המכלול:ביבליאגראפיע

ביבליאגראפיע איז גאר וויכטיג פאר יעדן ארטיקל אין המכלול, צוליב צוויי סיבות:

ערשטנס, כדי נאכצוקומען איינע פון אירע גרונדפרינציפן, וואס לויטעט אז יעדע זאך דערמאנט דערין מוז קענען ווערן פעסטגעשטעלט - עפעס וואס איז באזונדער וויכטיג אין האקעלע טעמעס, ווי ביאגראפיעס איבער לעבעדיגע מענטשן. צווייטנס, כדי צוצושטעלן מראי מקומות פארן ליינער, פון וואו ער וועט זיך קענען ערגענצן און פארברייטערן אינעם טעמע פון אן ארטיקל. די ארטיקלען פארציילן בלויז איבער די פונדאמענטאלע פאקטן און געדאנקען פון אן ענין; דאס איבריגע קען דער ליינער אליין נאכגיין אין די קוועלער צוגעצייכנט.

כדי צו געבן המכלול אן איינהייטליכן אויסזען, זענען פארהאן כללים וואו און ווי אזוי צו פארצייכענען ביבליאגראפישע מקורות, געוואנדן לויט זייער נאטור און שייכות צום אינהאלט פונעם ארטיקל, ווי פאלגנד אויסגעשמועסט.

די ערטער וואו די מקורות ווערן צוגעצייכנט

מקורות ווערן צוגעצייכנט אויף דריי פלעצער, לויט זייער צוועק: אינעם אפטיילונג רעפערענצן, אינעם אפטיילונג צו ליינען מער, און אינעם אפטיילונג דרויסנדע לינקס.

דאס פלאץ	די אייגנשאפט פון מקור, און די שייכות צום טעמע	דער וועג עס צו טון
הערות	ווען אין עצם ארטיקל ווערט ציטירט א געוויסער מקור (דירעקט אדער אומדירעקט), אדער ווען עס פארלאנגט זיך א מקור פאר א ספעציפישע באהויפטונג	מען דארף עס פארבינדן דורך {{הערה}} צום אפטיילונג רעפערענצן
צו ליינען מער	א כלליות'דיגע מקור וואס א גרויס טייל פון די ארטיקל איז געשריבן געווארן באזירט דערויף, אדער אלגעמיינע מקורות וואס פארברייטערן איבער די טעמע מער ווי אן ענציקלאפעדישע תמצית, און עס געפינט זיך נישט אויפן געוועב	מען דארף עס דערמאנען אין אפטיילונג צו ליינען מער, וואס פאלגט נאך דעם ארטיקל
לינקס	א כלליות'דיגע מקור וואס א גרויס טייל פון די ארטיקל איז געשריבן געווארן באזירט דערויף, אדער אלגעמיינע מקורות וואס פארברייטערן איבער די טעמע מער ווי אן ענציקלאפעדישע תמצית, ווען עס געפינט זיך יא אויפן געוועב און מען קען דערצו פארבינדן דורך א לינק	מען דארף עס דערמאנען אינעם קאפיטל דרויסנדע לינקס

די אלגעמיינע געבוי פון די ביבליאגראפיע אין המכלול

אין המכלול, אזוי ווי אין יעדער אנדערע חיבור, זענען דא כללים ווי אזוי צו פארצייכענען מקורות אויף אן איינשטימיגן פארמאט. אין אלגעמיין, וועט די ציטאט געשריבן ווערן אין די שפראך אין וועלכע מען קען ערהאלטן די קוואל; אין ענגליש, אידיש אדער עברית.

ווען מען צייכנט צו צו א בוך אדער א ספר, דאף מען צושטעלן פיר שטיקלעך אינפארמאציע: נאמען פון שרייבער, נאמען פון בוך (אין באלד), ארט געדרוקט און יאר געדרוקט. צום ביישפיל:

• אליהו ליפינער, אידעאלאגיע פון יידישן אלף בית חלק א, ייווא, תשכ"ז.

