אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "מודה אני"

22 בייטן צוגעלייגט ,  פֿאַר 2 יאָר
ק
אויסדרוק
אין תקציר עריכה
ק (אויסדרוק)
שורה 18: שורה 18:
די תפילה איז באזירט אויפ'ן געדאנק אז ביים [[שלאף|שלאפן]] געבט מען איבער די נשמה אינעם אויבערשטנ'ס האנט און אינדערפרי קערט דאס דער אויבערשטער צוריק, ווען זי איז פריש און אויסגערוט. דער שלאף איז אלזא ווי [[טויט]]{{הערה|{{בבלי|ברכות|נז|ב}}}}, און דאס צוריקקער פונעם נשמה אינדערפרי איז ווי [[תחיית המתים]]. יעדן צופרי איז דער מענטש ווי ניי באשאפן, ווי ירמיה הנביא זאגט "חדשים לבקרים - רבה אמונתך"{{הערה|{{תנ"ך|איכה|ג|כג}}}}. דעריבער, ווען דער מענטש ערוועקט זיך פון שלאף, דארף ער דאנקן צום באשעפער אויף דעם מיט'ן גאנצן הארץ{{הערה|קיצור שולחן ערוך סימן א', ועוד}}. דער [[ליובאוויטש (חסידות)|ליובאוויטשער]] רבי, [[רבי מנחם מענדל שניאורסאהן]], האט געשריבן א קונטרס 'ענינה של תורת החסידות', וואו אין צענטער איז ער מבאר די תפילה מודה אני בדרך פשט, רמז, דרוש, סוד, און חסידות.
די תפילה איז באזירט אויפ'ן געדאנק אז ביים [[שלאף|שלאפן]] געבט מען איבער די נשמה אינעם אויבערשטנ'ס האנט און אינדערפרי קערט דאס דער אויבערשטער צוריק, ווען זי איז פריש און אויסגערוט. דער שלאף איז אלזא ווי [[טויט]]{{הערה|{{בבלי|ברכות|נז|ב}}}}, און דאס צוריקקער פונעם נשמה אינדערפרי איז ווי [[תחיית המתים]]. יעדן צופרי איז דער מענטש ווי ניי באשאפן, ווי ירמיה הנביא זאגט "חדשים לבקרים - רבה אמונתך"{{הערה|{{תנ"ך|איכה|ג|כג}}}}. דעריבער, ווען דער מענטש ערוועקט זיך פון שלאף, דארף ער דאנקן צום באשעפער אויף דעם מיט'ן גאנצן הארץ{{הערה|קיצור שולחן ערוך סימן א', ועוד}}. דער [[ליובאוויטש (חסידות)|ליובאוויטשער]] רבי, [[רבי מנחם מענדל שניאורסאהן]], האט געשריבן א קונטרס 'ענינה של תורת החסידות', וואו אין צענטער איז ער מבאר די תפילה מודה אני בדרך פשט, רמז, דרוש, סוד, און חסידות.


מען זאגט דאס גלייך ביים זיך ערוועקן, כדי זיך צו דערמאנען וועגן דעם אויבערשטן וואס שטייט איבער זיך און מען זאל אויפשטיין געשווינד{{הערה|שם=הרב|שולחן ערוך הרב, אורח חיים [https://chabadlibrary.org/books/adhaz/sh/sh1/1/1/6.htm מהדורה תניינא א, א]; סידור התניא}}. א מענטש זאל זיין געווארנט נישט צו רעדן סיי וואס אנדערש איידער ער זאגט מודה אני{{הערה|הנהגות טובות מרבי שמואל שמעלקא מניקלשבורג, אות א'}}. מען מעג זאגן די תפילה נאך איידער'ן זיך וואשן [[נעגל וואסער]], וויבאלד עס האט נישט דעם באשעפער'ס נאמען אדער כינוי{{הערה|שם=סדר היום}}. אנדערע זאגן אז ווען די הענט זענען אומריין זאל מען עס נישט זאגן נאר טראכטן{{הערה|שם=יעבץ}}.
מען זאגט דאס גלייך ביים זיך ערוועקן, כדי זיך צו דערמאנען וועגן דעם אויבערשטן וואס שטייט איבער זיך און מען זאל אויפשטיין געשווינד{{הערה|שם=הרב|שולחן ערוך הרב, אורח חיים [https://chabadlibrary.org/books/adhaz/sh/sh1/1/1/6.htm מהדורה תניינא א, א]; סידור התניא}}. א מענטש זאל זיין געווארנט נישט צו רעדן סיי וואס אנדערש איידער ער זאגט מודה אני{{הערה|הנהגות טובות מרבי שמואל שמעלקא מניקלשבורג, אות א'}}. מען מעג זאגן די תפילה נאך איידער'ן זיך וואשן [[נעגל וואסער]], וויבאלד עס האט נישט דעם באשעפער'ס נאמען אדער כינוי{{הערה|שם=סדר היום}}. אנדערע זאגן אז אויב איז מען נישט געשלאפן מיט הענטשיך זאל מען עס נישט זאגן נאר טראכטן{{הערה|שם=יעבץ}}.


