אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "רוי:אטאמאנישע אימפעריע"

רוי:אטאמאנישע אימפעריע (זעט מקור)

רעוויזיע פון 10:25, 19 מערץ 2023

קיין ענדערונג אין גרייס , פֿאַר 2 יאָר

ק

החלפת טקסט – "יידישע קהילות" ב־"אידישע קהילות"

מייבאים כמותיים, בדוקי עריכות אוטומטית, ביוראקראטן, אינטערפעיס רעדאקטארן, emailconfirmed, אינטערפעיס אדמיניסטראַטאָרן, מנטרים, סיסאפן, צוות טכני, מייבאים, מעדכנים, אספקלריה רעדאקטארן

102,362

רעדאגירונגען

@@ שורה 32: / שורה 32: @@
 נאכן פארטרייבן די אידן פון [[גירוש ספרד|שפאניע]], פארטוגאל און פראנקרייך האט דער סולטאן [[באיזיט דער צווייטער]] געוואלט מאכן פלאץ פאר זיי אונטער זיין הערשאפט.
-שפעטער האבן אידן געוואוינט אין כמעט אלע שטעט פון דער אטאמאנישער אימפעריע, און ספעציעל זענען געווען בארימט די יידישע קהילות פון די שטעט [[סטאמבול]], [[סאלאניקע]], [[אדריאנאפאל]] ([[עדירנע]]), [[סאפיע]] און [[איזמיר]].
+שפעטער האבן אידן געוואוינט אין כמעט אלע שטעט פון דער אטאמאנישער אימפעריע, און ספעציעל זענען געווען בארימט די אידישע קהילות פון די שטעט [[סטאמבול]], [[סאלאניקע]], [[אדריאנאפאל]] ([[עדירנע]]), [[סאפיע]] און [[איזמיר]].
-אין דער אטאמאנישער אימפעריע זענען אויך געווען יידישע קהילות וואס זענען נישט געווען פון א ספרדישער (שפאנישער) אפשטאמונג. די אידן אין [[צפון אפריקע]] האט מען גערופן '''[[מאגרעב|מאגראבישע]] אידן''' אדער  '''מערבדיקע אידן''' (מאגרעב מיינט מערב, וואס צפון אפריקע ווערט גערופן אויף אראביש, אנדערש פון די מזרח לענדער). ס'איז שוין געווען א קהילה אידן וואס שטאמען פון צפון אפריקע אין ארץ ישראל, באזונדער פון דער ספרדישער קהילה. אין פארגלייך מיט די מאגראבישע אידן, האט מען גערופן די אידן אין [[עגיפטן]], [[סיריע]] און [[ארץ ישראל]]  '''[[מוסתערבים]]''', ווייל זייער לעבנסשטייגער איז געווען ענליך צו זייערע אראבישע שכנים. די אידן זענען נישט געווען פון די אידן פארטריבן פון שפאניע; זיי האבן אלעמאל געוואוינט אין די מזרח לענדער.
+אין דער אטאמאנישער אימפעריע זענען אויך געווען אידישע קהילות וואס זענען נישט געווען פון א ספרדישער (שפאנישער) אפשטאמונג. די אידן אין [[צפון אפריקע]] האט מען גערופן '''[[מאגרעב|מאגראבישע]] אידן''' אדער  '''מערבדיקע אידן''' (מאגרעב מיינט מערב, וואס צפון אפריקע ווערט גערופן אויף אראביש, אנדערש פון די מזרח לענדער). ס'איז שוין געווען א קהילה אידן וואס שטאמען פון צפון אפריקע אין ארץ ישראל, באזונדער פון דער ספרדישער קהילה. אין פארגלייך מיט די מאגראבישע אידן, האט מען גערופן די אידן אין [[עגיפטן]], [[סיריע]] און [[ארץ ישראל]]  '''[[מוסתערבים]]''', ווייל זייער לעבנסשטייגער איז געווען ענליך צו זייערע אראבישע שכנים. די אידן זענען נישט געווען פון די אידן פארטריבן פון שפאניע; זיי האבן אלעמאל געוואוינט אין די מזרח לענדער.
 די פרנסות פון די אידן אין דער אטאמאנישער אימפעריע זענען געווען זייער פארשידנארטיג. א סאך אידן האבן געארבעט אין פארזארגן שפייז און וואפן, און האבן אויך פארזארגט די זאכן צו דער אטאמאנישער מיליטער. אנדערע אידן האבן געארבעט אין פאבריקאציע פון פעלן און קליידער. די פארטריבענע אידן פון אייראפע האבן מיטגעברענגט מיט זיי נייע אנטוויקלונגען צו דער אימפעריע.
@@ שורה 48: / שורה 48: @@
 אין די טעג פונעם סולטאן מעהמעט דער צווייטער, איז דער יידישער לבוש געווען א רויטער הויב, אן איבערציער פון באוול און שווארצע שיך. דערנאך, אין דער תקופה פונעם סולטאן מוראט דער דריטער, האט מען גע'אסר'ט די אידן צו גיין אנגעטון זיידענע קליידער, די פרויען האבן נישט געטארט טראגן טייערע צירונג.
-דער סולטאן [[מוראט דער פערטער]] האט געמאכט נאך הארבער פאר די אידן מער ווי אלע אנדערע אטאמאנישע סולטאנען. דער דאזיגער מצב פון די אידן האט געברענגט א געוויסע עמיגראציע צו די גרעניץ פראווינצן פון דער אימפעריע און אינדרויסן פון דער אימפעריע. אין דעם 18טן יארהונדערט און אין אנהייב 19טן יארהונדערט זענען די יידישע קהילות ווייטער אראפגעגאנגען. טאג טעגלעך האבן די אידן געליטן פון בילבולים, שטייערן, און נאך.
+דער סולטאן [[מוראט דער פערטער]] האט געמאכט נאך הארבער פאר די אידן מער ווי אלע אנדערע אטאמאנישע סולטאנען. דער דאזיגער מצב פון די אידן האט געברענגט א געוויסע עמיגראציע צו די גרעניץ פראווינצן פון דער אימפעריע און אינדרויסן פון דער אימפעריע. אין דעם 18טן יארהונדערט און אין אנהייב 19טן יארהונדערט זענען די אידישע קהילות ווייטער אראפגעגאנגען. טאג טעגלעך האבן די אידן געליטן פון בילבולים, שטייערן, און נאך.
 פונעם פערטן יארצענדלינג פונעם [[19טער י"ה|19טן יארהונדערט]] זענען געשען דייטיקע ענדערונגען אין די לעבן און פאליטישן צושטאנד פון די אידן. די אידן האבן געבעטן א נאמינאציע וואס זאל זיין גלייך צו דער פאזיציע פון די גריכישע און ארמענישע פאטריארכן. אין 1836 האט דער סולטאן [[מאהמוט דער צווייטער]] באשטעטיגט די פאזיציע, און דער ערשטער וואס איז געווען באשטימט איזן געווען רבי [[אברהם הלוי]], מיטן טיטל [[חכם באשי]]. ער איז געווען פאראנטווארטלעך אויפן קאפשטייעט און אויך אויף באשטראפן מענטשן פון דער יידישער געמיינדע.