אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "רוי:יוסף בן מתתיהו"
ק (החלפת טקסט – "יידישע היסטאריע" ב־"אידישע היסטאריע") |
ק (החלפת טקסט – "יידישער אויפשטאנד" ב־"אידישער אויפשטאנד") |
||
| שורה 1: | שורה 1: | ||
'''יוסף בן מתתיהו''', אדער מין זיין נאמען אין [[לאטייניש]], ''Titus Flavius Josephus'' '''טיטוס פלאוויעס יאסעפאס'''' געבוירן געשאצט אין יאר 37 אדער 38, און געשטארבן אין יאר 100 אדער שפעטער' איז געווען א [[היסטאריקער]], [[שריפטשטעלער]], און [[גענעראל]] ביים [[גרויסער | '''יוסף בן מתתיהו''', אדער מין זיין נאמען אין [[לאטייניש]], ''Titus Flavius Josephus'' '''טיטוס פלאוויעס יאסעפאס'''' געבוירן געשאצט אין יאר 37 אדער 38, און געשטארבן אין יאר 100 אדער שפעטער' איז געווען א [[היסטאריקער]], [[שריפטשטעלער]], און [[גענעראל]] ביים [[גרויסער אידישער אויפשטאנד|גרויסן יידישן אויפשטאנד]], קעגן די [[רוימישע אימפעריע]], אין יאר 66. | ||
זיינע פיר [[ביכער]], וואס ער האט געשריבן ארגינעל אין [[אראמיש]], און איז איבערגעטייטשט געווארן צו[[גריכיש]], און דאס איז וואס איז פארבליבן ביז היינט, זענען ברייט פארשפרייט ביז היינט, אין קעגנזאץ צו אלטע ביכער, געשריבן אין יענע צייט, וואס זענען פארלוירן געגאנגען. ווארשיינליך איז דאס צוליב א [[קריסט]]ליכע שטיקל צוגעלייגט צו זיין בוך, וואס האט צוגעהאלפן זיינע ביכער, צו דורכלעבן אזא לאנגע תקופה, און נישט פארלוירן גיין. | זיינע פיר [[ביכער]], וואס ער האט געשריבן ארגינעל אין [[אראמיש]], און איז איבערגעטייטשט געווארן צו[[גריכיש]], און דאס איז וואס איז פארבליבן ביז היינט, זענען ברייט פארשפרייט ביז היינט, אין קעגנזאץ צו אלטע ביכער, געשריבן אין יענע צייט, וואס זענען פארלוירן געגאנגען. ווארשיינליך איז דאס צוליב א [[קריסט]]ליכע שטיקל צוגעלייגט צו זיין בוך, וואס האט צוגעהאלפן זיינע ביכער, צו דורכלעבן אזא לאנגע תקופה, און נישט פארלוירן גיין. | ||
| שורה 9: | שורה 9: | ||
== אויפשטאנד אין יהודה == | == אויפשטאנד אין יהודה == | ||
ווען דער | ווען דער אידישער אויפשטאנד האט אויסגעבראכן, איז ער געווארן [[קאמאנדיר]] פון [[גליל]] פראנט, אפילו ער האט נישט געהאט קיין [[מיליטער]]ישע דערפארונג. זיין גרעסטער פיינט פון יידישן לאגער איז געווען יוחנן פון [[גוש חלב]], וואס איז געווען א רייכער מאן, און ער האט געבויט א מויער ארום זיין שטאט, פון זיין אייגן פארמעגן. יוסף בן מתתיהו, האט אויפגעשטעלט א לאקאלע פירערשאפט אין די שטעט, און אן [[ארמיי]] פון 100,000 פיסגייער, און 5,000 רייטער. | ||
זיין געדאנקנגאנג איז געווען א מעסיגע, דעריבער האט ער זיך איינגעשאפן אסאך פיינט, יוחנן פון גוש חלב, וואס איז געווען קאמאנדיר פון גוש חלב, האט אים פרובירט אומצוברענגען. יוסף איז אנטלאפן, און יוחנן האט זיך געוואנדן צום [[סנהדרין]], אראפצושטעלן יוסף פון אמט, וואס איז כמעט געלונגען, נאר די מענטשן פון [[טבריה]] האבן זיך אנגענומען פאר אים. | זיין געדאנקנגאנג איז געווען א מעסיגע, דעריבער האט ער זיך איינגעשאפן אסאך פיינט, יוחנן פון גוש חלב, וואס איז געווען קאמאנדיר פון גוש חלב, האט אים פרובירט אומצוברענגען. יוסף איז אנטלאפן, און יוחנן האט זיך געוואנדן צום [[סנהדרין]], אראפצושטעלן יוסף פון אמט, וואס איז כמעט געלונגען, נאר די מענטשן פון [[טבריה]] האבן זיך אנגענומען פאר אים. | ||
רעוויזיע פון 09:50, 19 מערץ 2023
יוסף בן מתתיהו, אדער מין זיין נאמען אין לאטייניש, Titus Flavius Josephus טיטוס פלאוויעס יאסעפאס' געבוירן געשאצט אין יאר 37 אדער 38, און געשטארבן אין יאר 100 אדער שפעטער' איז געווען א היסטאריקער, שריפטשטעלער, און גענעראל ביים גרויסן יידישן אויפשטאנד, קעגן די רוימישע אימפעריע, אין יאר 66.
