואס האבן לויט זיי פאסירט איינס נאכ'ן צווייטן. | ||
==די געשיכטע== | ==די געשיכטע== | ||
די [[יוונים]] האבן [[גזירות אנטיוכוס|גוזר געווען]] אויף די אידן אז יעדע כלה וואס האט חתונה מוז דער ערשע נאכט זיין ביים הגמון. דער גזירה איז אנגעגאנגען במשך דריי און א האלב יאר, ווען די אידן האבן זיך צוריק געהאלטן פון הייראטן פרויען, און שפעטער האבן זיי חתונה געהאט אין באהעלטעניש{{הערה|ברייתא אויף מגילת תענית י"ז אלול; [[#שאיל|שאילתות]]}}. | די [[יוונים]] האבן [[גזירות אנטיוכוס|גוזר געווען]] אויף די אידן אז יעדע כלה וואס האט חתונה מוז דער ערשע נאכט זיין ביים הגמון. דער גזירה איז אנגעגאנגען במשך דריי און א האלב יאר, ווען די אידן האבן זיך צוריק געהאלטן פון הייראטן פרויען, און שפעטער האבן זיי חתונה געהאט אין באהעלטעניש{{הערה|ברייתא אויף מגילת תענית י"ז אלול; [[#שאיל|שאילתות]]}}. | ||
| שורה 15: | שורה 17: | ||
און רעאקציע צו דעם, לויט טייל מקורות{{הערה|[[#מדרשב|מדרש לחנוכה]]; [[#שאיל|שאילתות]]; [[#אודאנ|פיוט אודך כי אנפת]]}}, איז [[אליפורנוס]] געשיקט געוואן מיט זיין מיליטער צו באזיגן די חשמונאים. אן [[אסטראלאג]] מיטן נאמען 'עיטור'{{הערה|[[#שאיל|שאילתות]]}} (אדער 'אכיור'{{הערה|[[#אודאנ|פיוט אודך כי אנפת]]}}) האט אים געווארנט אז ער וועט נישט זיגן, און אליפורנוס האט אים באשטראפט פאר זיינע רייד און אים געהאנגען קעגן די טויערן פון ירושלים. דאן האט פאסירט די געשיכטע פון [[ספר יהודית|יהודית]]. | און רעאקציע צו דעם, לויט טייל מקורות{{הערה|[[#מדרשב|מדרש לחנוכה]]; [[#שאיל|שאילתות]]; [[#אודאנ|פיוט אודך כי אנפת]]}}, איז [[אליפורנוס]] געשיקט געוואן מיט זיין מיליטער צו באזיגן די חשמונאים. אן [[אסטראלאג]] מיטן נאמען 'עיטור'{{הערה|[[#שאיל|שאילתות]]}} (אדער 'אכיור'{{הערה|[[#אודאנ|פיוט אודך כי אנפת]]}}) האט אים געווארנט אז ער וועט נישט זיגן, און אליפורנוס האט אים באשטראפט פאר זיינע רייד און אים געהאנגען קעגן די טויערן פון ירושלים. דאן האט פאסירט די געשיכטע פון [[ספר יהודית|יהודית]]. | ||
אין עטליכע פון די מקורות ווערט דערמאנט אן אנדערע גירסא אין דער געשיכטע, אדער נאך א געשיכטע, אין וואס דער הגמון האט שוין פארשוועכט די כלה, אדער כמעט פארשוועכט, און דאן זענען די חשמונאים געקומען נקמה צו נעמען פון די יוונים און צו ראטעווען זייער שוועסטער{{הערה|{{אוצר החכמה||חמדת ימים|53383|איזמיר, תצ"א, דף עז עמוד ב|עמוד=158|כותרת=סיפור נס חנוכה|כרך=ב}}; [[#שאיל|שאילתות]]; פירוש על הניסים לרוקח אין: {{אוצר החכמה|רבי אלעזר מגרמיזא|פירושי סידור התפילה לרוקח|106043|ירושלים, תשנ"ב, זייט תשטו|page=351|חלק=ב}}.}}. אין דער "סיפור נס חנוכה" אין חמדת ימים ווערט געברענגט אז די טאטן פון יוחנן וואס ווערן דערציילט אנהייב מגילת אנטיוכוס (פסוקים יד-כח) זענען געטון געווארן אין רעאקציע צו דער פאסירונג. | |||
==מקורות== | ==מקורות== | ||
*{{אנקער|מדרשא|{{אוצר החכמה||אוצר טוב|83904|ברלין, תרל"ח, זייט 039|עמוד=40|כותרת=מדרש מעשה חנוכה|כרך=תרל"ז, תרל"ח}}}} | *{{אנקער|מדרשא|{{אוצר החכמה||אוצר טוב|83904|ברלין, תרל"ח, זייט 039|עמוד=40|כותרת=מדרש מעשה חנוכה|כרך=תרל"ז, תרל"ח}}}} | ||
| שורה 23: | שורה 25: | ||
*{{אנקער|אודאנ|{{אוצר החכמה||סידור אוצר התפלות|13282|דף קמז עמוד ב|עמוד=694|כותרת=אודך כי אנפת|כרך=ב}}}} | *{{אנקער|אודאנ|{{אוצר החכמה||סידור אוצר התפלות|13282|דף קמז עמוד ב|עמוד=694|כותרת=אודך כי אנפת|כרך=ב}}}} | ||
*{{אנקער|אודענ|{{אוצר החכמה||סידור אוצר התפלות|13282|דף קמט עמוד ב|עמוד=698|כותרת=אודך כי עניתני|כרך=ב}}}} | *{{אנקער|אודענ|{{אוצר החכמה||סידור אוצר התפלות|13282|דף קמט עמוד ב|עמוד=698|כותרת=אודך כי עניתני|כרך=ב}}}} | ||
==צו ליינען מער== | ==צו ליינען מער== | ||
*יוסף נחמיה הכהן קוואדראט | *{{אקדמיה|יוסף נחמיה הכהן קוואדראט|"ווער זענען די העלדן פון חנוכה?"|37699869|קנקן|ב, כסלו תשע"ט, זייטן 105–122}} | ||
== | |||
{{ | ==רעפערענצן== | ||
{{רעפערענצן}} | |||
[[:קאטעגאריע:חשמונאים]] | |||
[[:קאטעגאריע:חנוכה]] | |||
[[he:חנה בת מתתיהו]] | |||