אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "רוי:אילן רמון"

קיין ענדערונג אין גרייס ,  פֿאַר 2 יאָר
ק
החלפת טקסט – "יקונג" ב־"יגונג"
ק (החלפת טקסט – "ישראלדיק" ב־"מדינת ישראל'דיג")
ק (החלפת טקסט – "יקונג" ב־"יגונג")
שורה 21: שורה 21:
== ערשטער ישראלדיקער אַסטראָנויט ==
== ערשטער ישראלדיקער אַסטראָנויט ==
[[טעקע:Ilan Ramon, NASA photo portrait in orange suit.jpg|קליין|רמון אין נאָוועמבער 2001]]
[[טעקע:Ilan Ramon, NASA photo portrait in orange suit.jpg|קליין|רמון אין נאָוועמבער 2001]]
דער לופטפלאָט האָט דערוויילט רמון צו ווערן דער ערשטער ישראלדיקער אַסטראָנויט, נאָך אַן אָפּמאַך צווישן ישראל און די פאַראייניקטע שטאַטן אין 1995 צו איינפאַסן אַן ישראלי אין אַ קאָסמאָס פלוג פון [[NASA]]. די [[ישראלישע קאסמאס אגענטור|ישראלישע קאָסמאָס אַגענטור]] האָט זיך געוואָנדן צו דער לופטפלאָט מיט אַ באַפעל צו קלייבן דער באַטייליקטער, און אין 1997 איז רמון דערוויילט געוואָרן. אין 1998 האָט רמון זיך איבערגעקליבן צו דעם אַסטראָנויטן-טרענירונג אַפּאַראַט אין די פאַראייניקטע שטאַטן צוזאַמען מיט זיין משפחה - זיין ווייב [[רונה רמון|רונה]] און זייערע פיר קינדער. רמונ'ס טרענירונג איידער דער פלוג איז באַשערט געווען צו דויערן בערך אַ יאָר, אָבער NASA האָט אַ סך מאָל דחה געווען די צעשיקונג פון קאָלאָמביע.
דער לופטפלאָט האָט דערוויילט רמון צו ווערן דער ערשטער ישראלדיקער אַסטראָנויט, נאָך אַן אָפּמאַך צווישן ישראל און די פאַראייניקטע שטאַטן אין 1995 צו איינפאַסן אַן ישראלי אין אַ קאָסמאָס פלוג פון [[NASA]]. די [[ישראלישע קאסמאס אגענטור|ישראלישע קאָסמאָס אַגענטור]] האָט זיך געוואָנדן צו דער לופטפלאָט מיט אַ באַפעל צו קלייבן דער באַטייליקטער, און אין 1997 איז רמון דערוויילט געוואָרן. אין 1998 האָט רמון זיך איבערגעקליבן צו דעם אַסטראָנויטן-טרענירונג אַפּאַראַט אין די פאַראייניקטע שטאַטן צוזאַמען מיט זיין משפחה - זיין ווייב [[רונה רמון|רונה]] און זייערע פיר קינדער. רמונ'ס טרענירונג איידער דער פלוג איז באַשערט געווען צו דויערן בערך אַ יאָר, אָבער NASA האָט אַ סך מאָל דחה געווען די צעשיגונג פון קאָלאָמביע.


אין זיין ראָלע ביים מיסיע STS-107 האָט רמון באַטייליקט אינעם אויספיר פונעם ישראלישער שטויב עקספּערימענט, וואָס איז פּלאַנירט געוואָרן ביים תל אַביבער אוניווערסיטעט צו פאָרשן דער אויסווירק פון זאַמד-שטורעמס אויפן [[מיטל מזרח]], און אויך אַנדערע עקספּערימענטן אין ביאָלאָגיע און פיזיק.
אין זיין ראָלע ביים מיסיע STS-107 האָט רמון באַטייליקט אינעם אויספיר פונעם ישראלישער שטויב עקספּערימענט, וואָס איז פּלאַנירט געוואָרן ביים תל אַביבער אוניווערסיטעט צו פאָרשן דער אויסווירק פון זאַמד-שטורעמס אויפן [[מיטל מזרח]], און אויך אַנדערע עקספּערימענטן אין ביאָלאָגיע און פיזיק.
שורה 27: שורה 27:
איידער זיין רייזע איז רמון אינטערעסירט געווען ווי צו מקיים זיין מצוות אין קאָסמאָס. ווען ער האָט געפרעגט וועגן שמירת שבת אין קאָסמאָס האָבן רבנים געענטפערן אַז ער דאַרף ציילן זעקס פּעריאָדן פון 24 שעה'ס און מקיים זיין שבת ביים זיבנטער פּעריאָד, ווי דעם הלכישן מנהג ביי די פּאָלן וואו דער זון שיינט נישט פאַר אַ סך מאָנאַטן.
איידער זיין רייזע איז רמון אינטערעסירט געווען ווי צו מקיים זיין מצוות אין קאָסמאָס. ווען ער האָט געפרעגט וועגן שמירת שבת אין קאָסמאָס האָבן רבנים געענטפערן אַז ער דאַרף ציילן זעקס פּעריאָדן פון 24 שעה'ס און מקיים זיין שבת ביים זיבנטער פּעריאָד, ווי דעם הלכישן מנהג ביי די פּאָלן וואו דער זון שיינט נישט פאַר אַ סך מאָנאַטן.