מען זאל זיך נישט אויפזעצן גלייך, נאר ווארטן{{הערה|לחם חמודות פ"ט דברכות אות סט; עטרת זקנים סי' א ס"ק ב; מגן אברהם ס"ק ג}} ביז מען ענדיגט זאגן מודה אני ליגנדיג אדער זיצנדיג{{הערה|שם=הרב}}{{הערה|מאנכע שטעלן צו אן אנגעבליכע פאסירונג ביי א קאנפערענץ פון [[ניוראלאגיע|ניוראלאגן]] אין די פאראייניגטע שטאטן ווי א דאקטאר, Linda McMaron פון גרויס בריטאניע, האט געזאגט אז מען זאל ליגן 12 סעקונדן איידער מען שטעלט זיך אויף, און א צווייטער האט אויפגעברענגט אז מודה אני האט 12 ווערטער. זעט: {{קישור כללי|כתובת=https://www.huffpost.com/entry/12-seconds-to-a-better-you-beyond-thanksgiving_b_2171966|כותרת=12 Seconds To A Better You: Beyond Thanksgiving|אתר=HuffPost|תאריך=2012-11-26|שפה=en|תאריך_וידוא=2023-4-18}}.}}, ווייל אויב שטעלט מען זיך אויף גלייך איז מען נענטער צום טויט ווי צום לעבן{{הערה|{{בבלי|שבת|קכט|ב}} און {{בבלי|גיטין|ע|א|ללא=שם}}: "ה' דברים קרובין למיתה יותר מן החיים ... ישן ועמד".}}. אנדערע לאזן יא אויפשטיין גלייך, ווייל "שומר מצוה לא ידע דבר רע"{{הערה|{{תנ"ך|קהלת|ח|ה}}}}, אויב שטייט מען אויף לעבודת הבורא{{הערה|{{היברובוקס|רבי אפרים העקשער|אדני פז|633|אלטונא תק"ג|עמוד=9}}. זעט {{היברובוקס|רבי חיים חזקיהו מדיני|שדי חמד - חלק ט|14151|דברי חכמים, סימן פ"ב|עמוד=69}} וואס פרעגט אים אפ.}}.
מען זאל זיך נישט אויפזעצן גלייך, נאר ווארטן{{הערה|לחם חמודות פ"ט דברכות אות סט; עטרת זקנים סי' א ס"ק ב; מגן אברהם ס"ק ג}} ביז מען ענדיגט זאגן מודה אני ליגנדיג אדער זיצנדיג{{הערה|שם=הרב}}{{הערה|מאנכע שטעלן צו אן אנגעבליכע פאסירונג ביי א קאנפערענץ פון [[ניוראלאגיע|ניוראלאגן]] אין די פאראייניגטע שטאטן ווי א דאקטאר, Linda McMaron פון גרויס בריטאניע, האט געזאגט אז מען זאל ליגן 12 סעקונדן איידער מען שטעלט זיך אויף, און א צווייטער האט אויפגעברענגט אז מודה אני האט 12 ווערטער. זעט: {{קישור כללי|כתובת=https://www.huffpost.com/entry/12-seconds-to-a-better-you-beyond-thanksgiving_b_2171966|כותרת=12 Seconds To A Better You: Beyond Thanksgiving|אתר=HuffPost|תאריך=2012-11-26|שפה=en|תאריך_וידוא=2023-4-18}}.}}, ווייל אויב שטעלט מען זיך אויף גלייך איז מען נענטער צום טויט ווי צום לעבן{{הערה|{{בבלי|שבת|קכט|ב}} און {{בבלי|גיטין|ע|א|ללא=שם}}: "ה' דברים קרובין למיתה יותר מן החיים ... ישן ועמד".}}. אנדערע לאזן יא אויפשטיין גלייך, ווייל "שומר מצוה לא ידע דבר רע"{{הערה|{{תנ"ך|קהלת|ח|ה}}}}, אויב שטייט מען אויף לעבודת הבורא{{הערה|{{היברובוקס|רבי אפרים העקשער|אדני פז|633|אלטונא תק"ג|עמוד=9}}. זעט {{היברובוקס|רבי חיים חזקיהו מדיני|שדי חמד - חלק ט|14151|דברי חכמים, סימן פ"ב|עמוד=69}} וואס פרעגט אים אפ.}}.
שורה 28: שורה 28:
טייל פירן אויס מיט "סלה", און געוויסע לייגן נאך צו אז מען זאל זיך וואשן די הענט בעפאר מען זאגט ארויס סלה וויבאלד עס איז [[גימטריה]] ווי די [[שמות הקודש]] הוי"ה און א-ד-נ-י צוזאמען. עס איז נישט קלאר דער מקור, ווי אויך וועלכע באדייט דאס ווארט פארמאגט אין צוזאמענהאנג מיט די תפילה{{הערה|זעט: {{היברובוקס|2=קובץ אור ישראל (מאנסי) - סז|3=56181|4=עמוד שע"ט|עמוד=379}}; {{היברובוקס|אברהם יעקב קאפל לויפער|מכתב למשמרת ח, תשס"ז|51950||עמוד=13}}; קובץ בית ועד חכמים ד', עמוד ת"ד; [https://forum.otzar.org/viewtopic.php?t=27846 א שמועס] אויף פארום אוצר החכמה}}.
טייל פירן אויס מיט "סלה", און געוויסע לייגן נאך צו אז מען זאל זיך וואשן די הענט בעפאר מען זאגט ארויס סלה וויבאלד עס איז [[גימטריה]] ווי די [[שמות הקודש]] הוי"ה און א-ד-נ-י צוזאמען. עס איז נישט קלאר דער מקור, ווי אויך וועלכע באדייט דאס ווארט פארמאגט אין צוזאמענהאנג מיט די תפילה{{הערה|זעט: {{היברובוקס|2=קובץ אור ישראל (מאנסי) - סז|3=56181|4=עמוד שע"ט|עמוד=379}}; {{היברובוקס|אברהם יעקב קאפל לויפער|מכתב למשמרת ח, תשס"ז|51950||עמוד=13}}; קובץ בית ועד חכמים ד', עמוד ת"ד; [https://forum.otzar.org/viewtopic.php?t=27846 א שמועס] אויף פארום אוצר החכמה}}.


