35,369
רעדאגירונגען
ק (החלפת טקסט – "זײַנען" ב־"זענען") |
ק (טשעקטי און אנדערע רייניגונג, typos fixed: בֿ ← ב, ײ ← יי (2), ױ ← וי, װ ← וו) |
||
| שורה 30: | שורה 30: | ||
'''ניגעריע''' (אפיציעל די '''פעדעראלע רעפובליק פון ניגעריע''') איז א [[לאנד]] אין [[מערב אפריקע]], וואס איז רייך אין [[אויל]] און אין אנדערע [[נאטור]]ליכע אוצרות אין מינעראלן. ניגעריע גרענעצט [[ניזשער]] צו צפון, [[טשאד (לאנד)|טשאד]] צו צפון־מזרח, [[קאמערון]] צו מזרח און [[בענין]] צו מערב. די דרום זייט פון לאנד איז זיין בארטן, פלאצירט אויף דער [[בוכטע פון גינע]] און דעם [[אטלאנטישער אקעאן|אטלאנטישן אקעאן]]. די פעדעראציע באשטייט פון 36 שטאטן און איין פעדעראלע הויפטשטאט טעריטאריע וואו עס געפינט זיך די הויפטשטאט, אבודזשא. די קאנסטיטוציע דעפינירט ניגעריע ווי א [[דעמאקראטיע|דעמאקראטישער]] [[וועלטלעכער שטאט|וועלטלעכער שטאַט]].<ref>{{cite web|url=http://www.nigeria-law.org/ConstitutionOfTheFederalRepublicOfNigeria.htm#Powers_of_Federal_Republic_of_Nigeria|title=Nigerian Constitution|work=Nigeria Law|accessdate=17טן יולי 2015}}</ref> | '''ניגעריע''' (אפיציעל די '''פעדעראלע רעפובליק פון ניגעריע''') איז א [[לאנד]] אין [[מערב אפריקע]], וואס איז רייך אין [[אויל]] און אין אנדערע [[נאטור]]ליכע אוצרות אין מינעראלן. ניגעריע גרענעצט [[ניזשער]] צו צפון, [[טשאד (לאנד)|טשאד]] צו צפון־מזרח, [[קאמערון]] צו מזרח און [[בענין]] צו מערב. די דרום זייט פון לאנד איז זיין בארטן, פלאצירט אויף דער [[בוכטע פון גינע]] און דעם [[אטלאנטישער אקעאן|אטלאנטישן אקעאן]]. די פעדעראציע באשטייט פון 36 שטאטן און איין פעדעראלע הויפטשטאט טעריטאריע וואו עס געפינט זיך די הויפטשטאט, אבודזשא. די קאנסטיטוציע דעפינירט ניגעריע ווי א [[דעמאקראטיע|דעמאקראטישער]] [[וועלטלעכער שטאט|וועלטלעכער שטאַט]].<ref>{{cite web|url=http://www.nigeria-law.org/ConstitutionOfTheFederalRepublicOfNigeria.htm#Powers_of_Federal_Republic_of_Nigeria|title=Nigerian Constitution|work=Nigeria Law|accessdate=17טן יולי 2015}}</ref> | ||
מיט 154,729,000 איינוואוינער איז זי דאס מערסט באפעלקערטע לאנד אין אפריקע. איר | מיט 154,729,000 איינוואוינער איז זי דאס מערסט באפעלקערטע לאנד אין אפריקע. איר הויפּטשטאָט איז [[אבודזשא|אַבודזשאַ]], און די גרעסטע שטאָט איז [[לאגאס|לייגאָס]]. | ||
ניגעריע איז געווען די היים פון א צאל אוראלטע קעניגרייך און שטאטן במשך די יארטויזנטער. די מאדערנע מדינה שטאמט פון בריטישן קאלאניע-הערשאפט וואס האט אנגעהויבן אינעם 19טן יארהונדערט, און די היינטיגע צורה איז געקומען מיט דעם צונויפגיסן פונעם דרום ניגעריע פראטעקטאראט מיטן צפון ניגעריע פראטעקטאראט אין 1914. ניגעריע איז געווארן אן אומאפהענגיקע פעדעראציע אין 1960. צווישן די יארן 1967 ביז 1970 האט דאס לאנד געליטן פון א [[בירגער קריג|בירגערקריג]]. דערנאך האט די רעגירונג געוואקלט צווישן דעמאקראטיש געוויילטע פארלאמענטן און מיליטערישע דיקטאטורן ביז ענדלעך אין 1999 האט עס דערגרייכט א סטאבילע דעמאקראטיע. די פרעזידענט-וואלן אין 2011 זענען געווען די ערשטע וואס זענען געווען גאנץ פריי און יושרדיק.