35,369
רעדאגירונגען
ק
טשעקטי און אנדערע רייניגונג, typos fixed: דוגמא, ← דוגמה,
ק (החלפת טקסט – " זיינען" ב־" זענען") |
ק (טשעקטי און אנדערע רייניגונג, typos fixed: דוגמא, ← דוגמה,) |
||
| שורה 2: | שורה 2: | ||
== קלאַסיפיקאַציע == | == קלאַסיפיקאַציע == | ||
די צוויי הויפּט־צווייגן יידישע דיאַלעקטן זענען [[מזרח יידיש|מזרח]] און [[מערב יידיש]]<ref name=Baumgarten2002/><ref name=Beider2010/><ref name=BinNun1973/><ref name=Jacobs2005/><ref name=Katz1983/><ref name=Weinreich1973/>. אינעם מזרח יידיש זעט מען צוויי קלאָרע גרופּעס דיאַלעקטן: אַ דרומדיקע (אַ מאָל גערופן "u־דיאַלעקט") און אַ צפונדיקע ("o־דיאַלעקט")<ref name= | די צוויי הויפּט־צווייגן יידישע דיאַלעקטן זענען [[מזרח יידיש|מזרח]] און [[מערב יידיש]]<ref name=Baumgarten2002/><ref name=Beider2010/><ref name=BinNun1973/><ref name=Jacobs2005/><ref name=Katz1983/><ref name=Weinreich1973/>. אינעם מזרח יידיש זעט מען צוויי קלאָרע גרופּעס דיאַלעקטן: אַ דרומדיקע (אַ מאָל גערופן "u־דיאַלעקט") און אַ צפונדיקע ("o־דיאַלעקט")<ref name=Jacobs2005/><ref name=Katz1983/><ref name=Birnbaum1979/>. די ערשטע שליסט איין די צוויי מערסטן פאַשפּרייטע דיאַלעקטן: [[צענטראַל־מזרח יידיש]] ("פּויליש") און [[דרום־מזרח יידיש|דרום־מזרח]] ("אוקראַיניש"). בשעת די [[צפון־מזרח יידיש|צפונדיקע גרופּע]] ("ליטוויש") ווייזט אויך אַ ריי סובדיאַלעקטן<ref name=Katz1983/><ref name=Birnbaum1979/><ref name=Jacobs1994/><ref name=Weinreich1923/>. | ||
מערב יידיש איז אַ ניט־האָמאָגענע גרופּע פון דיאַלעקטן, וואָס האָבן פון היסטאָרישן קוקווינקל באַקומען זייער ענלעכקייט שפּעטער<ref name=Beider2014/><ref name=Ramer1997/>. מען האָט געהאַט אַ מעגלעכקייט צו אינטערוויואירן נאָר די לעצטע רעשטלעך רעדער, אָבער מיט דער הילף פון ליטעראַרישע מקורים זענען די פּרטים פון אינעווייניקסטע סיסטעם מערבדיקע דיאַלעקטן אַנטדעקט געוואָרן. מערב יידיש טיילט מען אויף צוויי חלקים: אַ דרומדיקן און אַ צפונדיקן<ref name=Baumgarten2002/><ref name=Katz1983/>. צו דער דרומדיקער טייל געהערן [[דרום־מערב יידיש]], צום בעסטן באַוואוסט פון [[עלזאַס]] און דער [[שווייץ]], און [[צענטראַל־מערב יידיש]]. דער צפונדיקער חלק איז [[צפון־מערב יידיש]], וואָס איז באַוואוסט פון [[נידערלאַנדן]] און [[נידערדייטשלאַנד]]<ref name=Jacobs2005/><ref name= | מערב יידיש איז אַ ניט־האָמאָגענע גרופּע פון דיאַלעקטן, וואָס האָבן פון היסטאָרישן קוקווינקל באַקומען זייער ענלעכקייט שפּעטער<ref name=Beider2014/><ref name=Ramer1997/>. מען האָט געהאַט אַ מעגלעכקייט צו אינטערוויואירן נאָר די לעצטע רעשטלעך רעדער, אָבער מיט דער הילף פון ליטעראַרישע מקורים זענען די פּרטים פון אינעווייניקסטע סיסטעם מערבדיקע דיאַלעקטן אַנטדעקט געוואָרן. מערב יידיש טיילט מען אויף צוויי חלקים: אַ דרומדיקן און אַ צפונדיקן<ref name=Baumgarten2002/><ref name=Katz1983/>. צו דער דרומדיקער טייל געהערן [[דרום־מערב יידיש]], צום בעסטן באַוואוסט פון [[עלזאַס]] און דער [[שווייץ]], און [[צענטראַל־מערב יידיש]]. דער צפונדיקער חלק איז [[צפון־מערב יידיש]], וואָס איז באַוואוסט פון [[נידערלאַנדן]] און [[נידערדייטשלאַנד]]<ref name=Jacobs2005/><ref name=Katz1983/><ref name=Katz1979/>. | ||
