מייבאים כמותיים, בדוקי עריכות אוטומטית, ביוראקראטן, אינטערפעיס רעדאקטארן, emailconfirmed, אינטערפעיס אדמיניסטראַטאָרן, מנטרים, סיסאפן, צוות טכני, מייבאים, מעדכנים, אספקלריה רעדאקטארן
102,362
רעדאגירונגען
ק
טעות סופר
אין תקציר עריכה |
ק (טעות סופר) |
||
| (6 מיטלסטע ווערסיעס פון 3 באַניצער נישט געוויזן.) | |||
| שורה 1: | שורה 1: | ||
{{דעסקריפציע|איינע פון די פיר מצוות פון פורים}} | |||
[[טעקע:מתנות לאביונים.JPG|250px|ממוזער|צדקה פושקעס פאר מתנות לאביונים]] | [[טעקע:מתנות לאביונים.JPG|250px|ממוזער|צדקה פושקעס פאר מתנות לאביונים]] | ||
'''מתנות לאביונים''' איז איינע פון די מצוות פון [[פורים]], און איז א פליכט סיי אויף מענער און סיי אויף פרויען. די מצוה איז צו געבן "מתנות" אום פורים פאר כאטש צוויי ארעמעלייט, צום ווייניגסטנס איין מתנה פאר יעדן פון די צוויי באזונדער. וועגן דעם שיעור וויפיל מ'דארף געבן, זענען פארהאן עטליכע מיינונגען. | '''מתנות לאביונים''' איז איינע פון די מצוות פון [[פורים]], און איז א פליכט סיי אויף מענער און סיי אויף פרויען. די מצוה איז צו געבן "מתנות" אום פורים פאר כאטש צוויי ארעמעלייט, צום ווייניגסטנס איין מתנה פאר יעדן פון די צוויי באזונדער. וועגן דעם שיעור וויפיל מ'דארף געבן, זענען פארהאן עטליכע מיינונגען. | ||
| שורה 9: | שורה 10: | ||
דער טעם פון דער מצוה איז, ווייל די גזירה פון [[המן]] האט אריינגערעכנט אויך צו בארויבן דאס געלט פון אידן, דערפאר טוען מיר לויבן מיט דעם וואס מיר צייגן עשירות מיט אונזער פארמעגן און מיר פארטיילן עס פאר אנדערע{{הערה|דרשות ר"י אבן שועיב, פרשת ואתה תצוה}}. אדער ווייל המן האט געוואלט אויסטיילן צען טויזנט ככר פאר ארימעלייט, און דער באשעפער האט נישט געקוקט אויף זיין צדקה און אונז געראטעוועט{{הערה|תורת משה חת"ס, אויף פורים}}. | דער טעם פון דער מצוה איז, ווייל די גזירה פון [[המן]] האט אריינגערעכנט אויך צו בארויבן דאס געלט פון אידן, דערפאר טוען מיר לויבן מיט דעם וואס מיר צייגן עשירות מיט אונזער פארמעגן און מיר פארטיילן עס פאר אנדערע{{הערה|דרשות ר"י אבן שועיב, פרשת ואתה תצוה}}. אדער ווייל המן האט געוואלט אויסטיילן צען טויזנט ככר פאר ארימעלייט, און דער באשעפער האט נישט געקוקט אויף זיין צדקה און אונז געראטעוועט{{הערה|תורת משה חת"ס, אויף פורים}}. | ||
לויט ווי עס שטייט אין ראשונים, איז דער ציל פון דער תקנה צו פארמערן שמחה{{הערה|רמב"ן, ריטב"א און תוספות הרא"ש אויף {{בבלי|בבא מציעא|עח|ב}}. אזוי ווייזט אויף דער כתב סופר, יורה דעה סימן קל"ו, אויך פון די רייד פון רמב"ם.}}, צו דערפרייען אויך די ארעמעלייט{{הערה|רוקח אויף אסתר ט, כב; שבלי הלקט, סימן ר"ב; תניא רבתי, סימן מ"א; תשובות מהרי"ל, [[ | לויט ווי עס שטייט אין ראשונים, איז דער ציל פון דער תקנה צו פארמערן שמחה{{הערה|רמב"ן, ריטב"א און תוספות הרא"ש אויף {{בבלי|בבא מציעא|עח|ב}}. אזוי ווייזט אויף דער כתב סופר, יורה דעה סימן קל"ו, אויך פון די רייד פון רמב"ם.