בדוקי עריכות אוטומטית, אינטערפעיס רעדאקטארן, אינטערפעיס אדמיניסטראַטאָרן, סיסאפן, מייבאים, מעדכנים, מייבא, אספקלריה רעדאקטארן
41,956
רעדאגירונגען
קיין רעדאגירונג באמערקונג
אין תקציר עריכה |
אין תקציר עריכה |
||
| שורה 12: | שורה 12: | ||
נאך די חתונה האט ער געלערנט פלייסיג ווערנדיג בארימט אלס גאון, ווי מ'זעט אין תשובות ספרים בימיו און וויאזוי מ'באציט זיך צו אים.{{הערה|אין שו"ת פון סוף ספר 'שובע שמחות' אויף קידושין, זענען געדרוקט עטליכע תשובות צווישן רבי מאטעלע און זיין ידיד רבי מענדיל פון סטריזוב, תלמיד פון רבי מענדעלע רימאנובער.}} נאכ'ן הסתלקות פונעם גאון [[רבי יעקב ארנשטיין]], דער [[לעמבערג]]ער רב, בעל 'ישועות יעקב', האבן די טובי העיר לבוב געוואלט אויפנעמען רבי מרדכי דוד אלס רב אין לעמבערג, נאר למעשה האט זיך עס נישט אויסגעארבעט.{{הערה|קונטרס מדרכ"י דוד עמ' ד, מפי רבי אהרן טייטלבוים ז"ל מטשענסקאָוויץ נכד הרה"ק מדאמבראווא}} | נאך די חתונה האט ער געלערנט פלייסיג ווערנדיג בארימט אלס גאון, ווי מ'זעט אין תשובות ספרים בימיו און וויאזוי מ'באציט זיך צו אים.{{הערה|אין שו"ת פון סוף ספר 'שובע שמחות' אויף קידושין, זענען געדרוקט עטליכע תשובות צווישן רבי מאטעלע און זיין ידיד רבי מענדיל פון סטריזוב, תלמיד פון רבי מענדעלע רימאנובער.}} נאכ'ן הסתלקות פונעם גאון [[רבי יעקב ארנשטיין]], דער [[לעמבערג]]ער רב, בעל 'ישועות יעקב', האבן די טובי העיר לבוב געוואלט אויפנעמען רבי מרדכי דוד אלס רב אין לעמבערג, נאר למעשה האט זיך עס נישט אויסגעארבעט.{{הערה|קונטרס מדרכ"י דוד עמ' ד, מפי רבי אהרן טייטלבוים ז"ל מטשענסקאָוויץ נכד הרה"ק מדאמבראווא}} | ||
אלס יונגערמאן איז רבי מרדכי דוד געפארן בקביעות צום רבי'ן פון לובלין, און איז געווען דער בעל תוקע ביי אים, און דער לובלינער איז געווען בעל מקריא.{{הערה|וואוידיסלאבער רב. ער האט צוגעלייגט אז אן אייניקל פון רבי מאָטעלע דאמבראווער האט נאך געהאט ביי זיך דעם שופר מיט וועלכן רבי מרדכי דוד האט געבלאזן אין לובלין.}} אין לובלין איז ער געווארן בידידות מיט [[רבי אשר ישעי' פון ראָפּשיץ]]{{הערה|איבער זיין ידידות מיט רבי אשר'ל ראפשיצער קען מען אנזען פון [https://tablet.otzar.org/#/book/51762/p/31/t/9078412341234/fs/0/start/0/end/0/c צוויי בריוו געדרוקט אין 'אור ישע']}} און מיטן [[בעל ארי' דבי עילאי]], און ער האט שפעטער געהאט א חזקה צו פארן יעדעס יאר צו רבי אשר'ל קיין ראפשיץ און אויך קיין [[ווישניצא]] צום ארי' דבי עילאי געווענליך בין כסא לעשור, און דער ארי' דבי עילאי פלעגט אין צוריק באזוכן אינמיטן יאר. | אלס יונגערמאן איז רבי מרדכי דוד געפארן בקביעות צום רבי'ן פון לובלין, און איז געווען דער בעל תוקע ביי אים, און דער לובלינער איז געווען בעל מקריא.{{הערה|וואוידיסלאבער רב. ער האט צוגעלייגט אז אן אייניקל פון רבי מאָטעלע דאמבראווער האט נאך געהאט ביי זיך דעם שופר מיט וועלכן רבי מרדכי דוד האט געבלאזן אין לובלין.