מייבאים כמותיים, בדוקי עריכות אוטומטית, ביוראקראטן, אינטערפעיס רעדאקטארן, emailconfirmed, אינטערפעיס אדמיניסטראַטאָרן, מנטרים, סיסאפן, צוות טכני, מייבאים, מעדכנים, אספקלריה רעדאקטארן
102,362
רעדאגירונגען
(פארברייטערט) |
(פארברייטערט) |
||
| שורה 11: | שורה 11: | ||
דאס וואס זיי זענען באפוילן געווארן צווישן אנדערע אויך זיך אפצושיידן פון [[אישות|אינטימע באציאונגען]], איז כדי אז זיי זאלן זיין ריין ביי קבלת התורה, אזויווי זיי זענען באפוילן געווארן זיך צו היטן און רייניגן אויך פון יעדע אנדערע [[טומאה]]. | דאס וואס זיי זענען באפוילן געווארן צווישן אנדערע אויך זיך אפצושיידן פון [[אישות|אינטימע באציאונגען]], איז כדי אז זיי זאלן זיין ריין ביי קבלת התורה, אזויווי זיי זענען באפוילן געווארן זיך צו היטן און רייניגן אויך פון יעדע אנדערע [[טומאה]]. | ||
משה רבינו האט זיי צוגעפלייסט, זיי זאלן זיך היטן נישט בלויז פון טומאה, נאר אויך פון [[גניבה]] און אנדערע עבירות און פון סיי וועלכע דבר מכוער, אז זיי זאלן זיין לויטער ווען זיי באקומען די תורה{{הערה|[[תנא דבי אליהו]] רבא, [[ש:Tanna_Debei_Eliyahu_Rabbah/18?selectedunittext=7|פרק י"ח]]}}. זיי האבן זיך געהייליגט אויך אינערליך, מיט רייניגן די געדאנקען און אויפוועקן די כוונה צו די רייד פון השי"ת וואס זיי גייען הערן{{הערה|ספר הכוזרי, מאמר א' אות פ"ז; פירוש רבינו אברהם בן הרמב"ם אויף {{תנ"ך|שמות|יט|י}}}}. אין די טעג האבן זיי זיך אפגעשיידט פון אלע וועלטליכע געשעפטן, זיי זענען נאר געזעסן בעפאר די [[זקנים]] צו הערן [[מוסר]] און פארבעסערן זייערע [[מידות]]{{הערה|מלמד התלמידים, דף קכ"א עמוד א'; ילקוט מעם לועז, פרשת יתרו עמוד תס"ח}}. אידן האבן [[תענית|געפאסט]] די דריי טעג{{הערה|טור ברקת, הלכות מגילה סימן תרפ"ו, בשם [[פרקי דרבי אליעזר]]; געברענגט אין זכר דוד מאמר ג', תענית אסתר; מהרי"ד (בעלזא) פורים עמוד קצ"ד. דער [[תשב"ץ קטן]], סימן תס"ה שטעלט דאס צו אלס טעם צום תענית פון א חתן איידער זיין [[חתונה]]}}. [[חסידות|חסיד]]'ישע [[אדמו"ר]]ים האבן געזאגט אז זיי האבן אין די טעג גע[[דאווענען|דאוונט]] "אהבה רבה"{{הערה|ילקוט מנחם (רימנוב), דף ר"צ}}, "והאר עינינו בתורתך ודבק לבנו במצותיך"{{הערה|[[רבי צבי הירש פון רימאנאוו]], בארות המים, לשבועות}}. | משה רבינו האט זיי צוגעפלייסט, זיי זאלן זיך היטן נישט בלויז פון טומאה, נאר אויך פון [[גניבה]] און אנדערע עבירות און פון סיי וועלכע דבר מכוער, אז זיי זאלן זיין לויטער ווען זיי באקומען די תורה{{הערה|[[תנא דבי אליהו]] רבא, [[ש:Tanna_Debei_Eliyahu_Rabbah/18?selectedunittext=7|פרק י"ח]]}}. זיי האבן זיך געהייליגט אויך אינערליך, מיט רייניגן די געדאנקען און אויפוועקן די כוונה צו די רייד פון השי"ת וואס זיי גייען הערן{{הערה|ספר הכוזרי, מאמר א' אות פ"ז; פירוש רבינו אברהם בן הרמב"ם אויף {{תנ"ך|שמות|יט|י}}}}. אין די טעג האבן זיי זיך אפגעשיידט פון אלע וועלטליכע געשעפטן, זיי זענען נאר געזעסן בעפאר די [[זקנים]] צו הערן [[מוסר]] און פארבעסערן זייערע [[מידות]]{{הערה|מלמד התלמידים, דף