|
|
| שורה 1: |
שורה 1: |
| {{אדמו"ר2 | | {{יתום}} |
| |נאמען=יקותיאל יהודה טייטלבוים | | {{אדמו"ר2|נאמען=יקותיאל יהודה טייטלבוים |
| |טיטל=סאטמארער רבי | | |טיטל=סאטמארער רבי |
| |בילד=ZalmanLeib.jpg | | |בילד=ZalmanLeib.jpg |
| שורה 33: |
שורה 33: |
|
| |
|
| מיט צוויי יאר שפעטער אין זומער פון [[1999]] ([[ה'תשנ"ט]]) איז ער גערופן געווארן פון ירושלים קיין [[וויליאמסבורג]] אין איז אויפגענומען געווארען דורך דעם רבי'ן דער ברך משה אלס אבד"ק סאטמאר [[וויליאמסבורג]], וואס דאס באדייט דער גרעסטער פאסטן אין די קהלה נאך דער רבי. | | מיט צוויי יאר שפעטער אין זומער פון [[1999]] ([[ה'תשנ"ט]]) איז ער גערופן געווארן פון ירושלים קיין [[וויליאמסבורג]] אין איז אויפגענומען געווארען דורך דעם רבי'ן דער ברך משה אלס אבד"ק סאטמאר [[וויליאמסבורג]], וואס דאס באדייט דער גרעסטער פאסטן אין די קהלה נאך דער רבי. |
|
| |
| די חסידים פון זיין עלטערן ברודער [[אהרן טייטלבוים|אהרן]] וואס איז דאן געווען רב אין דער קהלה אין [[קרית יואל]], האבן דאס ווי פארשטענדליך נישט געקענט אראפשלינגען, און דעמאלטס האט עמטליך אויסגעבראכן די סאטמארער מחלוקת.
| |
|
| |
|
| נאך דער פטירה פון זיין פאטער [[כ"ו ניסן]] [[ה'תשס"ו]] איז רבי זלמן לייב אויפגענומען געווארן דורך האלב פון זיין טאטנ'ס נאכפאלגער אלס סאטמארער רבי. | | נאך דער פטירה פון זיין פאטער [[כ"ו ניסן]] [[ה'תשס"ו]] איז רבי זלמן לייב אויפגענומען געווארן דורך האלב פון זיין טאטנ'ס נאכפאלגער אלס סאטמארער רבי. |
| שורה 46: |
שורה 44: |
| די מערהייט פון זיינע חסידים אזוי אויך חסידים פון זיין ברידער רבי אהרן טוהען זייער רעספעקטירן זיין זון הרב [[חיים הערש טייטלבוים (ירושלים)|חיים צבי טייטלבוים]], דער [[רב]] אין [[סאטמאר (חסידות)|סאטמאר]] [[ירושלים]]. | | די מערהייט פון זיינע חסידים אזוי אויך חסידים פון זיין ברידער רבי אהרן טוהען זייער רעספעקטירן זיין זון הרב [[חיים הערש טייטלבוים (ירושלים)|חיים צבי טייטלבוים]], דער [[רב]] אין [[סאטמאר (חסידות)|סאטמאר]] [[ירושלים]]. |
| [[טעקע:Satmarwilli.jpg|קליין|250x250פיקס]] | | [[טעקע:Satmarwilli.jpg|קליין|250x250פיקס]] |
|
| |
| === די אדמורו"ת מלחמה מיט זיין ברודער ===
| |
| {{הויפט ארטיקל|סאטמאר מחלוקת}}
| |
| אום חודש [[ניסן]] תשנ"ט האט אויסגעפלאצט א ריזיגע מחלוקה אין סאטמאר וואס ווערט פארעכנט אלס די גרעסטע חסידישע מחלוקה אין מאדערנער היסטאריע. דאס האט פאסירט ווען דער [[משה טייטלבוים|ברך משה]]'ס געזונט צושטאנד האט אנגעהויבן נאכצולאזן, סיי פיזיש און סיי גייסטיש, אויטאמאטיש האט זיין עלטסטער זון ר' [[אהרן טייטלבוים|אהרן]] אומאפיציעל אנגעהויבן צוביסלעך איבערנעמען די לייצעס פון סאטמאר, און זיך אנגעהויבן פירן ווי דער אויסשליסליכער פירער פון סאטמאר איבער דער גארער וועלט. פאר די שטוב מענטשן און מקורבים פון ברך משה האט דאס שטארק נישט געשמעקט, זעענדיג און דעם אן אומרעספעקט צו זיין טאטן, דעם דעמאלטסדיגן סאטמארער רבין. אבער למעשה ביז פסח תשנ"ט איז ר' אהרן געווען דער אומאפיציעלער אויסשליסליכער צוקנופטיגער פירער פון דער סאטמארער אימפעריע איבער דער וועלט.