}} אין לובלין איז ער געווארן בידידות מיט [[רבי אשר ישעי' פון ראָפּשיץ]]{{הערה|איבער זיין ידידות מיט רבי אשר'ל ראפשיצער קען מען אנזען פון [https://tablet.otzar.org/#/book/51762/p/31/t/9078412341234/fs/0/start/0/end/0/c צוויי בריוו געדרוקט אין 'אור ישע'].}} און מיטן [[בעל ארי' דבי עילאי]], און ער האט שפעטער געהאט א חזקה צו פארן יעדעס יאר צו רבי אשר'ל קיין ראפשיץ און אויך קיין [[ווישניצא]] צום ארי' דבי עילאי געווענליך בין כסא לעשור, און דער ארי' דבי עילאי פלעגט אין צוריק באזוכן אינמיטן יאר. | ||
וועלנדיג נהנה זיין פון יגיע כפו, האט ער אנגעהויבן האנדלען מיט [[וויין]], ווי זיינע עלטערן, און דער משפחה נאמען "אונגער" האט זיך גענומען צוליב זיינע שטענדיגע נסיעות קיין [[אונגארן]] צו ברענגען פון דארט גוטע וויין. אבער כאטש ער האט געהאט הצלחה אין מסחר און געוואלט אנהאלטן דעם וועג, האט ער געטוישט זיין מיינונג, נאך וואס זיין רבי דער לובלינער האט אים געזאגט אז פון הימל וויל מען ער זאל פירן אידן. בערך אין תקע"ה האט ער אנגעהויבן פראווען חסידים אין דער מתנגד'ישע שטאט דאָמבראָווא, און שנעל געווארן מפורסם אלס איש קדוש און חסידים ואנשי מעשה האבן אנגעהויבן שטראמען צו אים. ער האט משפיע געווען קדושה וטהרה, מקרב געווען אידישע הערצער צום אויבערשטן, און גע'פועל'ט פאר אידן ישועות און רפואות. | וועלנדיג נהנה זיין פון יגיע כפו, האט ער אנגעהויבן האנדלען מיט [[וויין]], ווי זיינע עלטערן, און דער משפחה נאמען "אונגער" האט זיך גענומען צוליב זיינע שטענדיגע נסיעות קיין [[אונגארן]] צו ברענגען פון דארט גוטע וויין. אבער כאטש ער האט געהאט הצלחה אין מסחר און געוואלט אנהאלטן דעם וועג, האט ער געטוישט זיין מיינונג, נאך וואס זיין רבי דער לובלינער האט אים געזאגט אז פון הימל וויל מען ער זאל פירן אידן. בערך אין תקע"ה האט ער אנגעהויבן פראווען חסידים אין דער מתנגד'ישע שטאט דאָמבראָווא, און שנעל געווארן מפורסם אלס איש קדוש און חסידים ואנשי מעשה האבן אנגעהויבן שטראמען צו אים. ער האט משפיע געווען קדושה וטהרה, מקרב געווען אידישע הערצער צום אויבערשטן, און גע'פועל'ט פאר אידן ישועות און רפואות. | ||
| שורה 19: | שורה 19: | ||
ז' שבט תר"ג איז רבי מאטעלע דאמבראווער נסתלק געווארן. בחייו האט ער זיך געפירט אז ווען ער איז ארויס אויפ'ן בית החיים אין שטאט, האט ער זיך אפגעשטעלט אויף א געוויסן ארט און זיך דארט געזוימט. האבן די מקורבים פארשטאנען אז ער וויל ליגן אויף יענעם ארט נאך זיין פטירה, און זיי האבן אים טאקע דארט געלייגט למנוחה. | ז' שבט תר"ג איז רבי מאטעלע דאמבראווער נסתלק געווארן. בחייו האט ער זיך געפירט אז ווען ער איז ארויס אויפ'ן בית החיים אין שטאט, האט ער זיך אפגעשטעלט אויף א געוויסן ארט און זיך דארט געזוימט. האבן די מקורבים פארשטאנען אז ער וויל ליגן אויף יענעם ארט נאך זיין פטירה, און זיי האבן אים טאקע דארט געלייגט למנוחה. | ||