קכ"א עמוד א'; ילקוט מעם לועז, פרשת יתרו עמוד תס"ח; אברבנאל אויף {{תנ"ך|שמות|יט}}}}. אידן האבן [[תענית|געפאסט]] די דריי טעג{{הערה|טור ברקת, הלכות מגילה סימן תרפ"ו, בשם [[פרקי דרבי אליעזר]]; געברענגט אין זכר דוד מאמר ג', תענית אסתר; מהרי"ד (בעלזא) פורים עמוד קצ"ד. דער [[תשב"ץ קטן]], סימן תס"ה שטעלט דאס צו אלס טעם צום תענית פון א חתן איידער זיין [[חתונה]]}}, און מעגליך אז זיי האבן געטון נאך הכנות צו [[נביא|נבואה]] וואס מיר ווייסן נישט זייערע דעטאלן{{הערה|פירוש רבינו אברהם בן הרמב"ם און עקידת יצחק אויף {{תנ"ך|שמות|יט|י}}}}. [[חסידות|חסיד]]'ישע [[אדמו"ר]]ים האבן געזאגט אז זיי האבן אין די טעג גע[[דאווענען|דאוונט]] "אהבה רבה"{{הערה|ילקוט מנחם (רימנוב), דף ר"צ}}, "והאר עינינו בתורתך ודבק לבנו במצותיך"{{הערה|[[רבי צבי הירש פון רימאנאוו]], בארות המים, לשבועות}}. | ||
לויט עטליכע מקורות, זענען אין די טעג איבערגעגעבן געווארן פאר אידן די [[קבלה|סודות התורה]]{{הערה|ספר המכתם אויף {{בבלי|פסחים|צט|ב}}; משכיל אל דל, שירי משכיל כלל ה' פרט א', בשם ספרי ח"ן; נר ישראל (רוזשין) בשם ספר הזוהר, אז אין די טעג האט זיי משה רבינו אויסגעלערנט [[מעשה בראשית]] און [[מעשה מרכבה]]}}. | לויט עטליכע מקורות, זענען אין די טעג איבערגעגעבן געווארן פאר אידן די [[קבלה|סודות התורה]]{{הערה|ספר המכתם אויף {{בבלי|פסחים|צט|ב}}; משכיל אל דל, שירי משכיל כלל ה' פרט א', בשם ספרי ח"ן; נר ישראל (רוזשין) בשם ספר הזוהר, אז אין די טעג האט זיי משה רבינו אויסגעלערנט [[מעשה בראשית]] און [[מעשה מרכבה]]}}. | ||
| שורה 18: | שורה 18: | ||
אין די צייט פון מתן תורה האט מען נישט געטארט ארויפגיין אויפ'ן בארג סיני. דאס איז געווען א [[לא תעשה]], און אידן זענען באפוילן געווארן צו [[התראה|ווארענען]] איינער דעם אנדערן דערוועגן{{הערה|שם=מכילתא|מכילתא אויף {{תנ"ך|שמות|יט|יב}}}}; עס ווערט אבער נישט גערעכנט צווישן די [[תרי"ג מצוות]], וויבאלד דער איסור גייט נישט אן אין שפעטערדיגע דורות{{הערה|ספר המצוות להרמב"ם, שורש ג'}}. דער איסור האט אריינגערעכנט אויך ארויפגיין אויף א וואגן אן צו בארירן דעם בארג, אדער אנרירן דעם בארג מיט די האנט אן ארויפצוגיין{{הערה|שם=מכילתא}}, אבער בארירן דורך אן אנדערע זאך איז נישט געווען אסור{{הערה|מכילתא דרשב"י אויף {{תנ"ך|שמות|יט|יג}}}}. | אין די צייט פון מתן תורה האט מען נישט געטארט ארויפגיין אויפ'ן בארג סיני. דאס איז געווען א [[לא תעשה]], און אידן זענען באפוילן געווארן צו [[התראה|ווארענען]] איינער דעם אנדערן דערוועגן{{הערה|שם=מכילתא|מכילתא אויף {{תנ"ך|שמות|יט|יב}}}}; עס ווערט אבער נישט גערעכנט צווישן די [[תרי"ג מצוות]], וויבאלד דער איסור גייט נישט אן אין שפעטערדיגע דורות{{הערה|ספר המצוות להרמב"ם, שורש ג'}}. דער איסור האט אריינגערעכנט אויך ארויפגיין אויף א וואגן אן צו בארירן דעם בארג, אדער אנרירן דעם בארג מיט די האנט אן ארויפצוגיין{{הערה|שם=מכילתא}}, אבער בארירן דורך אן אנדערע זאך איז נישט געווען אסור{{הערה|מכילתא דרשב"י אויף {{תנ"ך|שמות|יט|יג}}}}. | ||
