רוי:פרייע פראנקרייך

פרייע פראנקרייך איז געווען די פראנצויזישע רעגירונג אין גלות, דורכאויס די אקופאציע פון נאצי דייטשלאנד, און די ווישי רעגירונג, אין פראנקרייך. די רעגירונג, האט געהאט איר הויפטקוואטיר, אין לאנדאן ענגלאנד. און אנפירער איז געווען שארל דע גאל, ער איז אנטלאפן נאכן דייטשן אפענסיווע, און ער האט געגרינדעט די פרייע פראנקרייך, און ארמיי, אין יאר 1940.

דאס פרייע פראנקרייך האט זיך קעגנגעשטעלט די ווישי רעגירונג, מיט די פירער אנרי פיליפ פעטאן, וואס האט קאלאבארירט מיט די נאציס. און עס איז נישט דא קיין פארבינדונג, צווישן די פרייע פראנקרייך, מיט די "רעזיסטאנס", וואס איז געווען א גרופע אינערהאלב פראנקרייך, וואס האט אנגעפירט אן אויפשטאנד קעגן די פאשיסטישע רעגירונג.

גרינדונג

נאך דער דייטשער אטאקע אויף פראנקרייך, און דאס פאלן פון פאריז, איז די פראנצויזישע רעגירונג אריבער קיין בארדא. די מיניסטארן מיטן פרעמיער מיניסטער, זענען געווען צוטיילט אין צוויי מיינונגען, די קעמפערישע טייל וואס האט געהאלטן, מען זאל אריבער פירן די קריג צו צפון אפריקע, און פון דארט פארזעצן די קאמף קעגן די נאציס. און די נאכגעבער אין שפיץ פון פעטען, וועלכע האבן געהאלטן פון א שלום, אבער מיט דייטשלאנדס באדינגונגען. צום סוף איז פעטען, אויפגענומען געווארן אלס פרעמיער, דורכן פרעזידענט, און ער האט אונטערגעשריבן אויף אן אפמאך מיט היטלער.

די קעגנער פון א שלום מיט די נאציס, האבן פרובירט אנטלויפן, ווען עס האט זיך קלאר געשטעלט, די ציל פון די נייע רעגירונג. פאל ריינא, די פריערדיקע פרעמיער, איז געכאפט געווארן און איינגעזעצט געווארן, מיטן באשולדיקונג אז ער איז א פאררעטער. זשארזש מאנדל, וועלכע איז געווען פריערדיקע אינערן מיניסטער, איז געכאפט געווארן, און באשולדיקט געווארן, אין וועלן אויפשטעלן א רעגירונג אין צפון אפריקע, ער איז שפעטער אין יאר 1944 אומגעברענגט געווארן, דורך די פאשיסטישע געהיימע פאליציי.

שארל דע גאל, האט באוויזן צו אנטלויפן קיין ענגלאנד, אויף אן עראפלאן, וואס זיינס א פריינט, אן ענגלישער גענעראל עדווארד ספירס, האט ערלעדיקט פאר אים. נאכן אנקומען קיין ענגלאנד, האט דע גאל געהאלטן א רעדע אויפן ראדיא, די רעדע איז באוויסט אלס די רעדע פון 18טן יוני, און איז געווען דער גרונד פון די פרייע פראנקרייך.

אין גלות

שארל דע גאל האט געהאט צו זיין באנוץ, אן אפגעשאצטע 10,000 זעלנער, רוב פון זיי געראטעוועטע פון דונקערק. זיין פראבלעם איז אבער געווען, אז נאר גרויסבריטאניע, האט אנערקענט אין אים, און קיינער פון די אנדערע לענדער פאראייניגטע שטאטן אריינגערעכנט, האבן אנערקענט בלויז אין די ווישי רעגירונג.

די בריטישע ארמיי האט אטאקירט שיפן וואס האבן געהערט צו די פראנצויזישע ים פלאט, מורא האבנדיק אז זיי וועלן אריבערגיין צו די נאצישע באנוץ, און וועלן אטאקירן דערמיט ענגלאנד. דאס איז געווען א שטער פאר דער נייער ארמיי, און האט אפגעהאלטן פון אסאך פאטענציאלע אנשליסער, פון זיך מאביליזירן אין דעם פרייען פראנקרייכס ארמיי.