די דאָזיקע שלאַנקע שיטה ווערט אָבער קאָמפּליצירט מיט באַשריבענע צווישן־ און מיש־דיאַלעקטן<ref name= | די דאָזיקע שלאַנקע שיטה ווערט אָבער קאָמפּליצירט מיט באַשריבענע צווישן־ און מיש־דיאַלעקטן<ref name=Katz1983/><ref name=Birnbaum1979/><ref name=Katz1988/>. חוץ דעם, דרום־מזחר יידיש אַליין באַווייזט עטלעכע היבריד־שטריכן צווישן צענטראַל־מזרח יידיש און צפון־מזרח יידיש<ref name=Glasser2008/>. | ||
== מערקצייכנס אין יידישע דיאַלעקטאָלאָגיע == | == מערקצייכנס אין יידישע דיאַלעקטאָלאָגיע == | ||
די פאַרשיידנקייט פון די שפּראַך מינים באַרירט אַלערלייע לינגוויסטישע אַספּעקטן: [[לעקסיק]], [[פאָנעטיק]], [[מאָרפאָלאָגיע]] און [[סינטאַקסיס]]<ref name= | די פאַרשיידנקייט פון די שפּראַך מינים באַרירט אַלערלייע לינגוויסטישע אַספּעקטן: [[לעקסיק]], [[פאָנעטיק]], [[מאָרפאָלאָגיע]] און [[סינטאַקסיס]]<ref name=Jacobs2005/><ref name=Birnbaum1979/><ref name=King1998/>. דער מערסטן קלאָרער אונטערשייד צווישן מזרח און מערב איז די קאָמפּאָזיציע פון שפּראַך־חלקים: אַ שטאַרקער [[סלאַווישער קאָמפּאָנענט]] אין מזרחדיקע דיאַלעקטן, וואָס כמעט פעלט אין מערבדיקע דיאַלעקטן, און די באַמערקלעכע פאַרגרעסערונג פון ווערטער, וואָס שטאַמען פון [[לעזישע שפּראַכן]], אויף מערב. דער הויפּט־עיקר פאַר דער קלאַסיפיקאַציע פון דיאַלעקטן איז אָבער פאָנעטישע פיל־מיניקייט אין [[וואָקאַל]]ן און צור טייל אויך [[קאָנסאָנאַנט]]ן. | ||
=== וואָקאַליזם === | === וואָקאַליזם === | ||
| שורה 298: | שורה 298: | ||
<ref name=Baumgarten2002>Baumgarten J (2002) Les recherches sur la dialectologie yiddish et leurs répercussions sur le champ linguistique. ''Revue Germanique Internationale'' '''17''': 65–79</ref> | <ref name=Baumgarten2002>Baumgarten J (2002) Les recherches sur la dialectologie yiddish et leurs répercussions sur le champ linguistique. ''Revue Germanique Internationale'' '''17''': 65–79</ref> | ||
<ref name=Beider2010>Beider A (2010) Yiddish proto-vowels and German dialects. ''Journal of Germanic Linguistics'' '''22''': 23–92</ref> | <ref name=Beider2010>Beider A (2010) Yiddish proto-vowels and German dialects. ''Journal of Germanic Linguistics'' '''22''': 23–92</ref> | ||
<ref name=BinNun1973>Bin-Nun J (1973) Jiddisch und die deutschen Mundarten. Niemeyer, Tübingen, xii+402 S</ref> | <ref name=BinNun1973>Bin-Nun J (1973) Jiddisch und die deutschen Mundarten. Niemeyer, Tübingen, xii+402 S</ref> | ||
