אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "מתנות לאביונים"

דער מקור פון דער מצוה איז אין [[מגילת אסתר]], אזויווי ס'ווערט געברענגט אינעם בריוו וואס [[מרדכי הצדיק]] האט געשריבן צו די אידישע איינוואוינער אין אלע לענדער וואס זענען אונטערטעניגט אונטערן קעניג [[אחשוורוש]]:{{ציטוט|תוכן=וַיִּכְתֹּב מָרְדֳּכַי אֶת הַדְּבָרִים הָאֵלֶּה, וַיִּשְׁלַח סְפָרִים אֶל כָּל הַיְּהוּדִים אֲשֶׁר בְּכָל מְדִינוֹת הַמֶּלֶךְ אֲחַשְׁוֵרוֹשׁ, הַקְּרוֹבִים וְהָרְחוֹקִים. לְקַיֵּם עֲלֵיהֶם לִהְיוֹת עֹשִׂים אֵת יוֹם אַרְבָּעָה עָשָׂר לְחֹדֶשׁ אֲדָר וְאֵת יוֹם חֲמִשָּׁה עָשָׂר בּוֹ, בְּכָל שָׁנָה וְשָׁנָה. כַּיָּמִים אֲשֶׁר נָחוּ בָהֶם הַיְּהוּדִים מֵאוֹיְבֵיהֶם, וְהַחֹדֶשׁ אֲשֶׁר נֶהְפַּךְ לָהֶם מִיָּגוֹן לְשִׂמְחָה וּמֵאֵבֶל לְיוֹם טוֹב, לַעֲשׂוֹת אוֹתָם יְמֵי מִשְׁתֶּה וְשִׂמְחָה וּמִשְׁלוֹחַ מָנוֹת אִישׁ לְרֵעֵהוּ '''וּמַתָּנוֹת לָאֶבְיוֹנִים'''.|מקור={{תנ"ך|אסתר|ט|כ|כג}}}}

דער טעם פון דער מצוה איז, ווייל די גזירה פון [[המן]] האט אריינגערעכנט אויך צו בארויבן דאס געלט פון אידן, דערפאר טוען מיר לויבן מיט דעם וואס מיר צייגן עשירות מיט אונזער פארמעגן און מיר פארטיילן עס פאר אנדערע{{הערה|דרשות ר"י אבן שועיב, פרשת ואתה תצוה}}. אדער ווייל המן האט געוואלט אויסטיילן צען טויזנט ככר פאר ארימעלייט, און דער באשעפער האט נישט געקוקט אויף זיין צדקה און אונז געראטעוועט{{הערה|תורת משה חת"ס, אויף פורים}}.

== אירע הלכות ==

אין [[תלמוד בבלי|גמרא]]{{הערה|{{בבלי|מגילה|ז|א}}}} ברענגט [[רב יוסף]] פון א [[ברייתא]] אז עס איז א פליכט צו שיקן צוויי מתנות פאר צוויי ארעמעלייט, ווייל ס'שטייט אין פסוק "מתנות" (וואס קלינגט אפ כאטש צוויי) "לאביונים" (וואס קלינגט אויך אפ כאטש צוויי). די אנגענומענע מיינונג איז אז מען דארף געבן איין מתנה פאר יעדן פון די צוויי ארעמעלייט{{הערה|{{בבלי|מגילה|ז|א|מפרש=רש"י}}; {{רמב"ם||מגילה|ב|טז}}; {{שולחן ערוך|אורח חיים|תרצד|א}}}}, אבער לויט איין שיטה דארף מען געבן צוויי מתנות פאר יעדן פון די צוויי ארעמעלייט{{הערה|מסכת סופרים, פרק כ"א, הלכה ד'}}.

צווישן די [[פוסק]]ים ווערט דיסקוטירט וואס איז די סומע געלט, אדער ווערד פון געלט, וואס א מענטש דארף געבן פאר מתנות לאביונים; טייל זאגן אז עס איז גענוג צו געבן איין "[[פרוטה]]" פאר יעדן פון די צוויי ארעמעלייט{{הערה|{{בבלי|מגילה|ז|ב|מפרש=ריטב"א}}; שו"ת מהרי"ל, סימן נ"ו; משנה ברורה, סימן תרצ"ד סק"ב}}, וואס די פונקטליכע סומע פון א פרוטה אין היינטיגע וואלוטעס איז אלץ געוואנדן לויט דער יעצטיגער ווערד פון געלט. נאך א מיינונג איז אז מען דארף געבן פאר יעדן פון זיי גענוג צו קענען קויפן א [[סעודה]], וואס אין דעם זענען אויך פארהאן עטליכע מיינונגען וויפיל דאס קומט אויס: טייל פוסקים שרייבן אז מען זאל געבן א סומע גענוג צו קויפן א שיעור פון דריי "[[כביצה|כביצים]]" ברויט{{הערה|שו"ת זרע יעקב, סימן י"א; מחזיק ברכה, סימן תרצ"ד סק"ב; בן איש חי, פרשת תצוה, אות ט"ו. דער כף החיים, סימן תרצ"ד סק"ז, שרייבט אז דער מנהג איז מחמיר צו זיין און געבן פאר צוויי ארעמעלייט ווי דעם שיעור}}. [[רבי שלמה זלמן אויערבאך]] און [[רבי בן ציון אבא שאול]] האבן אין זייער צייט געשטעלט די סומע אויף צען [[שקל]] (דעמאלטס, בערך דריי [[דאלער]]), די ווערד פון א פארציע [[פאלאפל]]{{מקור}}; ווידעראום, [[רבי יוסף שלום אלישיב]] האט אין זיין צייט געשטעלט דעם שיעור אויף ווייניגסטנס פופציג שקל (דעמאלטס, בערך פופצן דאלער) און צוגעגעבן אז ווי מער איז אלץ בעסער, וויבאלד פופציג שקל האט נישט אזא חשיבות היינטיגע צייטן{{הערה|וישמע משה, רל"ג}}.

=== די אביונים ===

דער [[רמב"ם]] פסק'נט:{{ציטוט|תוכן=ואין מדקדקין במעות פורים, אלא כל הפושט ידו ליטול, נותנין לו; ואין משנין מעות פורים לצדקה אחרת.|מקור={{רמב"ם||מגילה|ב|טז}}}}

{{ציטוט|תוכן=מוטב לאדם להרבות במתנות אביונים, מלהרבות בסעודתו ובשלוח מנות לרעיו; שאין שם שמחה גדולה ומפוארה, אלא לשמח לב עניים ויתומים ואלמנות וגרים, שהמשמח לב האומללים האלו דומה לשכינה, שנאמר{{הערה|{{תנ"ך|ישעיהו|נז|טו}}}}: ''''לְהַחֲיוֹת רוּחַ שְׁפָלִים, וּלְהַחֲיוֹת לֵב נִדְכָּאִים''''.|מקור={{רמב"ם||מגילה|ב|יז}}}}

א מענטש זאל פארמערן זיך צו פרייען און דערפרייען ארעמעלייט, ער זאל זיי טרייסטן און רעדן גוטס צו זיי, ווייל דאס איז די גאנצע שמחה{{הערה|אורחות חיים הלכות פורים אות ל"ח}}.