נאָך אַ סך אָפּלייגן פון די צעשיקונג איז קאָלאָמביע געשיקט געווען דעם 16טן יאַנואַר 2003 פונעם [[קענעדי קאסמאס צענטער|קענעדי קאָסמאָס צענטער]] צו אַ 16 טעג מיסיע אין קאָסמאָס.
נאָך אַ סך אָפּלייגן פון די צעשיגונג איז קאָלאָמביע געשיקט געווען דעם 16טן יאַנואַר 2003 פונעם [[קענעדי קאסמאס צענטער|קענעדי קאָסמאָס צענטער]] צו אַ 16 טעג מיסיע אין קאָסמאָס.


דעם 1טן פעברואַר 2003 איז רמון אומגעקומען צוזאַמען מיט די זעקס אַנדערע מאַנשאַפט מיטגלידער ווען די שאַטל איז זיך צעפאַלן ביים צוריקקומען אינעם ערד'ס אַטמאָספער. די סיבה פאַר דעם אַקצידענט איז געווען אַז אַ טייל פון איזאָלירונג שוים איז געבראָכן ביים צעשיקונג און האָט געקלאַפּט די היץ-באַשיצונג קאַכלס אויפן לינקער פליגל פונעם שאַטל. ביים צוריקקומען אינעם אַטמאָספער האָט דער באַשעדיקטער פליגל זיך צעהיצט און איז צולעצט געבראָכן, וואָס האָט אין גאַנצן צעשטערט די שאַטל.
דעם 1טן פעברואַר 2003 איז רמון אומגעקומען צוזאַמען מיט די זעקס אַנדערע מאַנשאַפט מיטגלידער ווען די שאַטל איז זיך צעפאַלן ביים צוריקקומען אינעם ערד'ס אַטמאָספער. די סיבה פאַר דעם אַקצידענט איז געווען אַז אַ טייל פון איזאָלירונג שוים איז געבראָכן ביים צעשיגונג און האָט געקלאַפּט די היץ-באַשיצונג קאַכלס אויפן לינקער פליגל פונעם שאַטל. ביים צוריקקומען אינעם אַטמאָספער האָט דער באַשעדיקטער פליגל זיך צעהיצט און איז צולעצט געבראָכן, וואָס האָט אין גאַנצן צעשטערט די שאַטל.


[[טעקע:Keverramon.jpg|קליין|אילן רמונ'ס קבר אין [[נהלל]]]]
[[טעקע:Keverramon.jpg|קליין|אילן רמונ'ס קבר אין [[נהלל]]]]
שורה 35: שורה 35:
== וועבלינקען ==
== וועבלינקען ==
{{קאמאנסלינק}}
{{קאמאנסלינק}}
* [http://spaceflight.nasa.gov/shuttle/archives/sts-107/memorial/ramon.html אילן רמונ'ס STS-107 מאַנשאַפט פאַראייביקונג בלאַט] {{לינקשפראך|ענגליש}}
* [http://spaceflight.nasa.gov/shuttle/archives/sts-107/memorial/ramon.html אילן רמונ'ס STS-107 מאַנשאַפט פאַראייביגונג בלאַט] {{לינקשפראך|ענגליש}}
* [http://www.jewishbrevard.com/templates/articlecco_cdo/aid/632846/jewish/Ilan-Ramon-Columbia.htm א בילד פון אילן רמון מיט הרב צבי קאָניקאָוו]
* [http://www.jewishbrevard.com/templates/articlecco_cdo/aid/632846/jewish/Ilan-Ramon-Columbia.htm א בילד פון אילן רמון מיט הרב צבי קאָניקאָוו]
* [https://www.science.co.il/Ilan-Ramon/ פאַראייביקונג בלעטער פאַר אילן רמון בי די ישראל וויסנשאַפטן און טעכנאָלאָגיע דירעקטאָריע] {{לינקשפראך|ענגליש}}
* [https://www.science.co.il/Ilan-Ramon/ פאַראייביגונג בלעטער פאַר אילן רמון בי די ישראל וויסנשאַפטן און טעכנאָלאָגיע דירעקטאָריע] {{לינקשפראך|ענגליש}}
* [http://www.spacefacts.de/bios/international/english/ramon_ilan.htm ביאָגראַפיע פון אילן רמון ביי Spacefacts] {{לינקשפראך|ענגליש}}
* [http://www.spacefacts.de/bios/international/english/ramon_ilan.htm ביאָגראַפיע פון אילן רמון ביי Spacefacts] {{לינקשפראך|ענגליש}}
* [http://www.aish.com/jewishissues/israeldiary/Ilan_Ramons_Diary.asp סעגמענטן פון אילן רמונ'ס טאָגבוך] {{לינקשפראך|ענגליש}}
* [http://www.aish.com/jewishissues/israeldiary/Ilan_Ramons_Diary.asp סעגמענטן פון אילן רמונ'ס טאָגבוך] {{לינקשפראך|ענגליש}}