<ref name="New York" /> | ניגעריע איז געווען די היים פון א צאל אוראלטע קעניגרייך און שטאטן במשך די יארטויזנטער. די מאדערנע מדינה שטאמט פון בריטישן קאלאניע-הערשאפט וואס האט אנגעהויבן אינעם 19טן יארהונדערט, און די היינטיגע צורה איז געקומען מיט דעם צונויפגיסן פונעם דרום ניגעריע פראטעקטאראט מיטן צפון ניגעריע פראטעקטאראט אין 1914. ניגעריע איז געווארן אן אומאפהענגיקע פעדעראציע אין 1960. צווישן די יארן 1967 ביז 1970 האט דאס לאנד געליטן פון א [[בירגער קריג|בירגערקריג]]. דערנאך האט די רעגירונג געוואקלט צווישן דעמאקראטיש געוויילטע פארלאמענטן און מיליטערישע דיקטאטורן ביז ענדלעך אין 1999 האט עס דערגרייכט א סטאבילע דעמאקראטיע. די פרעזידענט-וואלן אין 2011 זענען געווען די ערשטע וואס זענען געווען גאנץ פריי און יושרדיק.<ref name="New York" /> | ||
| שורה 36: | שורה 36: | ||
אין די לעצטע יארן האט מען דארטן געטראפן אסאך [[בריליאנט|דיאמאנטן]] גרובער, וואס דאס האט שטארק אראפגעברענגט דעם מארק, זינט דורך דעם האט [[דע בירס]] פארלוירן דעם מאנאפאל. | אין די לעצטע יארן האט מען דארטן געטראפן אסאך [[בריליאנט|דיאמאנטן]] גרובער, וואס דאס האט שטארק אראפגעברענגט דעם מארק, זינט דורך דעם האט [[דע בירס]] פארלוירן דעם מאנאפאל. | ||
עס זענען דאָ | עס זענען דאָ ווייניג אידן אין ניגעריע, זיי זענען איגבאָס, אַן אַפריקאַנישער שבט. | ||
ניגעריע ווערט אפט גערופן דער "ריז פון אפריקע ", צוליב איר גרויסע באפעלקערונג און עקאנאמיע.<ref name="giant">''Nigeria: Giant of Africa,'' by Peter Holmes 1987</ref> מיט 201 מיליאן באוואוינער, איז ניגעריע דאס מערסט־באפעלקערטע לאנד אין אפריקע און דאס זיבעטע מערסט־באפעלקערטע לאנד אין דער וועלט. ניגעריע האט די דריט־גרעסטע יוגנט־באפעלקערונג אין דער וועלט, נאך [[אינדיע]] און [[כינע]], מיט מער ווי 90 מיליאן פון אירע באוואוינער אונטער 18.<ref>{{cite book|title=The CIAWorld Fact Book 2014|date=2013|publisher=Skyhorse Publishing, Inc|isbn=978-1-62636-073-0}}</ref><ref name="Profile">{{cite journal|last=Library of Congress – Federal Research Division|title=Country profile: Nigeria|date=July 2008|page=9|url=http://lcweb2.loc.gov/frd/cs/profiles/Nigeria.pdf|accessdate=28 December 2011}}</ref> דאס לאנד ווערט גערעכנט א פילנאציאנאלע מדינה, מיט 250 עטנישע גרופעס,<ref name="USEN">{{cite web|title=Nigeria Fact Sheet|url=https://photos.state.gov/libraries/nigeria/487468/pdfs/Nigeria%20overview%20Fact%20Sheet.pdf|publisher=פאראייניגטע שטאטן אמבאסאדע אין ניגעריע|accessdate=23סטן סעפטעמבער 2018}}</ref> פון וועלכע די דריי גרעסטע זענען די הויזע, איגבא און יארובא; די עטנישע גרופעס רעדן מער ווי 500 פארשידענע שפראכן.<ref name="USEN" /><ref>{{cite web|url=https://www.pbs.org/newshour/updates/africa-jan-june07-ethnic_04-05/|title=Ethnicity in Nigeria|publisher=PBS|date={{ר}}5טן אפריל 2007|accessdate=9טן מאי 2015}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.ethnologue.com/country/NG|title=Nigeria|website=Ethnologue|language=en|access-date=2019-07-04}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.languagesoftheworld.info/geolinguistics/linguistic-diversity-in-africa-and-europe.html|title=Linguistic diversity in Africa and Europe - Languages Of The World|last=|first=|date=2011-06-16|archive-url=https://web.archive.org/web/20170915122923/http://www.languagesoftheworld.info/geolinguistics/linguistic-diversity-in-africa-and-europe.html|archive-date=2017-09-15|url-status=unfit|access-date=2019-07-04}}</ref> די