רבי מאָטעלע האט אנגעזאגט אין זיין צוואה מ'זאל נישט שרייבן אויף זיין מציבה צופיל טיטלען, נאר "הרב החריף המכיר ערכו", און אז מ'זאל קיינען נישט לייגן נעבן אים נאר זיינע קינדער און מ'זאל מיטלייגן זיינע כתבים. מ'האט שפעטער געלייגט זיין זון רבי יוסף נעבן אים. ביז דער קריג איז געשטאנען אן אוהל אויף די קברים, וואס די דייטשן האבן חרוב געמאכט ביים קריג צוזאמען מיטן גאנצן בית החיים. אין תשנ"א האט [[מענדל רייכבערג]], נאך לאנג זוכן, געפונען דאס ארט וואו עס איז געשטאנען, און אויפגעבויט א נייעם אוהל און געשטעלט נייע מציבות. | |||
== פאמיליע == | == פאמיליע == | ||
| שורה 29: | שורה 31: | ||
* רבי נפתלי פון זשאבנא, איידעם פון רבי יעקב פון מעליץ בן [[רבי נפתלי צבי פון ראָפּשיץ]] בעל 'זרע קודש'. ער האט נישט איבערגעלאזט קינדער. | * רבי נפתלי פון זשאבנא, איידעם פון רבי יעקב פון מעליץ בן [[רבי נפתלי צבי פון ראָפּשיץ]] בעל 'זרע קודש'. ער האט נישט איבערגעלאזט קינדער. | ||
* די איינציגע טאכטער מלכה, געבוירן לערך תקע"ב-ע"ג, חתונה געהאט צו רבי מנחם צבי פון דראָהביטש, זון פון [[רבי אלעזר ניסן]] מדראהביטש, בן [[רבי משה פון אוהעל]] דער ישמח משה. צוליב א סיבה ווערט רבי מנחם צבי גערופן מיט'ן נאמען "רבי נחום הערש", אבער פון זיין חתימת יד וואס איז געבליבן אויף פארשידענע ספרים זעט מען אז ער האט געהייסן מנחם צבי. רבי מנחם הערש פלעגט זיך נישט לייגן שלאפן איידער ער האט אויסגערעכנט יעדן חטא כביכול וואס ער האט געטון יענעם טאג{{הערה|צדיק כתמר יפרח עמ' ח). ער איז נפטר געווארן אין דראהביטש ט' חשון תרמ"ז, זייענדיג 66, ושם מנו"כ. | * די איינציגע טאכטער מלכה, געבוירן לערך תקע"ב-ע"ג, חתונה געהאט צו רבי מנחם צבי פון דראָהביטש, זון פון [[רבי אלעזר ניסן]] מדראהביטש, בן [[רבי משה פון אוהעל]] דער ישמח משה. צוליב א סיבה ווערט רבי מנחם צבי גערופן מיט'ן נאמען "רבי נחום הערש", אבער פון זיין חתימת יד וואס איז געבליבן אויף פארשידענע ספרים זעט מען אז ער האט געהייסן מנחם צבי. רבי מנחם הערש פלעגט זיך נישט לייגן שלאפן איידער ער האט אויסגערעכנט יעדן חטא כביכול וואס ער האט געטון יענעם טאג{{הערה|צדיק כתמר יפרח עמ' ח). ער איז נפטר געווארן אין דראהביטש ט' חשון תרמ"ז, זייענדיג 66, ושם מנו"כ. | ||
== מער ליינען == | |||
* רבי נחום מאיר גערמאן, '''[https://tablet.otzar.org/#/book/160855/p/1/t/0.48561217371876531234/fs/0/start/0/end/0/c נאמנו מא"ד]''', דברי תורה און תשובות, ברוקלין תשס"ו, און צום סוף אן אפטיילונג 'מדרכ"י אמונה', תולדות פון רבי מרדכי דוד | |||
* [https://www.ivelt.com/forum/viewtopic.php?f=31&t=3923 "רבי מרדכי דוד אונגער מדאמבראווא זצ"ל ומשפחתו"] אויף [[אייוועלט]] | |||
== רעפערענצן == | == רעפערענצן == | ||