אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "רוי:קאלציום"
ק (החלפת טקסט – "לעכן" ב־"ליכן") |
ק (החלפת טקסט – "{{דעסקריפציע||ענגליש=" ב־"{{דעסקריפציע||ענגליש = ") |
||
| (5 מיטלסטע ווערסיעס פון 3 באַניצער נישט געוויזן.) | |||
| שורה 1: | שורה 1: | ||
{{דעסקריפציע||ענגליש = chemical element with symbol Ca and atomic number 20|העב=יסוד כימי בעל המספר האטומי 20|דייטש=chemisches Element mit dem Symbol Ca und der Ordnungszahl 20|}} | |||
[[טעקע:Ca-TableImage.svg|250px|לינקס]] | [[טעקע:Ca-TableImage.svg|250px|לינקס]] | ||
[[טעקע:Calcium unter Argon Schutzgasatmosphäre.jpg|250px|קליין|זילבערנער־ווייסער קאַלציום]] | [[טעקע:Calcium unter Argon Schutzgasatmosphäre.jpg|250px|קליין|זילבערנער־ווייסער קאַלציום]] | ||
| שורה 17: | שורה 18: | ||
* [[קאלציום-קארבאנאט]] (CaCO<sub>3</sub>) ווערט געניצט אין פאבריצירן [[צעמענט]] און ליים, קאלך פאר לאנדווירטשאפט, [[קאלכשטיין]] (געניצט אין דער שטאל אינדוסטריע). אויך האט ער כעמישע און אפטישע באניצן אין [[ציינפאסטע]], למשל. | * [[קאלציום-קארבאנאט]] (CaCO<sub>3</sub>) ווערט געניצט אין פאבריצירן [[צעמענט]] און ליים, קאלך פאר לאנדווירטשאפט, [[קאלכשטיין]] (געניצט אין דער שטאל אינדוסטריע). אויך האט ער כעמישע און אפטישע באניצן אין [[ציינפאסטע]], למשל. | ||
* [[קאלציום-הידראקסיט]] צעפירונג (Ca(OH)<sub>2</sub>) (אויך באוואוסט ווי קאלכוואסער) ניצט מען אפצושפירן קארבאן דיאקסיד ווען ער ווערט געבלעזעלט דורך א צעפירונג; ער ווערט מוטנע וואו ס'איז פאראן CO<sub>2</sub>. | * [[קאלציום-הידראקסיט]] צעפירונג (Ca(OH)<sub>2</sub>) (אויך באוואוסט ווי קאלכוואסער) ניצט מען אפצושפירן קארבאן דיאקסיד ווען ער ווערט געבלעזעלט דורך א צעפירונג; ער ווערט מוטנע וואו ס'איז פאראן CO<sub>2</sub>. | ||
* [[קאלציום-ארסענאט]] (Ca<sub>3</sub>(AsO<sub>4</sub>)<sub>2</sub>) ווערט געניצט אין | * [[קאלציום-ארסענאט]] (Ca<sub>3</sub>(AsO<sub>4</sub>)<sub>2</sub>) ווערט געניצט אין אינזעקטיצידן. | ||
* [[קאלציום-קארביד]] (CaC<sub>2</sub>) ניצט מען צו מאכן אצעטילען גאז (וואס ווערט געניצט אין אצעטילען ברענערס פאר [[שווייסן]] און אין דער פאבריקאציע פון [[פלאסטיק]]ן). | * [[קאלציום-קארביד]] (CaC<sub>2</sub>) ניצט מען צו מאכן אצעטילען גאז (וואס ווערט געניצט אין אצעטילען ברענערס פאר [[שווייסן]] און אין דער פאבריקאציע פון [[פלאסטיק]]ן). | ||
* [[קאלציום-קלאריד]] (CaCl<sub>2</sub>) ניצט מען אוועקצונעמען [[אייז]] און [[שטויב]] פון גאסן, אין מישן [[בעטאן]], אין פושקעס פון [[פאמידאר]]ן, און אין אויטאמאביל [[רייף|רייפן]]. | * [[קאלציום-קלאריד]] (CaCl<sub>2</sub>) ניצט מען אוועקצונעמען [[אייז]] און [[שטויב]] פון גאסן, אין מישן [[בעטאן]], אין פושקעס פון [[פאמידאר]]ן, און אין אויטאמאביל [[רייף|רייפן]]. | ||
| שורה 27: | שורה 28: | ||
[[קאטעגאריע:אויף יידיש]] | [[קאטעגאריע:אויף יידיש]] | ||
{{קרד/ויקי/יידיש}} | {{קרד/ויקי/יידיש}} | ||
[[he:סידן]] | |||
יעצטיגע רעוויזיע זינט 22:06, 26 אקטאבער 2023
קאַלציום איז דער כעמישער עלעמענט פון דער משפּחה פון אַלקאַלי-ערד מעטאַלן, מיט סימבאל Ca און אטאם נומער 20.