}}, צו דערפרייען אויך די ארעמעלייט{{הערה|רוקח אויף אסתר ט, כב; שבלי הלקט, סימן ר"ב; תניא רבתי, סימן מ"א; תשובות מהרי"ל, [[שית:Teshuvot_Maharil/57|סימן נ"ז]]. זעט אויך רלב"ג אויף {{תנ"ך|אסתר|ט|מפרש=רלב"ג}}, תועלת נ"א, אז דאס איז אזויווי ביי די [[שלש רגלים]], וואס די תורה האט געהייסן דערפרייען די ארעמעלייט בשעת מ'איז מקיים די [[שמחת יום טוב]]}}. טייל אחרונים לערנען אז דער עיקר ציל איז צוצושטעלן פאר די ארעמעלייט וואס פעלט זיי אויס פאר דער [[סעודת פורים]]{{הערה|מהר"י אסאד, סימן ר"ז; {{רמב"ם|מגילה|ב|טז|נאמען=ניין|מפרש=אור שמח}}; התעוררות תשובה, חלק ג', סימן מ"ז}}. | ||
לויט טייל מקורות, איז דאס געבן "מתנות לאביונים" א טייל פונעם אלגעמיינעם חיוב פון געבן [[צדקה]], נאר די אנשי כנסת הגדולה האבן איינגעפירט צו געבן צדקה דווקא אין דעם טאג{{הערה|שבלי הלקט, סימן ר"ב; אזוי טייטשט אויך דער {{תנ"ך|אסתר|ט|כב|מפרש=תרגום}}: "מעהא דצדקתא"}}. לויט אנדערע איז עס נישט קיין דין פון צדקה, נאר א פרישער חיוב צו געבן מתנות, נישט אנדערש ווי [[משלוח מנות]]{{הערה|רמב"ן און {{בבלי|בבא מציעא|עח|ב|מפרש=ריטב"א}}, און {{בבלי|מגילה|ז|א|מפרש=ריטב"א}}; כל בו, סימן מ"ה. זע שלמי תודה, פורים, סימן כ"ה}}. | לויט טייל מקורות, איז דאס געבן "מתנות לאביונים" א טייל פונעם אלגעמיינעם חיוב פון געבן [[צדקה]], נאר די אנשי כנסת הגדולה האבן איינגעפירט צו געבן צדקה דווקא אין דעם טאג{{הערה|שבלי הלקט, סימן ר"ב; אזוי טייטשט אויך דער {{תנ"ך|אסתר|ט|כב|מפרש=תרגום}}: "מעהא דצדקתא"}}. לויט אנדערע איז עס נישט קיין דין פון צדקה, נאר א פרישער חיוב צו געבן מתנות, נישט אנדערש ווי [[משלוח מנות]]{{הערה|רמב"ן און {{בבלי|בבא מציעא|עח|ב|מפרש=ריטב"א}}, און {{בבלי|מגילה|ז|א|מפרש=ריטב"א}}; כל בו, סימן מ"ה. זע שלמי תודה, פורים, סימן כ"ה}}. | ||
| שורה 20: | שורה 21: | ||
די מתנות קענען זיין פון געלט אדער עסנווארג{{הערה|{{רמב"ם|מגילה|ב|טז}}; תרומת הדשן, סימן קי"א}}. טייל לערנען אז דער עיקר מצוה איז מיט געלט{{הערה|טורי אבן, אין אבני שוהם אויף {{בבלי|מגילה|ז}}}}; אנדערע נעמען אן אז דער חיוב איז צוצושטעלן עסנווארג, און מיט געלט איז מען נאר יוצא וויבאלד מען קען דערמיט קויפן צום עסן{{הערה|מהרי"ל דיסקין אין ספר אהלים, עמוד ל"ז; {{רמב"ם|מגילה|ב|טז|מפרש=אור שמח}}}}. מיט אנדערע ווערדפולע זאכן, ווי קליידונג, זענען דא וואס זאגן אז מ'איז נישט יוצא{{הערה|{{רמב"ם|מגילה|ב|טז|מפרש=אור שמח}} לערנט אז מען איז נישט יוצא, און דער פרי מגדים אין משבצות זהב אויף אורח חיים, סימן תרצ"ד סק"א, איז מסופק}}. | די מתנות קענען זיין פון געלט אדער עסנווארג{{הערה|{{רמב"ם|מגילה|ב|טז}}; תרומת הדשן, סימן קי"א}}. טייל לערנען אז דער עיקר מצוה איז מיט