זיינע פיר ביכער, וואס ער האט געשריבן ארגינעל אין אראמיש, און איז איבערגעטייטשט געווארן צוגריכיש, און דאס איז וואס איז פארבליבן ביז היינט, זענען ברייט פארשפרייט ביז היינט, אין קעגנזאץ צו אלטע ביכער, געשריבן אין יענע צייט, וואס זענען פארלוירן געגאנגען. ווארשיינליך איז דאס צוליב א קריסטליכע שטיקל צוגעלייגט צו זיין בוך, וואס האט צוגעהאלפן זיינע ביכער, צו דורכלעבן אזא לאנגע תקופה, און נישט פארלוירן גיין.
זיין לעבן
צופיל איבער זיין לעבן איז נישט באוויסט, נאר דאס וואס ער שרייבט איבער זיך אין זיינע ביכער. אין א בוך יוספס לעבן (חיי יוסף), שרייבט ער דאס ער איז געבוירן אין ירושלים, זיין פאמיליע זענען כהנים, און פון זיין מאמעס זייט, שטאמט ער פון די חשמונאים.
ביי די זעכצן, האט ער באשלאסן אויסצופארשן, די דריי יידישע פארטייען צו יענע תקופה, די פרושים, צדוקים, און די איסיים. צום ענדע האט ער זיך אנגעשלאסן צו די פרושים. אלטזייענדיק 26, איז ער געשיקט געווארן קיין רוים, דורך פעליקס גובערנאטאר פון יהודה, אין די אדריאטישער ים, איז די שיף דערטרונקען געווארן, ער האט זיך אבער געראטעוועט, און אנגעקומען קיין רוים, ווי מיט פראטעקציע, האט ער זיך געטראפן מיט נירון קייסערס ווייב, וואס האט אים געשאנקן מתנות, און ער האט זיך אומגעקערט קיין ארץ ישראל
אויפשטאנד אין יהודה
ווען דער אידישער אויפשטאנד האט אויסגעבראכן, איז ער געווארן קאמאנדיר פון גליל פראנט, אפילו ער האט נישט געהאט קיין מיליטערישע דערפארונג. זיין גרעסטער פיינט פון יידישן לאגער איז געווען יוחנן פון גוש חלב, וואס איז געווען א רייכער מאן, און ער האט געבויט א מויער ארום זיין שטאט, פון זיין אייגן פארמעגן. יוסף בן מתתיהו, האט אויפגעשטעלט א לאקאלע פירערשאפט אין די שטעט, און אן ארמיי פון 100,000 פיסגייער, און 5,000 רייטער.
זיין געדאנקנגאנג איז געווען א מעסיגע, דעריבער האט ער זיך איינגעשאפן אסאך פיינט, יוחנן פון גוש חלב, וואס איז געווען קאמאנדיר פון גוש חלב, האט אים פרובירט אומצוברענגען. יוסף איז אנטלאפן, און יוחנן האט זיך געוואנדן צום סנהדרין, אראפצושטעלן יוסף פון אמט, וואס איז כמעט געלונגען, נאר די מענטשן פון טבריה האבן זיך אנגענומען פאר אים.
