35,369
רעדאגירונגען
(קרדיט + קטגוריות) |
ק (דעסקריפציע: געטראנק) |
||
| (8 מיטלסטע ווערסיעס פון 4 באַניצער נישט געוויזן.) | |||
| שורה 1: | שורה 1: | ||
{{דעסקריפציע|געטראנק}} | |||
{{רעקאמענדירטער ארטיקל}} | {{רעקאמענדירטער ארטיקל}} | ||
[[טעקע:A small cup of coffee.JPG|קליין]] | [[טעקע:A small cup of coffee.JPG|קליין]] | ||
'''קאַווע''' איז א אלגעמיינער נאמען פאר הייסע און צומאלן קאלטע געטראנקען וואס מען מאכט פון געבראטענע קאווע באנדלעך. זי פארמאגט אין זיך [[קאפעין]] וואס לעבט אויף דעם מענטש.<ref>Esat Ayyıldız. [https://ia801502.us.archive.org/27/items/kahve_202201/Kahve%20S%C3%B6zc%C3%BC%C4%9F%C3%BCn%C3%BCn%20Etimolojisi%20ve%20Arap%20Literat%C3%BCr%C3%BCndeki%20Yans%C4%B1malar%C4%B1.pdf | '''קאַווע''' איז א אלגעמיינער נאמען פאר הייסע און צומאלן קאלטע געטראנקען וואס מען מאכט פון געבראטענע קאווע באנדלעך. זי פארמאגט אין זיך [[קאפעין]] וואס לעבט אויף דעם מענטש.<ref>Esat Ayyıldız. [https://ia801502.us.archive.org/27/items/kahve_202201/Kahve%20S%C3%B6zc%C3%BC%C4%9F%C3%BCn%C3%BCn%20Etimolojisi%20ve%20Arap%20Literat%C3%BCr%C3%BCndeki%20Yans%C4%B1malar%C4%B1.pdf "Kahve Sözcüğünün Etimolojisi ve Arap Literatüründeki Yansımaları"]. ''International Anatolian Conference on Coffee & Cocoa: Full Text Book''. ed. Sinem Karakundakoglu. Malatya: IKSAD Global Publishing House, 2021. p.61-68.</ref> | ||
קאווע אראביקא (Coffea arabica), דער מערסטער פארשפרייטער זגאל פון דעם קאווע פלאנץ, איז אן [[אלעמאל-גרין]] פלאנץ וואס שטאמט פון [[עטיאפיע]]. אנדערע זגאלן, קאווע ליבעריקא (Coffea liberica) און קאווע ראבוסטא (Coffea robusta), זענען געפונען אין פארשידענע געגנטן פון אפריקע. | קאווע אראביקא (Coffea arabica), דער מערסטער פארשפרייטער זגאל פון דעם קאווע פלאנץ, איז אן [[אלעמאל-גרין]] פלאנץ וואס שטאמט פון [[עטיאפיע]]. אנדערע זגאלן, קאווע ליבעריקא (Coffea liberica) און קאווע ראבוסטא (Coffea robusta), זענען געפונען אין פארשידענע געגנטן פון אפריקע. | ||
== די אפשטאם פון קאווע == | == די אפשטאם פון קאווע == | ||
לעגענדע זאגט אז קאווע שטאמט פון א פאסטוך וועלכער האט באמערקט אז איינע פון זיינע ציגן איז געווארן גוט אויפגעלייגט און אביסל ווילד נאכ'ן עסן א געוויסע באנדל וועלכע האט זיך געפינען אין זיין פעלד. די באנדלעך זענען געווען קאווע און דער פאסטוך האט עס פארזוכט, און דאס | לעגענדע זאגט אז קאווע שטאמט פון א פאסטוך וועלכער האט באמערקט אז איינע פון זיינע ציגן איז געווארן גוט אויפגעלייגט און אביסל ווילד נאכ'ן עסן א געוויסע באנדל וועלכע האט זיך געפינען אין זיין פעלד. די באנדלעך זענען געווען קאווע און דער פאסטוך האט עס פארזוכט, און דאס איבריגע איז היסטאריע... | ||
ארגינעל איז קאווע געווען אן עסן וועלכע איז געווען ארומגעשמירט מיט פעטן פון א בהמה צו געבן א טעם און די פארקויפער האבן דאס גערופן אן ענערגיע באל. דער געדאנק פון מאכן קאווע דורך אויפלאזן מיט הייס וואסער שטאמט פון די אראבער וועלכע זענען געווען די ערשטע קאווע טרינקער אינעם 15טן יארהונדערט. די אראבער האבן געהאלטן פאר א סוד זייער ענערגיע טרונק און האבן באוואכט די קאווע פעלדער. די איינציגסטע פלאץ ווי עס האט געוואקסן קאווע אויסער ביי די אראבער איז געווען אין אפריקע וועלכע האבן נאך דעמאלט געגעסן די קאווע באנדלעך הארטערהייט וועלכע ווערט גערופן קאווע טשעריס. | ארגינעל איז קאווע געווען אן עסן וועלכע איז געווען ארומגעשמירט