ווען מען צייכנט צו צו אן ארטיקל אין א זשורנאל, צייטשריפט, ענציקלאפעדיע אדער סיי וועלכע מקור ווי עטליכע מחברים שרייבן אריין אין איין באנד, זאל מען צולייגן די נאמען פון די ארטיקל אין ציטאטן, און צו ענדיגן מיט די בלאט נאמערן. צום ביישפיל:

• אברהם יצחק לעוו, "די לעצטע מאָהיקאַנער", סאָקאָלער יזכור־בוך, ניו-יארק תשכ"ב, זייטן 566-582.

פאר אן ארטיקל אויפן געוועב שרייבט מען די נאמען פון שרייבער, נאמען פון ארטיקל (מיט א לינק צו ארטיקל), נאמען פונעם וועבזייטל און דאטום פובליצירט. ביישפיל:

• זלמן ברוך מלמד, "הלוח העברי" אויפן "ישיבה" וועבזייטל, ניסן תשס"ג.

אויב טוט די גאנצע מקור ארויס ברענגן די נקודה צו וואס עס איז צוגעצייכנט, דארף מען שרייבן די מראה מקום אינעם בוך/ארטיקל זעלבסט. מען זאל אלעמאל שרייבן די בלאט נומער (צב"ש: "זייט 365", "דף כח עמוד ג"), און נישט די סימן/פרק אדער אינערליכע צוטיילונג פונעם ווערק. און אזא פאל זאל מען אויך אויסזאלן די בלאט נומען פון די ארטיקל. ביישפילן:

• זאב וילנאי, מדריך ארץ ישראל, ירושלים, תש"ו, זייט 111.
• הרב אברהם קוסמן, "מהצהרת כורש ועד יהודה המכבי", קולמוס 94 (טבת תשע"א), זייט 6.

אויב איז די נקודה צו וואס מען ברענגט די מקור, איז די גאנצע תכלית אין חידוש פונעם בוך/ארטיקל זאל מען אויסלאזן די אינערליכע מראי מקומות. ביישפילן:

• "לויט דער חזון איש, איז דער אידישער קו התאריך 90 מעלות פון ירושלים", (רבי אברהם ישעיה קארעליץ, קונטרס ח"י שעות, ירושלים, תש"ג).
• "עס זענען דא וואס זאגן אז די ווערטער פון די ראשונים איז געבויט אויף די וויסנשאפט פון זייער צייט, און קען גענוצט ווערן אויף די היינטיגע מאפעס" (הרב דוד יצחקי, "סיכומים והערות בקו התאריך", אור ישראל נח, מאנסי תש"ע, זייטן רכא-רלז) .

אין די פראפעסניעלער וועלט זענען פארהאן עטליכע נארמעס וויאזוי אויסצושטעלן די טיילן פון א ציטאט. מען קען ניצן וועלכן מען וויל, ווילאנג עס איז גענוג קלאר פארן היימישן ליינער, און מען מאכט זיכער אז כאטשיג אין יעדע ארטיקל פאר זיך ווערט די זעלבע מהלך גענוצט.

אויב צייכנט מען צו עטליכע מאל צום זעלבן מקור, זאל מען נישט שרייבן "שָם", נאר דאפלען די ציטאט מיטן "שֵם" פארעמעטער אין די מוסטער {{הערה}}.

אויב צייכנט מען צו צו עטליכע פלעצטער אין איין מקור, זאל מען שרייבן די גאנצע מקור אין די קאפיטל "צו ליינען מער". דארט זאל מען מאכן אן אנקער מיט די מוסטער {{עוגן}}, און אין די ציטאט זאל מען שרייבן א קיצור דערפון מיט אן אינערליכן לינק און אן אינערליכן מראה מקום. די קיצור זאל זיין די לעצטע נאמען פונעם שרייבן מיט די דאטום, פאר אלגעמיינע מקורות, און די לשון קודש'דיגע נאמען פאר תורה'דיגע. צום ביישפיל, אין "צו ליינען מער" וועט שטיין:

• א. י. גולדראט, "מיעוט דמות של ספרים – על מפרשי השולחן ערוך", תגים ג-ד, ירושלים, תשל"ב, זייטן 18-47.