געלט{{הערה|טורי אבן, אין אבני שוהם אויף {{בבלי|מגילה|ז}}}}; אנדערע נעמען אן אז דער חיוב איז צוצושטעלן עסנווארג, און מיט געלט איז מען נאר יוצא וויבאלד מען קען דערמיט קויפן צום עסן{{הערה|מהרי"ל דיסקין אין ספר אהלים, עמוד ל"ז; {{רמב"ם|מגילה|ב|טז|מפרש=אור שמח}}}}. מיט אנדערע ווערדפולע זאכן, ווי קליידונג, זענען דא וואס זאגן אז מ'איז נישט יוצא{{הערה|{{רמב"ם|מגילה|ב|טז|מפרש=אור שמח}} לערנט אז מען איז נישט יוצא, און דער פרי מגדים אין משבצות זהב אויף אורח חיים, סימן תרצ"ד סק"א, איז מסופק}}. | ||
צווישן די [[פוסק]]ים ווערט דיסקוטירט וואס איז די סומע געלט, אדער ווערד פון געלט, וואס א מענטש דארף געבן פאר מתנות לאביונים; טייל זאגן אז עס איז גענוג צו געבן איין "[[פרוטה]]" פאר יעדן פון די צוויי ארעמעלייט{{הערה|1={{בבלי|מגילה|ז|ב|מפרש=ריטב"א}}; שו"ת מהרי"ל, [[ | צווישן די [[פוסק]]ים ווערט דיסקוטירט וואס איז די סומע געלט, אדער ווערד פון געלט, וואס א מענטש דארף געבן פאר מתנות לאביונים; טייל זאגן אז עס איז גענוג צו געבן איין "[[פרוטה]]" פאר יעדן פון די צוויי ארעמעלייט{{הערה|1={{בבלי|מגילה|ז|ב|מפרש=ריטב"א}}; שו"ת מהרי"ל, [[שית:Teshuvot_Maharil/56|סימן נ"ו]]; {{משנה ברורה|תרצד|ב}}}}, וואס די פונקטליכע סומע פון א פרוטה אין היינטיגע וואלוטעס איז אלץ געוואנדן לויט דער יעצטיגער ווערד פון געלט. נאך א מיינונג איז אז מען דארף געבן פאר יעדן פון זיי גענוג צו קענען קויפן א [[סעודה]], וואס אין דעם זענען אויך פארהאן עטליכע מיינונגען וויפיל דאס קומט אויס: טייל פוסקים שרייבן אז מען זאל געבן א סומע גענוג צו קויפן א שיעור פון דריי "[[כביצה|כביצים]]" ברויט{{הערה|שו"ת זרע יעקב, סימן י"א; מחזיק ברכה, סימן תרצ"ד סק"ב; בן איש חי, פרשת תצוה, אות ט"ו. דער כף החיים, סימן תרצ"ד סק"ז, שרייבט אז דער מנהג איז מחמיר צו זיין און געבן פאר צוויי ארעמעלייט ווי דעם שיעור}}. [[רבי שלמה זלמן אויערבאך]] און [[רבי בן ציון אבא שאול]] האבן אין זייער צייט געשטעלט די סומע אויף צען [[שקל]] (דעמאלטס, בערך דריי [[דאלער]]), די ווערד פון א פארציע [[פאלאפל]]{{מקור}}; ווידעראום, [[רבי יוסף שלום אלישיב]] האט אין זיין צייט געשטעלט דעם שיעור אויף ווייניגסטנס פופציג שקל (דעמאלטס, בערך פופצן דאלער) און צוגעגעבן אז ווי מער איז אלץ בעסער, וויבאלד פופציג שקל האט נישט אזא חשיבות היינטיגע צייטן{{הערה|וישמע משה, רל"ג}}. | ||
די אחרונים נעמען אן אז מ'קען נישט יוצא זיין דורך געבן א [[מתנה על מנת להחזיר]], וויבאלד עס בלייבט גארנישט דערפון ביים ארעמאן{{הערה|[[חיד"א]] אין יוסף אומץ, סימן פ"ד אות ה'; מקור חיים סימן תרצ"ד; עיקרי הד"ט אורח חיים סימן ל"ו סקכ"ד. דער פרי מגדים, אין משבצות זהב אנהייב סימן תרצ"ד, איז מסופק דערין.}}. | די אחרונים נעמען אן אז מ'קען נישט יוצא זיין דורך געבן א [[מתנה על מנת להחזיר]], וויבאלד עס בלייבט גארנישט דערפון ביים ארעמאן{{הערה|[[חיד"א]] אין יוסף אומץ, סימן פ"ד אות ה'; מקור חיים סימן תרצ"ד; עיקרי הד"ט אורח חיים סימן ל"ו סקכ"ד. דער פרי מגדים, אין משבצות זהב אנהייב סימן תרצ"ד, איז מסופק דערין.}}. | ||