| |
|
| |
| אבער ויהי היום איין שיינעם חול המועד האט מען זיך דערוואוסט אז דער ברך משה וויל אנדערש, וואס א טייל זאגן צוליב וואס ר' אהרן האט אין די לעצטערע יארן פון זיין טאטע ארויסגעוויזן א שטארקע רעביסטעווע, און די [[ארונים]] זאגן אז דאס איז צוליב די העצע פון ר' משה גבאי, ווארשיינליך איז אריבערגעשפרינגען א שווארצע קאץ צווישן ר' אהרן און דעם רבי'נס הויפט גבאי [[משה פרידמאן (גבאי)|משה פריעדמאן]], און אלץ האט זיך דראמאטיש געטוישט, דער רבי האט אפגעמאכט אז מ'דארף אויפנעמען זיין יונגערן זון ר' זלמן לייב פאר רב אין וויליאמסבורג, און וכך הוה, ר' זלמן לייב האט איבערגענומען [[וויליאמסבורג, ברוקלין|וויליאמסבורג]], אלע בתי מדרשים, מוסדות, קעמפס, מקוה, מצה בעקעריי, אלץ איז ארויסגעפאלן פון ר' אהרן'ס קאנטראל.
| |
|
| |
| די אלע אידן וואס האבן נישט ליב געהאט ר' אהרן, מיט די [[בני יואל]], האבן דאס באטראכט ווי א נס מן השמים, און ווי א רעטונג פאר דער [[סאטמאר (חסידות)|סאטמארער קהלה]], און זענען געשפרינגען אויף די גאסן פון גרויס שמחה. ווידער ר' אהרן מיט זיינע מענטשן, זענען אויפגעשוידערט געווארן.
| |
|
| |
| אלע פרואוון מצד די אהרונים צוריקצונעמען קאנטראל פון וויליאמסבורג זענען געווען אומפרוכטבאר, קודם ביים [[דין תורה]] האבן די זאליס נאר געוואלט גיין צו די סאטמארער [[דיינים]], און דערנאך האבן זיי לפנים משורת הדין געאפערט דריי באוואוסטע בתי דינים לויט די סאטמארער גייסט, אבער די ארונים האבן געמיינט אז ס'וועט זיי בעסער זיין אין גוי'אישע געריכט, אבער אין [[געריכט]] האבן זיי אלעמאל פארלוירן, און ווי אויך האט מען זיי באוואשן ווי א סוטה אז זיי זענען שקצים פארן גיין אין ערכאות.
| |
|
| |
| עס האט אויסגעקוקט ווי ר' אהרן איז קאפוט, למעשה האבן זיינע חסידים זיך אריענטירט און פארזיכערט צו אנהאלטן און פארשטערקערן די מאכט אין די אנדערע גרויסע צענטערן פון סאטמאר בעיקר און [[קרית יואל]], און אין בארא פארק.
| |
|
| |
| זינט די אהרונים האבן געהאט זייער לעצטן קלאפ אין געריכט [[תמוז]] תשס"ו האבן זיי געעפנעט אייגענע מוסדות און בתי מדרשים אין וויליאמסבורג, זיי האבן געעפנט אויפאיינמאל חדרים און שולעס פאר אלע יארגאנגען, איינגעשאפט בנינים, פאר די מוסדות אין געבויט א גרויסע שוהל. אויף א געדונגענעם ארט, וואס זיי צאלן חודש'ליך שכירות. תשרי תשע"ח האבן זיי אפגעקויפט דעם בנין הבית המדרש.