מיט פעטן פון א בהמה צו געבן א טעם און די פארקויפער האבן דאס גערופן אן ענערגיע באל. דער געדאנק פון מאכן קאווע דורך אויפלאזן מיט הייס וואסער שטאמט פון די אראבער וועלכע זענען געווען די ערשטע קאווע טרינקער אינעם 15טן יארהונדערט. די אראבער האבן געהאלטן פאר א סוד זייער ענערגיע טרונק און האבן באוואכט די קאווע פעלדער. די איינציגסטע פלאץ ווי עס האט געוואקסן קאווע אויסער ביי די אראבער איז געווען אין אפריקע וועלכע האבן נאך דעמאלט געגעסן די קאווע באנדלעך הארטערהייט וועלכע ווערט גערופן קאווע טשעריס. | ||
| שורה 82: | שורה 83: | ||
'''[[טיילאנד]]''' = דארטן טרינקט מען קאווע קאלטערהייט געמישט מיט אייז און זיסע מילך. אין אמעריקע מאכט מען דאס נאך און מען רופט דאס אייז-קאווע. | '''[[טיילאנד]]''' = דארטן טרינקט מען קאווע קאלטערהייט געמישט מיט אייז און זיסע מילך. אין אמעריקע מאכט מען דאס נאך און מען רופט דאס אייז-קאווע. | ||
די | די איבריגע וועלט טרינקט ווייניג קאווע און טיי איז מער אויפגעכאפט דארט. צום ביישפיל אין ענגלאנד און רוסלאנד טרינקען א סך מענטשן [[טיי]]. | ||
== קאַווע און געזונט == | == קאַווע און געזונט == | ||
די [[וועלט געזונט ארגאניזאציע]] רעקאמעדירט אַז [[שוואַנגער]]ע פרויען זאלן | די [[וועלט געזונט ארגאניזאציע]] רעקאמעדירט אַז [[שוואַנגער]]ע פרויען זאלן באגרעניצן זייער טרינקען קאווע נישט מער ווי דריי אדער פיר גלעזעך א טאג, ווייל [[קאפעין]] טוט פארמיידן דאס איינזאפן פון [[אייזן]] אין דעם קערפער.<ref>[http://www.euro.who.int/document/e73182.pdf געזונטע דערנערונג ווערנט שוואנגערשאפט און אנזייגן], פון וועלט געזונט ארגאניזאציע וועבארט</ref> | ||
קאַפעין איז אויך פּראָבלעמאַטיש פאר די וואס ליידן אין דעם [[גאלזעקל]] אדער פעלן עס. | קאַפעין איז אויך פּראָבלעמאַטיש פאר די וואס ליידן אין דעם [[גאלזעקל]] אדער פעלן עס. | ||
| שורה 93: | שורה 94: | ||
== קאווע אין אידישן קולטור == | == קאווע אין אידישן קולטור == | ||
ארטאדאקסישע אידן האבן א ספעציעלע פארבינדונג מיט קאווע וויבאלד דאס איז די איינציגסטע געטראנק וואס מעג אריינגענומען ווערן אין מויל פאר'ן דאווענען שחרית על פי הלכה.{{הערה|עיין [[:ע: | ארטאדאקסישע אידן האבן א ספעציעלע פארבינדונג מיט קאווע וויבאלד דאס איז די איינציגסטע געטראנק וואס מעג אריינגענומען ווערן אין מויל פאר'ן דאווענען שחרית על פי הלכה.{{הערה|עיין [[:ע:sשלחן ערוך אורח חיים פט ג|שלחן ערוך אורח חיים פט סעיף ג]], ושו"ת יביע אומר חלק ד' חלק אורח חיים סימן יב}}{{הערה|[[:ע:s:קיצור שלחן ערוך ח|קיצור שלחן ערוך ח]]}} טייל טרינקען מער קאווע און נוצן דאס אלס א מיטל צו גיין [[בית הכסא|הכנות]]. | ||
ביי חסידים האט מען אפילו געזאגט א רמז אז קאווע איז פונקט ווי א [[מקוה]], ווייל [[מילך]] איז אויף [[לשון הקודש]] חל"ב, און דאס איז די [[גימטריא]] פון '''מ'''' און צוזאמען מיט '''קַוֶה''' (קאווע) איז דאס '''מקוה'''. | ביי חסידים האט מען אפילו געזאגט א רמז אז קאווע איז פונקט ווי א [[מקוה]], ווייל [[מילך]] איז אויף [[לשון הקודש]] חל"ב, און דאס איז די [[גימטריא]] פון '''מ'''' און צוזאמען מיט '''קַוֶה''' (קאווע) איז דאס '''מקוה'''. | ||
| שורה 106: | שורה 107: | ||
[[קאַטעגאָריע:געטראנקען]] | [[קאַטעגאָריע:געטראנקען]] | ||
[[קאטעגאריע: | [[קאטעגאריע:אויף יידיש]] | ||
[[ | [[קאַטעגאָריע:וויכטיגע ארטיקלען]] | ||
[[קאַטעגאָריע:נישט שלעכט]] | |||
{{קרד/ויקי/יידיש}} | {{קרד/ויקי/יידיש}} | ||
[[he:קפה]] | |||
[[קאַטעגאָריע:וויקידאטא דעסקריפציע]] | |||