אין סידור היעב"ץ שטייט, אז פאר מודה אני זאל מען זאגן "ברוך שנתן תורה לעמו ישראל בקדושתו"{{הערה|שם=יעבץ|{{היברובוקס|[[רבי יעקב עמדין]]|סידור בית יעקב|42759|הנהגת הבוקר סק"א|עמוד=25}}}}, און דאס גייט לכאורה אין איינקלאנג מיט דעם וואס דער של"ה שרייבט אז תיכף ווען א מענטש שטייט אויף זאל ער טראכטן אין גדלות הבורא און מתן תורה, און מיט דער נוסח איז מען מקיים ביידע. אויך ברענגט ער פון [[זוהר חדש]]{{הערה|[https://shitufta.org.il/Zohar_Chadash/,_Noach?selectedunittext=66 פרשת נח לז ע"א]}} אז מען זאל זאגן נאך מודה אני "יהי רצון מלפניך ה' אלקי ואלוקי אבותי, שיהא לבי נכון ומסור בידי, שלא אשכחך ולא אכעוס, ולא אכעיסך"{{הערה|דער חיד"א ברענגט דאס אויך אין [[ש:Kesher_Gudal/1|קשר גודל א, א]], און מען זאל געווארנט זיין דאס צו זאגן מיט ריינע הענט.
אין סידור היעב"ץ שטייט, אז פאר מודה אני זאל מען זאגן "ברוך שנתן תורה לעמו ישראל בקדושתו"{{הערה|שם=יעבץ|{{היברובוקס|[[רבי יעקב עמדין]]|סידור בית יעקב|42759|הנהגת הבוקר סק"א|עמוד=25}}}}, און דאס גייט לכאורה אין איינקלאנג מיט דעם וואס דער של"ה שרייבט אז תיכף ווען א מענטש שטייט אויף זאל ער טראכטן אין גדלות הבורא און מתן תורה, און מיט דער נוסח איז מען מקיים ביידע. אויך ברענגט ער פון [[זוהר חדש]]{{הערה|[https://shitufta.org.il/Zohar_Chadash/,_Noach?selectedunittext=66 פרשת נח לז ע"א]}} אז מען זאל זאגן נאך מודה אני "יהי רצון מלפניך ה' אלקי ואלוקי אבותי, שיהא לבי נכון ומסור בידי, שלא אשכחך ולא אכעוס, ולא אכעיסך"{{הערה|דער חיד"א ברענגט דאס אויך אין [[ש:Kesher_Gudal/1|קשר גודל א, א]]}}, און מען זאל געווארנט זיין דאס צו זאגן מיט ריינע הענט.


==צו ליינען מער==
==צו ליינען מער==