אפיציעלע שפראך פון ניגעריע איז ניגערישע ענגליש וואס איז א צד־השווה איבער אלע באזונדערע שפראכן אין לאנד. ניגעריע איז צעטיילט אויף צוויי צווישן קריסטן, וואס וואוינען מערסטנס אין דרום טייל פון לאנד, און מוסולמענער, וואס וואוינען מערסטנס אין צפון. א מינערהייט פון דער באפעלקערונג האלטן די אלטע רעליגיעס פון ניגעריע, ווי למשל די אלטע רעליגיעס פון די איגבא און די יארובא. | ניגעריע ווערט אפט גערופן דער "ריז פון אפריקע ", צוליב איר גרויסע באפעלקערונג און עקאנאמיע.<ref name="giant">''Nigeria: Giant of Africa,'' by Peter Holmes 1987</ref> מיט 201 מיליאן באוואוינער, איז ניגעריע דאס מערסט־באפעלקערטע לאנד אין אפריקע און דאס זיבעטע מערסט־באפעלקערטע לאנד אין דער וועלט. ניגעריע האט די דריט־גרעסטע יוגנט־באפעלקערונג אין דער וועלט, נאך [[אינדיע]] און [[כינע]], מיט מער ווי 90 מיליאן פון אירע באוואוינער אונטער 18.<ref>{{cite book|title=The CIAWorld Fact Book 2014|date=2013|publisher=Skyhorse Publishing, Inc|isbn=978-1-62636-073-0}}</ref><ref name="Profile">{{cite journal|last=Library of Congress – Federal Research Division|title=Country profile: Nigeria|date=July 2008|page=9|url=http://lcweb2.loc.gov/frd/cs/profiles/Nigeria.pdf|accessdate=28 December 2011}}</ref> דאס לאנד ווערט גערעכנט א פילנאציאנאלע מדינה, מיט 250 עטנישע גרופעס,<ref name="USEN">{{cite web|title=Nigeria Fact Sheet|url=https://photos.state.gov/libraries/nigeria/487468/pdfs/Nigeria%20overview%20Fact%20Sheet.pdf|publisher=פאראייניגטע שטאטן אמבאסאדע אין ניגעריע|accessdate=23סטן סעפטעמבער 2018}}</ref> פון וועלכע די דריי גרעסטע זענען די הויזע, איגבא און יארובא; די עטנישע גרופעס רעדן מער ווי 500 פארשידענע שפראכן.<ref name="USEN" /><ref>{{cite web|url=https://www.pbs.org/newshour/updates/africa-jan-june07-ethnic_04-05/|title=Ethnicity in Nigeria|publisher=PBS|date={{ר}}5טן אפריל 2007|accessdate=9טן מאי 2015}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.ethnologue.com/country/NG|title=Nigeria|website=Ethnologue|language=en|access-date=2019-07-04}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.languagesoftheworld.info/geolinguistics/linguistic-diversity-in-africa-and-europe.html|title=Linguistic diversity in Africa and Europe - Languages Of The World|last=|first=|date=2011-06-16|archive-url=https://web.archive.org/web/20170915122923/http://www.languagesoftheworld.info/geolinguistics/linguistic-diversity-in-africa-and-europe.html|archive-date=2017-09-15|url-status=unfit|access-date=2019-07-04}}</ref> די אפיציעלע שפראך פון ניגעריע איז ניגערישע ענגליש וואס איז א צד־השווה איבער אלע באזונדערע שפראכן אין לאנד. ניגעריע איז צעטיילט אויף צוויי צווישן קריסטן, וואס וואוינען מערסטנס אין דרום טייל פון לאנד, און מוסולמענער, וואס וואוינען מערסטנס אין צפון. א מינערהייט פון דער באפעלקערונג האלטן די אלטע רעליגיעס פון ניגעריע, ווי למשל די אלטע רעליגיעס פון די איגבא און די יארובא. | ||
| שורה 76: | שורה 76: | ||
[[קאַטעגאָריע:ניגעריע|*]] | [[קאַטעגאָריע:ניגעריע|*]] | ||
[[ | [[קאַטעגאָריע:אומבאקוקט]] | ||
[[ | [[קאַטעגאָריע:אויף יידיש]] | ||
{{קרד/ויקי/יידיש}} | {{קרד/ויקי/יידיש}} | ||