צווישן יוני און אויגוסט 1940, איז אויפגעשטעלט געווארן א ראט, וואס האט זיך געפונען אין ענגלאנד, אינאיינעם מיט אנדערע רעגירונגען אין גלות, ווי פוילן, דענמארק, בעלגיע, און אנדערע. אין זיין ארמיי האט ער געהאט 7,000 סאלדאטן, און 3,500 מאטראסן פון ים פלאט. עס איז קלאר געווען אז זיין עיקר שטיצע, וועט מוזן קומען פון די קאלאניעס.

נישט אלע קאלאניעס האבן זיך גערן אנגעשלאסן צו דער פרייע פראנקרייך רעגירונג. אין צפון מער אפריקע, מאראקא, טוניסיע, און אלדזשיר, זענען אלע פארבליבן ביי דער ווישי רעגירונג, אזוי אויך אינדא כינע (וויעטנאם פון היינט). דער פראנצויזישער מאנדאט, איבער סיריע און לבנון, איז אויך געווען אונטער ווישי הערשאפט. געוויסע לענדער אין צענטער פון אפריקאנע קאנטינעט, ווי טשאד, קאנגא, און די פראנצויזשע צענטראל אפריקע (היינט רעפובליק פון קאנגא), האבן זיך אנגעשלאסן צו דעם פרייען פראנקרייך.

ערשטע קאמפן

די ערשטע קאמפן זענען פארגעקומען אין אפריקע, ווי פראנצויזישע טרופן האבן זיך אנגעשלאסן צו די בריטישע ארמיי זעלבסטשטענדיקערהייט, נישט אנהערנדיק זיך צו קיין פראנצויזישע אנטי פאשיסטישע ארגאניזאציע, אין די קאמפן אין אפריקע האבן די בריטישע געזיגט, און די היל פון פראנקרייך טאקע א מינימאלע, אבער א סימבאלישע, האט געהויבן די מאראל פון די פרייע פראנצויזישע זעלנער.

אין 1941, האט אין איראק אויסגעבראכן אן אויפשטאנד דורך פרא נאצישע גרופעס, דייטשע עראפלאנען פון די לופטוואפע האבן אטאקירט בריטישע צילן אין איראק, וואס זענען געווען סטאנציאנירט אין סיריע. די בריטישע האבן ארגאניזירט אן אטאקע, און מיט 8,000 פראנצויזישע זעלנער, און סאלדאטן פון ארץ ישראל, אטאקירט סיריע און לבנון, דמשק איז איינגענומען געווארן, 17טן יוני, 1941. די רעגירונגען אין די צוויי לענדער, זענען אבער געווארן בריטישע, און נישט איבערגעגעבן געווארן צו די פרייע פראנקרייך רעגירונג.

ראמעל אין אפריקע

ווען ערווין ראמעל איז אנגעקומען קיין צפון אפריקע, זענען די אליאירטע דארט געווען ביים נידעריקסטן שטאפל. א פראנצויזישע בריגאדע האט באוויזן אפצוהאלטן די דייטשע אנגריף, און זייער פאראויס מארש, און זייענדיק ארומגערינגעלט האט ראמעל פארגעשלאגן צו די פראנצויזישע גענעראל "קעניג", ער זאל זיך אונטערגעבן, אין זיין ענטפער האט קעניג געשריבן אז ראמעל קען אים קושן פון אונטן. צום ענדע האבן די באלאגערטע זעלנער אויפגעבראכן די רינג, און האבן דערגרייכט די בריטישע טרופן. 20 פראצענט פון די בריגאדע, איז געווען פארווונדעט קראנק און אויסגעטריקנט פון די מדבר, אבער זייער שטארקייט האט אסאך צוגעגעבן צו די מאראל פון די פראנצויזישע אנטי פאשיסטישע פארטייען.