אין די רעפערענצן (פרובירט אויס דעם לינק):

• גולדראט, תשל"ב, זייט 22.

אין "צו ליינען מער" וועט שטיין:

• רבי יעקב קטינא, רחמי האב, ירושלים, תשל"ב.

אין די רעפערענצן:

• רחמי האב, זייט כה.

ווי אזוי מען פארצייכנט די טיילן פון א ציטאט

• אין באלד: אין אלגעמיין שרייבט אים באלד דער טייל, מיט וואס מען קען די גרינגסטער טרעפן די קוואל. אזוי, אז טראץ מיר ווילן צומאל זיך באציען דוקא צו א געוויסן ארטיקל אין א צייטשפריט, וועט אבער די נאמען פון די צייטשריפט זיין באלד, נישט די נאמען פון די ארטיקל, ווייל מיט די נאמען פונעם צייטשריפט טרעפט מען עס גרינגער; די נאמען פון די ארטיקל לייגט מען אין ציטאטן. ביים צוצייכענען צו א מקור אויפן געוועב מאכט מען גארנישט באלד.
• דרויסנדע לינק: אויב איז די מקור צום באקומען אויפן געוועב, זאל די נאמען פון די ספר/בוך ענטהאלטן די לינק. אויב איז עס אן ארטיקל אין א צייטשריפט/זשורנאל וכודמה, זאל זאל די לינק ליגן אינעם נאמען פונעם ארטיקל, וואס איז אין די ציטאטן. ביים צוצייכענען צו א וועבזייטל, זאל די לינק זיין אין די קעפל פונעם ארטיקל. נאכן צוצייכנען די מקור מיטן לינק, זאל מען שרייבט אויף וועלכן וועבזייטל עס געפונט זיך. נוצט די מוסטערן {{אוצר החכמה}} און {{היברובוקס}} צו שאפן לינקס פאר ספרי קודש.
• אינערליכע לינק: אויב איז די שרייבער, חיבור אדער ארויסגעבער גענוג באקאנט, זאל זאל נאמען זיין אן אינערליכע לינק צו די ארטיקל איבער עס. די שטאט און יאר געדרוקט זאל נישט זיין קיין אינערליכע לינק. אויב האט מען אן אויסוואל צווישן אן אינערליכע לינק איבער אן חיבור און א דרויסנדע, זאל מען געבן זכות קדימה פון די אינערליכע, און לייגן די דרויסנדע אין די ארטיקל איבער די חיבור, אינעם קאפיל "דרוינסנע לינק".
• נאמען פון שרייבער: ווען די שרייבער איז אומבאקאנט, שרייבט מען גארנישט אדער "אומבאקאנטער שרייבער". ווען ער איז באקאנט און די מקור איז א אידישע מקור, זאל מען שרייבן צוערשט זיין ערשטן נאמען און נאכדעם זיין לעצטע נאמען. ווען עס זענען דא עטליכע, זאל מען ביז דריי שרייבן אלע, פון דארט און העכער זאל מען שרייבן די ערשטער, און דערנאך: "און אנדערע". מען דארף געדענקען אז אויך א קערפערשאפט, קהילה און גרופע קען זיין א "מחבר", און מען זאל עס שרייבן אין די זעלבע נוסח מיט וואס די מחברים רופן זיך, (צב"ש: "תלמידי וחסידי סאטמאר").
• נאמען פון ארטיקל: די קעפל פון די ארטיקל וואס ערשיינט אויפן ערשטן בלאט פון די ארטיקל. (און נישט וואס ערשיינט אין די תוכן הענינים, דעקל פון די צייטשריפט אד"ג, וואס זענען טייל מאל אנדערש). אויב איז עס נישט באלד, זאל מען עס לייגן אין ציטאטן.
• נאמען פון ספר: די קעפל פון דער ספר. אויב איז דא עטליכע וואריאציעס אדער אפציעס, מאכט עס די גרינגסטע פארן ליינער צו טרעפן. אויב איז דא עטליכע חלקים, דארף מען צו שרייבן וועלכע חלק עס איז. דאס קען זיין די באנד נומער, אות, נאמען פון מסכתא, חלק אין שו"ע, אדער וויאזוי נאר דער מחבר האט אויסגעבליבן די באצייכענען די טיילן פון זיין חיבור. די נומער/נאמען פון די באנד קומט נישט אין באלד.
• די ארט געדרוקט: די ארט געדרוקט קען זיין די שטאט געדרוקט אדער דער דרוקער/ארויסגעבער, אדער ביידע. פון די ארויסגעבער'ס נאמען איז איינגעפירט אויסצולאזן די ווערטער "הוצאה לאור", "publishing company", אפילו עס איז טייל פון זייער אפציעלע נאמען. אויב די ארויסגעבערס נאמען (אדער די צייטשריפטס נאמען) האט אין זיך די נאמען פון זיין שטאט, שרייבט מען נישט די שטאט.
• נאמען פון צייטשריפט: כאטש וואס אין פראפעסניעלע שרייבעריי איז אנגענומען צו פארצייכענען נאמען פון צייטשריפטן אין ראשי תיבות, דארף מען געדענקען אז המכלול איז געאייגנט אויך פאר פשוטע מענטשן, און ארויס שרייבן די גאנצע נאמען קלאר. צום ביישפיל: מען זאל נישט שרייבן JNES, נאר ארויסשרייבן Journal Of Near Eastern Studies.