אלס א גרופּע צוויי מעטאל ווי בעריליום און מאַגנעזיום זענען עס פאראן נאר צוויי עלעקטראנען אין זיין אויסערן עלעקטראן שאל ארביטאל וואס איז אין דעם דאזיגן פאל "4s2" אלס די עלעקטראנען-קאנפיגוראציע. כדי צו שאפן אן ענערגעטיש שטאבילן צושטאנד, וועט קאלציום גרינג פארלירן די "4s2" עלעקטראנען אין א סאך כעמישע רעאקציעס.
אייגנשאפטן
קאלציום איז א ווייכער אלקאלי־ערד מעטאל און זיין קאליר איז גרוי. קאלציום פלאקערט אין א געל־רויטן פלאם. ווען קאלציום איז אפן אין דער לופט ווערט ער ארומגעהילט אין Ca3N2. קאלציום רעאגירט מיט וואסער אויסשיילנדיג וואסערשטאף און שאפט קאלציום הידראקסיד (אפגעלאשענער ליים) ( 2(Ca(OH).
באניצן
א סאך קאלציום זאלצן זענען גוט באקאנטע מאטעריאלן וואס מען ניצט אינעם טאג־טעגליכן לעבן: קרייד (פאר מארקירן), גיפס (פארשוועבלטער קאלציום), קאלכשטיין (קאלציום קארבאנאט) און (נישט־געלעשטער) קאלך (קאלציום אקסיד).
קאלציום פארבינדונגען
- קאלציום-קארבאנאט (CaCO3) ווערט געניצט אין פאבריצירן צעמענט און ליים, קאלך פאר לאנדווירטשאפט, קאלכשטיין (געניצט אין דער שטאל אינדוסטריע). אויך האט ער כעמישע און אפטישע באניצן אין ציינפאסטע, למשל.
- קאלציום-הידראקסיט צעפירונג (Ca(OH)2) (אויך באוואוסט ווי קאלכוואסער) ניצט מען אפצושפירן קארבאן דיאקסיד ווען ער ווערט געבלעזעלט דורך א צעפירונג; ער ווערט מוטנע וואו ס'איז פאראן CO2.
- קאלציום-ארסענאט (Ca3(AsO4)2) ווערט געניצט אין אינזעקטיצידן.
- קאלציום-קארביד (CaC2) ניצט מען צו מאכן אצעטילען גאז (וואס ווערט געניצט אין אצעטילען ברענערס פאר שווייסן און אין דער פאבריקאציע פון פלאסטיקן).
- קאלציום-קלאריד (CaCl2) ניצט מען אוועקצונעמען אייז און שטויב פון גאסן, אין מישן בעטאן, אין פושקעס פון פאמידארן, און אין אויטאמאביל רייפן.
| פעריאדישע טאבעלע | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| H | He | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Li | Be | B | C | N | O | F | Ne | |||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Na | Mg | Al | Si | P | S | Cl | Ar | |||||||||||||||||||||||||||||||||||
| K | Ca | Sc | Ti | V | Cr | Mn | Fe | Co | Ni | Cu | Zn | Ga | Ge | As | Se | Br | Kr | |||||||||||||||||||||||||
| Rb | Sr | Y | Zr | Nb | Mo | Tc | Ru | Rh | Pd | Ag | Cd | In | Sn | Sb | Te | I | Xe | |||||||||||||||||||||||||
| Cs | Ba | La | Ce | Pr | Nd | Pm | Sm | Eu | Gd | Tb | Dy | Ho | Er | Tm | Yb | Lu | Hf | Ta | W | Re | Os | Ir | Pt | Au | Hg | Tl | Pb | Bi | Po | At | Rn | |||||||||||
| Fr | Ra | Ac | Th | Pa | U | Np | Pu | Am | Cm | Bk | Cf | Es | Fm | Md | No | Lr | Rf | Db | Sg | Bh | Hs | Mt | Ds | Rg | Cn | Nh | Fl | Mc | Lv | Ts | Og | |||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
דאס איז נישט קיין המכלול ארטיקל, בלויז עפעס וואס ליגט דא ביז עס וועט ערזעצט ווערן מיט בעסערס. שרייבט עס איבער!