משה רבינו האט זיי באשטימט א גרעניץ אלס סימן, זיי זאלן זיך נישט דערנענטערן מער ווי דער גרעניץ{{הערה|{{תנ"ך|שמות|יט|יב|מפרש=רש"י}}}}. לויט | משה רבינו האט זיי באשטימט א גרעניץ אלס סימן, זיי זאלן זיך נישט דערנענטערן מער ווי דער גרעניץ{{הערה|{{תנ"ך|שמות|יט|יב|מפרש=רש"י}}}}. לויט טייל מקורות, איז דער גרעניץ געווען ארום [[תחום שבת|צוויי טויזנט אמה]] ווייט פון בארג{{הערה|פירוש רבינו אברהם בן הרמב"ם און {{תנ"ך|שמות|יט|יב|מפרש=רבנו בחיי}}. אין {{תנ"ך|שמות|לד|ג|מפרש=רמב"ן}} ווייזט אבער אויס אז ביי מתן תורה האט מען געמעגט צוגיין ביז צום בארג}}. | ||
משה רבינו האט יא געמעגט ארויפגיין, ווי אויך [[אהרן הכהן]] אין אן אפטיילונג פאר זיך, ווייניגער אריין ווי משה{{הערה|שם=מכורשי|מכילתא און {{תנ"ך|שמות|יט|כד|מפרש=רש"י}}}}; אבער די כהנים - וואס האט דאן באדייט די [[בכור]]ים אדער [[נדב און אביהוא]]{{הערה|א מחלוקת צווישן [[רבי יהושע בן קרחה]] און [[רבי יהודה הנשיא]] אין {{בבלי|זבחים|קטו|ב}}}} - האבן נישט געטארט ארויפגיין{{הערה|שם=מכורשי}}. | משה רבינו האט יא געמעגט ארויפגיין, ווי אויך [[אהרן הכהן]] אין אן אפטיילונג פאר זיך, ווייניגער אריין ווי משה{{הערה|שם=מכורשי|מכילתא און {{תנ"ך|שמות|יט|כד|מפרש=רש"י}}}}; אבער די כהנים - וואס האט דאן באדייט די [[בכור]]ים אדער [[נדב און אביהוא]]{{הערה|א מחלוקת צווישן [[רבי יהושע בן קרחה]] און [[רבי יהודה הנשיא]] אין {{בבלי|זבחים|קטו|ב}}}} - האבן נישט געטארט ארויפגיין{{הערה|שם=מכורשי}}. | ||
דער עונש פאר פארלעצן דעם איסור איז געווען [[סקילה]]{{הערה|{{בבלי|סנהדרין|מה|א}}}}. לויט אן אנדערע שיטה, איז דער שטראף געקומען בידי שמים{{הערה|{{תנ"ך|שמות|יט|יג|מפרש=תרגום יונתן}}. [[רבי משה דוד וואלי]] נעמט אן אז עס איז געווען א חיוב צו געבן דעם שטראף בידי אדם, אבער אויב האט מען דאס נישט אויסגעפירט וועט קומען דער שטראף בידי שמים (ברית עולם אויף שמות, דארט)}}. | דער עונש פאר פארלעצן דעם איסור איז געווען [[סקילה]]{{הערה|{{בבלי|סנהדרין|מה|א}}}}. לויט אן אנדערע שיטה, איז דער שטראף געקומען בידי שמים{{הערה|{{תנ"ך|שמות|יט|יג|מפרש=תרגום יונתן}}. [[רבי משה דוד וואלי]] נעמט אן אז עס איז געווען א חיוב צו געבן דעם שטראף בידי אדם, אבער אויב האט מען דאס נישט אויסגעפירט וועט קומען דער שטראף בידי שמים (ברית עולם אויף שמות, דארט)}}. נאר ווער עס איז ארויף אדער אנגערירט דעם בארג זעלבסט איז געווארן באשטראפט, און נישט ווער עס איז אריבער דעם צוים{{הערה|פירוש רבינו אברהם בן הרמב"ם אויף {{תנ"ך|שמות|יט|יב|}}, לויט זיין שיטה אז דער צוים איז געווען א תחום שבת אפגערוקט}}. | ||
אויך א בהמה וואס איז ארויף אויפ'ן בארג האט מען געדארפט אומברענגען{{הערה|{{תנ"ך|שמות|יט|יג}}}}, דאס רעכנט אויך אריין חיות און עופות{{הערה|{{בבלי|בבא קמא|נד|ב}}}}. די באשעפענישן, פונקט ווי מענטשן, האט מען געדארפט פאר'משפט'ן מיט א [[בית דין]] פון דריי און צוואנציג דיינים{{הערה|{{בבלי|סנהדרין|טו|ב}}}}. | אויך א בהמה וואס איז ארויף אויפ'ן בארג האט מען געדארפט אומברענגען{{הערה|{{תנ"ך|שמות|יט|יג}}}}, דאס רעכנט אויך אריין חיות און עופות{{הערה|{{בבלי|בבא קמא|נד|ב}}}}. די באשעפענישן, פונקט ווי מענטשן, האט מען געדארפט פאר'משפט'ן מיט א [[בית דין]] פון דריי און צוואנציג דיינים{{הערה|{{בבלי|סנהדרין|טו|ב}}}}. | ||