גענעראל זשירא

גענעראל זשירא איז געווען קאמאנדיר איבער דע גאל, ער איז געווען אין געפענגעניש ביי די נאציס, און אין יאר 1942 איז ער אנטלאפן. פאר א קורצע וויילע האט ער זיך געדרייט אין ווישי פראנקרייך, און ער האט נישט געזען ביי זיי קיין חסרון. דער פראבלעם אין פראנקרייך האט ער געזען אלס מיליטעריש, און נישט קיין פאליטישע, ער איז געווען פארזיכערט אז ער איז די איינציגסטע מענטש, וואס קען העלפן פראנקרייך. נאכן אנשליסן גוטע פארבינדונגען מיט אמעריקאנע באאמטע, פרענקלין דעלאנא רוזעוועלט דער פרעזידענט האט געגלייבט אין אים. ספעציעל נאכן זיך ארומרייסן אסאך מיט דע גאל.

איידער דער גרויסער אטאקע, ארויסצוטרייבן די דייטשן און איטאליענער פון צפון אפריקע, איז זשירא אלס גענעראל פון פרייע פראנצויזישע ארמיי, אויך אריינגענומען געווארן אין די סוד, וויבאלד זיינע קרעפטן האבן טיילגענומען.

נאכן טון מערערע באשלוסן, וואס ווען נישט זיי וואלט ער אפשר געווארן רעגירער, פון א באפרייטן פראנקרייך, איז ער געווארן אויס פירער פון די פרייע פראנקרייך, און בלויז דע גאל איז פארבליבן, אויף א דאקומענט געשריבן דורכן "נאציאנאלע קאנגרעס פאר באפרייאונג, האט ער אונטערגעשריבן אז ער זאגט זיך אפ פון אמט.

איטאליע באפרייט

ביים קריג פון די אליאירטע אין איטאליע, האבן 100,000 פראנצויזישע זעלנער געהאלפן אין דעם קריג, זיי האבן געהאלפן שטופן די אליאירטע פאראויס, נאכן ווערן אפגעהאלטן פון די ווערמאכט, די פראנצויזן האבן געהאלפן באפרייען רוים אום 5טן יוני 1944, און איינגענומען די עלבע אינדזלען.

נארמענדי

צו דער באפרייאונג פון פראנקרייך, האט די פרייע פראנקרייך צוגעשטעלט אן ארמיי פון 480,000 זעלנער, 50,000 מאטראזן, א לופט פלאט פון 500 עראפלאנען, מיט 30,000 זעלנער אין די לופט פלאט. צו דעם אלעם האבן 200,000 רעזיסטענס קעמפער אין פראנקרייך זעלבסט, אנגעפירט גערילא קאמפן מיט די נאציס.

די פרייע פראנצויזישע ארמיי האט זיך צעשפרייט איבער די באדן פון פראנקרייך, און האבן געהאלפן אייננעמען די גרויסע שטעט, פאריז איז געפאלן נאך אן אויפשטאנד פון די רעזיסטאנס מיט בירגער, און ווען די ארמיי איז אנגעקומען, האבן די נאציס זיך אונטערגעגעבן, אויפן 25סטן אוגוסט, א טאג דערויף איז דע גאל אנגעקומען, און מיט א קבלת פנים פאר א העלד, האבן אים די פראנצויזן אויפגענומען.

זיי האבן געהאלפן אייננעמען די שטעט מארסיי, און שטראסבורג אין עלזאס ראיאן. שפעטער האבן זיי טייל גענומען אין די שלאכטן אין דייטשלאנד זעלבסט, אינאיינעם מיט די אליאירטע ארמייען. ביזן פאלן פון די נאציס.

ענדע פון מלחמה

אום מאי 1945, איז די פרייע פראנקרייך רעגירונג געקומען צו אן ענדע, דע גאל איז געווען פרעזידענט פון פראנקרייכס פערטע רעפובליק, א רעפענדערום אפגעהאלטן אין אוקטאבער, האט אויפגעשטעלט אן איבערגאנגס ראט, פאר א נייע קאנסטיטוציע, וואס האט געברענגט די אלטע דריטע רעפובליק צו אן ענדע, און אויפגעשטעלט א פארלאמענטארע דעמאקראטיע.

דער בלאט קומט פון יידיש-וויקיפעדיע.
אריגינעלער בלאט • ערלויבעניש cc-by-sa 3.0.

דאס איז נישט קיין המכלול ארטיקל, בלויז עפעס וואס ליגט דא ביז עס וועט ערזעצט ווערן מיט בעסערס. שרייבט עס איבער!