| |
|
| |
| ר' זלמן לייב האט ביי זיין הכתרה פאר רב אין וויליאמסבורג זיך באצויגן צו די [[בני יואל]] זאגנדיג אז עס ווייזט זיך ארויס אן "אהבה מוסתרת" מיינענדיג דערמיט אז כאטש וואס אויסערליך זענען זיי געווען זיין טאטן'ס שונאים, איז דאס אבער נאר געווען מיטן ציל קעגן ר' אהרן טייטלבוים, און אמת'דיג אינעווייניג האבן זיי יא ליב געהאט זיין טאטע [[רבי משה טייטלבוים]] זי"ע אבער בעיקר פיינט געהאט זיין זון [[רבי אהרן טייטלבוים|רבי אהרן]].
| |
|
| |
| ====די פילע חילוקים צווישן די צוויי קהילות====
| |
|
| |
| אין רעזולטאט פון דער מחלוקה איז די סאטמארער קהלה גענצליך צוטיילט געווארן אין צוויי פראקציעס, ווען יעדע פון זיי שיידן זיך צו זייערע פונאנדערגעשיידטע אידעאלאגיעס, בעת ווען די ארונים האבן געשפירט פאר וויכטיג צו מאכן שלום מיט דער בעלזער קהלה אין ירושלים, זענען די זאלוינים פארבליבן גאר שארף קעגן בעלז אין שפיץ פון זייער רב. די זאלוינים האבן שלום געמאכט מיט די [[בני יואל]]. די ארונים האבן זיך נישט באטייליגט ביים [[כינוס כלל ישראל]] – בעת ווען ר' זלמן לייב איז יא געגאנגען – ווייל מ'גייט דארט רעדן אויף ענגליש וואס איז נישט איינקלאנג מיט די מיהאלוויצע תקנות. ווי אויך ביי פארשידענע אנדערע מערכות ווי עס קענטיג געווארן אז ווי אימער די זאלוינים האבן געשריגן אסור, האבן די ארונים געשריגן מותר, ווי ביי די מערכה ביי דעם בית הקברות אין [[בית שמש]], אדער ביי דער מערכה אקעגן מציצה בפה ווי די ארונים און "דער בלאט" האבן זיך ארויסגעדרייט צו העלפן די עסקנים (וואס זענען געווען זאלויניש געשטימט) און רבי אהרן האט אונטערגעריסן די עסקנים אז זיי זוכן בלויז כבוד און נישט אויפצוטוען. ווי אויך ביי קרן להצלת ילדי צרפת האט ר' אהרן געשריגן אקעגן [[חינוך עצמאי]] און אנשטאדט דעם געשיקט [[נטרונא]] זאל איבערציגן די [[אידן]] צו בלייבן, און שפעטער ביי דער "גזירת הגיוס" ווי ר' אהרן האט פערזענליך ארונטערגעריסן די פראקציע פון [[רבי שמואל אויערבאך]] און זיי גערופן "גרים" און "פרעות-מאכער" (אבער ער האט געהייסן זיי שטיצן מיט געלד), נאך וואס רבי זלמן לייב טוט זיי יא שטארק שטיצן, און ווי אויך ביי דער גרויסער עצרת מחאה קעגן דעם "גזירת הגיוס" אין [[בארקלעיס סענטער]] וואס רבי אהרן האט נישט געוואלט מיטשטיין צוליב וואס עס געווארן געפירט דורך רבי זלמן לייב'ס עסקנים אדער ווי ער האט געטענה'ט וויבאלד מען וועט סייווי גארנישט אויפטוהן נאר שאדן מאכן וויבאלד די [[ארץ ישראל]]דיגע רבנים זענען אנטקעגן דעם.) דאס ברענגט צו צום קאמישן רעזולטאט אז ווי אימער איינער זאגט "יא" זאגט דער אנדערער "ניין".
| |
|
| |
|
| == זיין תורה == | | == זיין תורה == |