אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "רוי:קאפיטאליזם"

ק
החלפת טקסט – "{{דעסקריפציע||ענגליש=" ב־"{{דעסקריפציע||ענגליש = "
ק (החלפת טקסט – "[[פאראייניגטע שטאטן פון אמעריקע" ב־"[[פאראייניגטע שטאטן")
ק (החלפת טקסט – "{{דעסקריפציע||ענגליש=" ב־"{{דעסקריפציע||ענגליש = ")
 
(6 מיטלסטע ווערסיעס פון 5 באַניצער נישט געוויזן.)
שורה 1: שורה 1:
{{דעסקריפציע||ענגליש = economic system based on private ownership of the means of production|העב=ענף פילוסופי מדיני בענייני כלכלה|דייטש=Wirtschafts- und Gesellschaftsordnung|}}
[[טעקע:AdamSmith.jpg|קליין|200px|[[אדם סמיט]], גרינדער פון קאפיטאליזם]]
[[טעקע:AdamSmith.jpg|קליין|200px|[[אדם סמיט]], גרינדער פון קאפיטאליזם]]
'''קאפיטאליזם''' איז א [[פאליטיק|פאליטישע]] מעטאד וואס באגרעניצט די [[רעגירונג]] פון זיך אריינמישן אין דער [[עקאנאמיע]] און [[סאציאלאגיע]] פון די [[בירגער]] און לאזן א [[פרייער מארק|פרייען מארק]]. לויט דעם מעטאד, האט יעדער [[בירגער]] א זכות אנצופירן זיין פארמעגן אויף א פאל אז די רעגירונג זאל זיך נישט מישן אין זיין פארמעגן צוליב [[עקאנאמיע|עקאנאמישע]] אדער [[סאציאליזם|סאציאליסטישע]] סיבות. דער מעטאד האט זיך אנטוויקלט אין [[אייראפע]] צווישן דעם [[16טן י"ה]] און דעם [[19טן י"ה]].  
'''קאפיטאליזם''' איז א [[פאליטיק|פאליטישע]] מעטאד וואס באגרעניצט די [[רעגירונג]] פון זיך אריינמישן אין דער [[עקאנאמיע]] און [[סאציאלאגיע]] פון די [[בירגער]] און לאזן א [[פרייער מארק|פרייען מארק]]. לויט דעם מעטאד, האט יעדער [[בירגער]] א זכות אנצופירן זיין פארמעגן אויף א פאל אז די רעגירונג זאל זיך נישט מישן אין זיין פארמעגן צוליב [[עקאנאמיע|עקאנאמישע]] אדער [[סאציאליזם|סאציאליסטישע]] סיבות. דער מעטאד האט זיך אנטוויקלט אין [[אייראפע]] צווישן דעם [[16טן י"ה]] און דעם [[19טן י"ה]].  
שורה 6: שורה 7:
ביי קאפיטאליזם מעג יעדער איינער פארקויפן אדער בארגן זיין פארמעגן, און א צווייטער מעג קויפן אדער בארגן פון זיי. ווען איינער וויל פארקויפן און א צווייטע וויל קויפן, דארפן זיי נישט נעמען רשות ביי קיינעם. מענטשן קענען פירן א [[מארק]] (קויפן און פארקויפן איינער מיט אנאנד) אן בעטן רשות. די דעפיניציע פון קאפיטאליזם און די פרייער מארק עקאנאמיע האט דער פילאזאף [[אדם סמיט]] איינגעפירט (אין זיין בוך "[[די רייכקייט פון פעלקער]]").
ביי קאפיטאליזם מעג יעדער איינער פארקויפן אדער בארגן זיין פארמעגן, און א צווייטער מעג קויפן אדער בארגן פון זיי. ווען איינער וויל פארקויפן און א צווייטע וויל קויפן, דארפן זיי נישט נעמען רשות ביי קיינעם. מענטשן קענען פירן א [[מארק]] (קויפן און פארקויפן איינער מיט אנאנד) אן בעטן רשות. די דעפיניציע פון קאפיטאליזם און די פרייער מארק עקאנאמיע האט דער פילאזאף [[אדם סמיט]] איינגעפירט (אין זיין בוך "[[די רייכקייט פון פעלקער]]").


[[ליבעראליזם]] איז פרא־קאפיטאליזם. אבער [[סאציאליזם]], [[נאציזם]], [[פאשיזם]], [[אנארכיזם]], [[קאמוניזם]] און [[סאציאל דעמאקראטיע]] זיינען אנטי־קאפיטעליזם.
[[ליבעראליזם]] איז פרא־קאפיטאליזם. אבער [[סאציאליזם]], [[נאציזם]], [[פאשיזם]], [[אנארכיזם]], [[קאמוניזם]] און [[סאציאל דעמאקראטיע]] זענען אנטי־קאפיטעליזם.


אין יאר [[ה'תרפ"ט]], נאך דעם [[וועלט ווירטשאפט קריזיס]] וואס האט פאסירט צוליב די [[קאפיטאליזם]] וואס האט געהערשט אין די [[פאראייניגטע שטאטן]], האט דער 32סטער פרעזידענט פון די פאראייניגטע שטאטן פון אמעריקע, [[פרענקלין דעלאנא רוזעוועלט]], איינגעפירט די [[ניו דיל|נייע ארדענונג]]. טייל האלטן אז ער איז געווען באאיינפלוסט פון דעם עקאנאמיסט [[דזשאן מיינארד קינס]], וואס האט געהאלטן אז קאפיטאליזם קען זיך נישט ראטעווען אליין פון א דעפרעסיע, דערפאר מוז די רעגירונג אין אזא פאל ארויסגעבן מער געלט ווי עס קומט אריין פון שטייערן.
אין יאר [[ה'תרפ"ט]], נאך דעם [[וועלט ווירטשאפט קריזיס]] וואס האט פאסירט צוליב די [[קאפיטאליזם]] וואס האט געהערשט אין די [[פאראייניגטע שטאטן]], האט דער 32סטער פרעזידענט פון די פאראייניגטע שטאטן פון אמעריקע, [[פרענקלין דעלאנא רוזעוועלט]], איינגעפירט די [[ניו דיל|נייע ארדענונג]]. טייל האלטן אז ער איז געווען באאיינפלוסט פון דעם עקאנאמיסט [[דזשאן מיינארד קינס]], וואס האט געהאלטן אז קאפיטאליזם קען זיך נישט ראטעווען אליין פון א דעפרעסיע, דערפאר מוז די רעגירונג אין אזא פאל ארויסגעבן מער געלט ווי עס קומט אריין פון שטייערן.
שורה 13: שורה 14:
[[קאַטעגאָריע:סאציאלאגיע]]
[[קאַטעגאָריע:סאציאלאגיע]]
[[קאַטעגאָריע:האנדל און פינאנץ]]
[[קאַטעגאָריע:האנדל און פינאנץ]]
[[קאטעגאריע:אומבאקוקט]]
[[קאטעגאריע:אויף יידיש]]
[[קאטעגאריע:אויף יידיש]]  
[[קאַטעגאָריע:עלעמענטארע ארטיקלען צו פארברייטערן]]
{{קרד/ויקי/יידיש}}
{{קרד/ויקי/יידיש}}
[[he:קפיטליזם]]