אויך קען מען צולייגן:

• רעדאקטאר/איבעאזעצער: אין די פראפעסניעלע וועלט צייכנט מען צו אויך די נאמען פון די רעדאקטאר פון די צייטשריפט/זשורנאל וואו אן ארטיקל ערשיינט. דאס לייגט מען געווענליך צווישן די נאמען פון די ארטיקל און די נאמען פון די זשורנאל, וואן אין קלאמערן שטייט (רעדאקטאר). צום ביישפיל:
  • יעקב חיימוויטש, "אורך שנת החמה", מרדכי גנוט (רעדאקטאר), ברכת החמה בתקופתה, בני ברק, תשס"ט

טייל מען וועט מען אויך שרייבן די נאמען פונעם איבערזעצער פון א ווערק אין א פרעמדע שפראך. זאל וועט מען שרייבן ווי א צווייטע מחבר, ווען אין קלאמערן שטייט (איבערזעצער). צום ביישפיל:

• יוסף בן מתתיהו, שמואל חגי (איבערזעצער), מלחמות היהודים, ירושלים, תשכ"ד.

• ISBN: מידיע-וויקי דערקענט די בוכשטאבן ISBN וואס ווערן נאכגעפאלגט מיט 10 צי 13 ציפערן, און מאכט דערפון א לינק.
• PMID: ארטיקלען וואס ערשיינען אין די PubMed זייטל איז ראטזאם אויך אהין צו לינקען דורך שרייבן: PMID ######, ווען ###### איז די נומער פון די ארטיקל וואס ערשיינט אונטן אויף בלאט אין די PubMed וועבזייטל.

ספרי יסוד

ספרי יסוד שרייבט מען נישט ווי געווענליכע מקורות, נאר לויט ווי עס איז אנגענומען אין ספרים. אין המכלול זאל מען אויך אלעס קלאר ארויס שרייבן אן קיצורים און ראשי תיבות. באטראכט די אויסשטעל אין אינערליכע און דרוינסדנע לינקס אין די פאלגענדע ביישפילן:

• ויקרא ג, יג
• משנה, עבודה זרה ד, ה
• ברכות ח, א
• תלמוד ירושלמי, מסכת שבת, פרק כ', הלכה ב'
• משנה תורה לרמב"ם, הלכות ברכות, פרק ג', הלכה ב'
• שולחן ערוך, אורח חיים, סימן רנ"ג, סעיף ה'