== דער צאל טעג == | == דער צאל טעג == | ||
עס איז למעשה פארהאן א [[מחלוקת]] צווישן [[רבי יוסי]] און אנדערע [[חכמים]], צי עס זענען געווען דריי טעג פון | עס איז למעשה פארהאן א [[מחלוקת]] צווישן [[רבי יוסי]] און אנדערע [[חכמים]], צי עס זענען געווען דריי טעג פון זיך הייליגן בעפאר מתן תורה אדער נאר צוויי. די חכמים האלטן אז נאר צוויי גאנצע טעג זענען געווען פון פאראויס, און דער דריטער טאג אינדערפרי איז שוין פארגעקומען דער [[מעמד הר סיני]]. לויט רבי יוסי זענען געווען דריי גאנצע טעג פון באגרעניצונג, נאך וואס משה האט צוגעלייגט איין טאג פון זיין פארשטאנד, און די [[תורה]] איז געגעבן געווארן אין פערטן טאג אינדערפרי{{הערה|[[תלמוד בבלי]], [[מסכת שבת]], [[ש:Shabbat/86a|פו.]] - [[ש:Shabbat/88a|פח.]]}}. | ||
דער [[מדרש]] זאגט אז השי"ת לאזט נישט די צדיקים אין א צרה מער ווי דריי טעג, אין זכות פון די דריי טעג פון | דער [[מדרש]] זאגט אז השי"ת לאזט נישט די צדיקים אין א צרה מער ווי דריי טעג, אין זכות פון די דריי טעג פון הייליגונג פאר מתן תורה{{הערה|{{מדרש רבה|בראשית|נו}}}}. | ||
לויט איין דעה, איז געווען אסור ארויפצוגיין אויפ'ן בארג אויך נאך מתן תורה, ווייל די [[שכינה]] האט נאך דארט גערוט ביז ווען דער [[משכן]] איז אויפגעשטעלט געווארן דער קומענדיגער יאר{{הערה|{{בבלי|ביצה|ה|ב|מפרש=רש"י}}}}; אנדערע לערנען אז מען האט שוין געמעגט ארויפגיין גלייך נאך מתן תורה, ווען דער [[שופר]] האט געענדיגט צו בלאזן{{הערה|{{בבלי|ביצה|ה|ב|מפרש=תוספות}}}}. | דער חיוב פון הגבלה איז נאר אנגעגאנגען אנגעהויבן פון מתן תורה{{הערה|מכילתא פרשת יתרו, בחודש פרק ד'; {{תנ"ך|שמות|יט|כה|מפרש=רשב"ם}}; תפארת ישראל (מהר"ל) פרק כ"ז; {{תנ"ך|שמות|יט|יד|מפרש=העמק דבר}}}}; אבער לויט איינער פון די אחרונים האט עס משה שוין איינגעפירט פון אנהויב פון די דריי טעג, די אידן זאלן ווערן געוואוינט צום איסור{{הערה|{{תנ"ך|שמות|יט|יב|מפרש=אור החיים}}}}. פון איין מקור ווייזט אויס אז דער חיוב איז געווען די גאנצע דריי טעג{{הערה|{{תנ"ך|ויקרא|א|א|מפרש=תרגום יונתן}}}}. | ||
לויט איין דעה, איז געווען אסור ארויפצוגיין אויפ'ן בארג אויך נאך מתן תורה, ווייל די [[שכינה]] האט נאך דארט גערוט ביז ווען דער [[משכן]] איז אויפגעשטעלט געווארן דער קומענדיגער יאר{{הערה|{{בבלי|ביצה|ה|ב|מפרש=רש"י}}}}, אדער ביז [[יום כיפור]] ווען עס זענען געגעבן געווארן די צווייטע [[לוחות]]{{הערה|{{תנ"ך|שמות|יט|יב|מפרש=אבן עזרא}}, בשם [[רב סעדיה גאון]]; {{תנ"ך|שמות|לד|ג|מפרש=רמב"ן}}}}; אנדערע לערנען אז מען האט שוין געמעגט ארויפגיין גלייך נאך מתן תורה, ווען דער [[שופר]] האט געענדיגט צו בלאזן{{הערה|{{בבלי|ביצה|ה|ב|מפרש=תוספות}}}}. | |||
== די ימי הגבלה היינטיגע צייטן == | == די ימי הגבלה היינטיגע צייטן == | ||
רעדאגירונגען