בעת דעם קריג איז יוסף געווען אין שטאט יודפת, נאכן זיין באלאגערט 47 טעג, איז די שטאט געפאלן, און יוסף מיט טייל קעמפער, האבן זיך באהאלטן אין א הייל, נאכן ווערן אנטדעקט דורך רוימישע זעלנער, האבן די מענטשן דארט געווארפן גורל, צו באגיין זעלבסטמארד, נישט אריינצופאלן צו די רוימער, און ווער עס וועט אומברענגן וועמען. יוסף מיט נאך איינער זענען געווען די לעצטע איבערצובלייבן, און די צוויי האבן זיך אונטערגעגעבן צו די רוימער, דאס איז געזען געווארן דורך אסאך אידן, ווי יוסף איז א פאררעטער, און זיין ערליכקייט איז אין שאטן ביזן היינטיגן טאג.
זעט אויך: מצדה
אין רוים
נאכן זיך אונטערגעבן, איז ער געגעבן געווארן גרויס כבוד, אנדערש ווי געווענליך איז ער נישט געהאנגען געווארן, ער גענומען געווארן קיין רוים, ער האט באקומען בירגערשאפט, און איז געווען זייער נאנט מיט אספאסיוניס קייסער, ער האט באקומען נייע נעמען, וואס אונטער יענע נעמען האט ער ארויסגעגעבן זיינע ביכער.
זייענדיק אין רוים האט ער זיך אפגעגעבן בעיקר מיט שרייבן זיינע ביכער, באזירט אויף די היסטאריע פון יידישע פאלק. אפילו וואס ער איז געווען אונטער רוימישע אויפזיכט, האט ער געשריבן זיינע ביכער פרפארציאנעליש, און ווערט פארעכנט אלס א בוך וואס איז גלייבבאר רעלאטיוו, צו אנדערע היסטאריקער מיט אן ענליכע פאסירונג.
זיין טויט איז אנטער מיינונגס פארשידענהייטן, עס איז אנגענומען אז ער איז געשטארבן אין יאר 100, אדער נאכדעם.
זיינע ביכער
דאס בוך (מלחמות היהודים) די יידישע קריג קעגן רוים, ארויסגעגעבן אין יאר 74, באשרייבט דעם אויפשטאנד, די חורבן בית המקדש, און די פאלן פון מצדה. דערנאך גייט ער אריבער צו דער יידישער היסטאריע, אנגעהויבן פון אנטיוכוסנס גזירות, צו די קעניגרייך, פון די חשמונאים דינאסטיע, אא"וו.
(קדמוניות היהודים) געשריבן אין גריכיש, איז א בוך וואס באשרייבט די אידישע היסטאריע, פון באשאפאנג פון די וועלט, ביז די גרויסע יידישע אויפשטאנד,
(נגד אפיון) גערופן אויך קדמות היהודים, איז א בוך וואס איז דעפענסיוו געשריבן, צו באשיצן די יידישע רעליגיע, מנהגים און הלכות. די בוך איז אן ענטפער צו וואס שרייבער פון אלעקסאנדריע, האבן אין אן אויסגאבע אטאקירט דאס יידישע פאלק, אין בוך ברענגט יוסף ארויס דאס פריע היסטאריע פון די אידן, זיין ערליכקייט, און די מאראלישע געזעצן און מצוות פון די אידן.
נאך א בוך מיטן נאמען יוספס לעבן (חיי יוסף), וואס כאטש עס קוקט אויס ווי אן אויטאביאגראפיע, איז עס געשריבן אפצוווארפן אטאקעס פון א יידישע היסטאריקער יוסטוס פון טבריה, וואס באשולדיגט יוסף אין אנצינדן די אויפשטאנד אין גליל. יוסיפון ברענגט ארויס זיין צוזאמארבעט מיט די אנפירערשאפט אין ירושלים.
די אנגענומענקייט פון זיינע ביכער
אסאך ברענגן ארויס קריטיק קעגן זיינע ביכער, מיט די טענה אז ער האט נישט באשריבן גענוג די רוימישע אכזריות און דאס גלייכן, אנדערע צייכענען אן קריטיק קעגן רוים אין זיינע ביכער. אסאך טענהן אז ער האט פארווישט און פארדרייט פאקטן, בנוגע די אויפשטאנד, וויבאלד ער האט זיך קעגנגעשטעלט די אויפשטאנד.
דאס איז אמאל זיכער אז זיינע געאגראפיע באשרייבונגען זענען גענוי און ריכטיק, ווי עס שטעלט זיך ארויס היינט דורך די ארכעאלאגיע, זיינע מאפעס זענען זייער אקוראט.
דאס איז נישט קיין המכלול ארטיקל, בלויז עפעס וואס ליגט דא ביז עס וועט ערזעצט ווערן מיט בעסערס. שרייבט עס איבער!