די דאזיגע ביישפיל זענען גרינגערהייט אהערגעשטעלט געווארן מיט די מוסטערן {{תנ"ך}}, {{משנה}}, {{בבלי}}, {{ירושלמי}}, {{רמב"ם}} און {{שולחן ערוך}}, און ענדליכס זענען פארהאן פאר נאך עטליכע ספרי קודש, וואס ערלויבן גרינג שרייבן א מקור ווי עס דארף צו זיין, און טוט גלייכצייטיג שאפן א לינק צום ספר אינעם שיתופתא וועבזייטל. זאט קאטעגאריע פון מוסטערן פאר א ליסטע. פאראמעטער אין די מוסטערן {{תנ"ך}} און {{בבלי}} ערלויבן אויך צו רעפרענצירן צו די יסודיות'דיגע מפרשים.

די אויבנדערמאנטע כללים פאר תנ"ך משניות, גמרא, רמב"ם און שו"ע, זענען געזאגט געווארן אין אלגעמיין, און בעיקר ווען מען ברענגט אראפט א נקודה צוויי פון דארט. אין תורה'דיגע ארטיקלען, דארף מען צומאל שרייבן אנדערש, לפי הענין. די מוסטערן געאייגנט דערפאר לאזן זיך גרינג מאדעפיצירן, ווי ערקלערט אין זייערע דאקומענטאציעס.

די זעלבע איז אויך נוגע, להבדיל, ביי קלאסישע אלגעמיינע מקורות. צום ביישפיל:

• יוספוס, מלחמות היהודים, א, כ, 265
• קסענאפאן, סייראפעדיע, ג, קאפיטל 4

כמו ספרי יסוד

אסאך ספרי קודש שטייען ביים גרעניץ צווישן סתם ספרים און ספרי יסוד. דאס מיינט, אז זיי זענען גאר באקאנט און אסאך געדרוקט געווארן, אבער נישט ממש ספרי יסוד. מען קען דאס שרייבן סיי ווי סתם א ספר, אויסקלויבנדיג איין דרוק צו וואס מען וועט צוצייכענען אינערליכע מראי מקומות – געוועליכע די ערשטער אדער פראמענענסטער דרוק, אבער מעגליך אויך דער גרינגסטער נאכצוקוקן.

מעןקען זיך אויך באציען צו זיי ווי ספרי יסוד, און צוצייכענען אזוי ווי עס איז אנגענומען אין די תורה'דיגע וועלט, אבער מען דארף אלעס ארויס שרייבן אן קיצורים און ראשי תיבות. פירושים אויף ספרי יסוד זאל מען שרייבן ענדליך צו וואס די אויבנדעמאנטע מוסטערן טוען מיט רש"י און תוספות, מיט די אינערליכע לינק. מען זאל נוצן די מוסטערן (וואס שאפן אויך א דרויסנדע לינק צו שיתופתא) נאר אויב די מפרש איז אויף די שיתופתא וועבזייטל אויפן ארט. דאס הייסט, מען זאל שרייבן: "מגן אברהם על שולחן ערוך, אורח חיים, סימן רנ"ג, סעיף ב'", אבער נישט: "ראש יוסף על שבת קמ, א", נאר: "ראש יוסף על מסכת שבת, דף קמ עמוד ב".

מען קען אויך נעמען א מיטל וועג, שרייבן די נאמען פון די מחבר אין אנהייב און די נאמען פון די ספר אין באלד אזוי ביי סתם ספרים, אבער נישט שרייבן די פלאץ און יאר געדרוקט און בלאט נומערן, נאך פארצייכענען די אינערליכע מראי מקומות מיט די אינערליכע צוטיילונג פונען ספר; ווי פאלגענד: "רבי יואל סירקיש, בית חדש, אורח חיים סימן שכה אות ג".

