אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "רוי:עשרה בטבת"

'''עשׂרה בטבֿת''' איז א [[ייד|יידישער]] [[פאסט-טאג]]. כּלל [[ישׂראל]] פירן זיך אין דעם טאג צו פאַסטן פון [[עלות השחר]] ביז [[צאת הכּוכבֿים]] (אַרום 12 שטונדן). עשרה בטבת קען געפאלן זונטיג, דינסטיג, מיטוואך, דאנערשטיג און פרייטיג.

‫פאַרװאָס פאַסט מען? װײַל יאָר ג'קע"ז (־588) האָט [[נבוכדנאצר]] דער קעניג פון [[בבל|בבֿל]] באַלאַגערט די שטאָט [[ירושלים]], װי עס שטײט אין: {{דיק|וַיְהִי בִשְׁנַת הַתְּשִׁיעִית לְמָלְכוֹ בַּחֹדֶשׁ הָעֲשִׂירִי בֶּעָשׂוֹר לַחֹדֶשׁ בָּא נְבֻכַדְנֶאצַּר מֶלֶךְ-בָּבֶל הוּא וְכָל-חֵילוֹ עַל-יְרוּשָׁלִַם וַיִּחַן עָלֶיהָ וַיִּבְנוּ עָלֶיהָ דָּיֵק סָבִיב| [[ספר מלכים|מלכים]] ב' (פרק כ"ה)}}. ‫און אין [[ספר ירמיהו|ירמיה]] {{דיק|ותבוא העיר במצור… ויחזק הרעב בעיר.| [[ספר ירמיה|ירמיה]]}}

לויטן היינטיגן [[יידישער קאלענדאר|יידישן קאלענדאר]], איז עשרה בטבת דער איינציגער תענית וואס קען געפאלן פרייטיג, א זאך וואס פאסירט נאר אמאל אין עטלעכע יארן. אין אזא פאל, זענען דא  דעות צווישן די [[תנאים]]{{הערה|{{בבלי|עירובין|מא|א}}}} און אין [[ראשונים]]{{הערה|[[עובדיה יוסף]], שו"ת [[יחווה דעת]], חלק א, סימן פ}} אז מען זאל אויספאסטן א ביסל פאר שבת, כדי מ'זאל נישט אריינקומען אין שבת אויסגעהונגערט - "שלא יכנס לשבת כשהוא מעונה". אבער הלכה למעשה ווערט געפסקנט אין [[שלחן ערוך]] אז מען ענדיגט דעם תענית מיט נאכט.{{הערה|הגהת ה[[רמ"א]] אויף {{שלחן ערוך|אורח חיים|רמט|ד}}; הרב [[עובדיה יוסף]], שו"ת [[יביע אומר]], חלק ו, אורח חיים סימן לא}} נאך א שמועס איז דא לגבי דעם סדר פון [[מנחה]] ווען עשרה בטבת געפאלט פרייטיג; דער מנהג איז אז מען [[קריאת התורה|ליינט]] פרשת "ויחל" אזוי ווי יעדן תענית, אבער קיין [[תחנון]] זאגט מען נישט אזוי ווי יעדן פרייטיג פון א גאנץ יאר{{הערה|רבי [[יוסף קארו]], [[בית יוסף]], [[אורח חיים]], סימן תקנ}}, דעריבער פרייטיג זאגט מען אויך נישט קיין [[אבינו מלכנו]], וואס גייט צוזאמען מיט תחנון אין פאסט טעג.{{הערה|[[ערוך השלחן]], אורח חיים, סימן תקנ, סעיף ב}}

לויטן היינטיגן קאלענדאר, קען י' טבת קיינמאל נישט געפאלן  שבת . טראץ דעם , שרייבט דער [[אבודרהם]] אז, אנדערש ווי אלע [[דרבנן|דרבָנָנדיגע]] תעניתים, ווען עשרה בטבת וואלט געפאלן שבת, וואלט דער תענית דוחה געווען שבת און נישט אפגעשטופט אויף אן אנדער טאג. דער אבודרהם שרייבט דער מקור פאר דעם איז א פסוק יחזקאל וואו עס שטייט וועגן  עשרה בטבת דער לשון "עצם היום הזה",{{הערה|{{יחזקאל|כד|ב}}}} אזוי ווי די [[תורה]] שרייבט אויף [[יום כיפור]], וואס איז דוחה שבת.{{הערה|[[אבודרהם]], סדר תפילת התעניות}} אבער  רבי [[יוסף קארו]] אין [[בית יוסף]] שרייבט אויפן אבודרהם: "לא ידעתי מניין לו זה" "כ'ווייס נישט פון וואנעט ער נעמט דאס".{{הערה|רבי [[יוסף קארו]], [[בית יוסף]], [[אורח חיים]], סימן תקנ}}

‫[[רבנות הראשית לישׂראל]] האָבן מתקן געװען זאָל זײַן דעם טאָג אױך אַ יום ה[[קדיש]] הכּללי, אַז די װאָס האָבן פאַרלאָרן בײַ די [[האלאקאוסט|לאַגער]] קרובי משפּחה, און זײ װײסן נישט גענױ װעלכער טאָג זענען זײ אַװעק. זאָלן זײ אין דעם טאָג זאָגן פאַר זײ קדיש.

[[קאטעגאריע:אומבאקוקט]]

[[קאטעגאריע:אויף יידיש]]