| שורה 57: | שורה 58: | ||
{{ציטוט|תוכן=מוטב לאדם להרבות במתנות אביונים, מלהרבות בסעודתו ובשלוח מנות לרעיו; שאין שם שמחה גדולה ומפוארה, אלא לשמח לב עניים ויתומים ואלמנות וגרים, שהמשמח לב האומללים האלו דומה לשכינה, שנאמר{{הערה|{{תנ"ך|ישעיהו|נז|טו}}}}: ''''לְהַחֲיוֹת רוּחַ שְׁפָלִים, וּלְהַחֲיוֹת לֵב נִדְכָּאִים''''.|מקור={{רמב"ם|מגילה|ב|יז}}}} | {{ציטוט|תוכן=מוטב לאדם להרבות במתנות אביונים, מלהרבות בסעודתו ובשלוח מנות לרעיו; שאין שם שמחה גדולה ומפוארה, אלא לשמח לב עניים ויתומים ואלמנות וגרים, שהמשמח לב האומללים האלו דומה לשכינה, שנאמר{{הערה|{{תנ"ך|ישעיהו|נז|טו}}}}: ''''לְהַחֲיוֹת רוּחַ שְׁפָלִים, וּלְהַחֲיוֹת לֵב נִדְכָּאִים''''.|מקור={{רמב"ם|מגילה|ב|יז}}}} | ||
טייל אחרונים באשטימען אז אויב האט ער נאר די מעגליכקייט צו מקיים זיין איין פון די צוויי מצוות, מתנות לאביונים אדער משלוח מנות, קומט מתנות לאביונים פריער{{הערה|חמדת אריה, אורח חיים סימן תרצ"ה; פסקי תשובה חלק ראשון, סימן קמ"ח; משיב דברים, אורח חיים סימן קע"ה.}}; אנדערע קריגן דערויף, אז משלוח מנות איז ערשט{{הערה|שאלות ותשובות קרן לדוד, אורח חיים סימן קס"ד; מור ואהלות סימן מ"א. זעט אויך נרות אהרן אויף רמב"ם הלכות מגילה פרק ב' הלכה ט' | טייל אחרונים באשטימען אז אויב האט ער נאר די מעגליכקייט צו מקיים זיין איין פון די צוויי מצוות, מתנות לאביונים אדער משלוח מנות, קומט מתנות לאביונים פריער{{הערה|חמדת אריה, אורח חיים סימן תרצ"ה; פסקי תשובה חלק ראשון, סימן קמ"ח; משיב דברים, אורח חיים סימן קע"ה.}}; אנדערע קריגן דערויף, אז משלוח מנות איז ערשט{{הערה|שאלות ותשובות קרן לדוד, אורח חיים סימן קס"ד; מור ואהלות סימן מ"א. זעט אויך נרות אהרן אויף רמב"ם הלכות מגילה פרק ב' הלכה ט', אז סעודת פורים דארף מען מקיים זיין אויך אויב בלייבט אים נישט קיין געלט פאר מתנות לאביונים.}}. | ||
א מענטש זאל פארמערן זיך צו פרייען און דערפרייען ארעמעלייט, ער זאל זיי טרייסטן און רעדן גוטס צו זיי, ווייל דאס איז די גאנצע שמחה{{הערה|אורחות חיים הלכות פורים אות ל"ח}}. | א מענטש זאל פארמערן זיך צו פרייען און דערפרייען ארעמעלייט, ער זאל זיי טרייסטן און רעדן גוטס צו זיי, ווייל דאס איז די גאנצע שמחה{{הערה|אורחות חיים הלכות פורים אות ל"ח}}. | ||
| שורה 68: | שורה 69: | ||
== ליינט מער == | == ליינט מער == | ||
*{{קשע|קמב}} | *{{קשע|קמב}} | ||
*{{היברובוקס||משנה ברורה, חלק ו|14166|סימן תרצ"ד, הלכות מתנות לאביונים| | *{{היברובוקס||משנה ברורה, חלק ו|14166|סימן תרצ"ד, הלכות מתנות לאביונים|page=321}} | ||
==נאטיצן== | ==נאטיצן== | ||