הכל לפי הענין, מען זאל אבער האלטן יעדער ארטיקל פאר זיך איינשטימיג.

קוועלער קוואליטעט

נישט אלע קוועלער האבן דאס זעלבע קוואליטעט. פאלגנד איז א ליסטע פון פארשידענע סארט קוועלער, אויף א סדר וואס גייט פון בעסטע צו שוואכסטע:

1. א בוך ארויסגעגעבן דורך אן אנערקענטער פארשער, וואס דינט עמטליך אין א באקאנטע אקאדעמישע אינסטיטוציע. אזוי אויך אן ארטיקל וואס איז ערשינען אין אן אקאדעמישן זשורנאל, אדער פארעפענטליכט דורכן פארשער אויף א פארנעם אז עס איז אפן פאר ציבור (און נישט בעל פה).
2. א בוך אדער פובליקאציע וואס איז געשריבן דורך איינער מיט א הויכער טיטל אין זיין תחום, אבער אן אקאדעמישע שטאנד.
3. א בוך געשריבן דורך א צייטונג שרייבער, אדער איינער אן קיין דאקטער טיטל אין דער געביט.
4. אויטאביאגראפיעס און זכרונות.
5. ביכער געשריבן איידער די וויסנשאפט איז אנטוויקלט געווארן אלס פארשערישע געביטן. צום ביישפיל: אריסטו'ס ווערק.
6. צייטונגען און בלאגס: אזעלכע קוועלער זענען גוט פאר לעצטיגע געשענישן וואס זענען נאכנישט באשריבן געווארן אין אקאדעמישע שרייבווערק.

באהויפטונגען פון א ניק אויף א פארום טראגן נישט קיין שום ווערד, און איז נישט פאררעכנט אלס א מקור. ד.מ. אז מען קען נישט באריכטן היימישע נייעס באזירט אויף שמועסערייען אויף אייוועלט. מען זאל ענדערש נאכקוקן דעם עצם מקור, ווי איידער ברענגען א באריכט וואס פארציילט דערוועגן.

• א רעפערענץ צו א שטודיע זעלבסט, איז בעסער ווי א באריכט אין די נייעס.
• א רעפערענץ צו אן אורטייל, איז בעסער ווי א באריכט דערוועגן אין די נייעס.

אין די קאפיטלען "צו ליינען מער" און "דרויסנדע לינקס" איז יא ראטזאם צו ברענגען אויך א באריכט אין א צייטונג, צו פארגרינגערן פארן ליינער.

די קוואליטעט פון די מקורות איז נישט נוגע ווען מען רעפערירט צום זאך אליין. צום ביישפיל: אויב מען שרייבט אז א זינגער האט ארויסגעבן א סינגל, קען א לינק צו דעם סינגל דינען אלס קראנטער מקור, כאטש וואס דער סינגל איז היבש א שוואכער מקור לגבי דעם תוכן דערפון.

מקורות וואס דער שרייבער האט נישט נאכגעקוקט

א ביישטייערער וואס ברענגט אראפ א מקור צו א זאך, דערקלערט דערמיט אז ער האט עס נאכגעקוקט, און ער קען באשטעטיגן אז דארט שטייט טאקע דאס וואס ער ברענגט נאך. אויב שטעלט זיך אויס אנדערש, און דער שרייבער האט דאס נישט נאכגעקוקט, וועט עס געשטעלט ווערן אין א באהאלטענע באמערקונג אין די טעקסט.

אין פרינציפ, גילט דאס אויך ווען מען זעצט איבער פון המכלול העברי אדער פון אנדערע וויקיפעדיעס. אבער אין דעם פאל, ווען עס קומט אן שווער (ווייל דער אינטערנעט פילטער געבט נישט צוטריט א.ד.ג.), קען מען נאכשרייבן פון המכלול/וויקיפעדיע, פארלאזנדיג זיך אז די קרעדיט געשאנקען ביים ענדע בלאט דינט ווי א קלארשטעלונג אז מען פארלאזט זיך אויך אויף זיי.