<ref name=Jacobs2005>Jacobs NG (2005) Yiddish: a Linguistic Introduction. Cambridge University Press, xx+327 pp</ref> | |||
<ref name=Katz1983>Katz D (1983) Zur Dialektologie des Jiddischen. ''In: W Besch et al (eds) Dialektologie. Ein Handbuch zur deutschen und allgemeinen Dialektforschung'': 1018–1041</ref> | |||
<ref name=Weinreich1973>וויינרייך מ (1973) געשיכטע פון דער יידישער שפּראַך: באַגריפן, פאַקטן, מעטאָדן. ייוואָ, ניו יאָרק, אין 4 בענדער. (ציטירט פון Weinreich M (2008) History of the Yiddish Language, Yale University Press)</ref> | |||
<ref name=Birnbaum1979>Birnbaum SA (1979) Yiddish: a Survey and a Grammar. University of Toronto Press, 400 pp</ref> | <ref name=Birnbaum1979>Birnbaum SA (1979) Yiddish: a Survey and a Grammar. University of Toronto Press, 400 pp</ref> | ||
<ref name=Jacobs1994>Jacobs N (1994) Structure, standardization and diglossia: the case of Courland Yiddish. ''In: DCG Lorenz and G Weinberger (eds) Insiders and Outsiders: Jewish and Gentile Culture in Germany and Austria'': 89–99</ref> | <ref name=Jacobs1994>Jacobs N (1994) Structure, standardization and diglossia: the case of Courland Yiddish. ''In: DCG Lorenz and G Weinberger (eds) Insiders and Outsiders: Jewish and Gentile Culture in Germany and Austria'': 89–99</ref> | ||
<ref name= | <ref name=Weinreich1923>וויינרייך מ (1923) שטאַפּלען. פיר עטיודן צו דער יידישער שפּראַכוויסנשאַפט און ליטעראַטורגעשיכטע. פאַרלאַג "וואָסטאָק", בערלין, 260 זז'</ref> | ||
<ref name=Beider2014>Beider A (2014) Unity of the German component of Yiddish: myth or reality? ''International Journal of the Sociology of Language'' '''226''': 101–136</ref> | |||
<ref name=Ramer1997>Manaster-Ramer A (1997) The polygenesis of Western Yiddish — and the monogenesis of Yiddish. In: ''Hegedus I, Michalove PA, Manaster Ramer A (eds) Indo-European, Nostratic, and Beyond; Festschrift for Vitalij V. Shevoroshkin'': 206–232</ref> | |||
<ref name=Katz1979>קאַץ ד (1979) די אינעווייניקסטע קלאסיפיקאציע פון די מערב יידישע דיאלעקטן. ''53סטע יערלעכע ייוואָ קאָנפערענץ, 10-13 נאָוועמבער 1979''</ref> | <ref name=Katz1979>קאַץ ד (1979) די אינעווייניקסטע קלאסיפיקאציע פון די מערב יידישע דיאלעקטן. ''53סטע יערלעכע ייוואָ קאָנפערענץ, 10-13 נאָוועמבער 1979''</ref> | ||
<ref name=Katz1988>Katz D (1988) Origins of Yiddish dialectology. ''Language & Communication'' '''8''': 39–55</ref> | <ref name=Katz1988>Katz D (1988) Origins of Yiddish dialectology. ''Language & Communication'' '''8''': 39–55</ref> | ||
<ref name=Glasser2008>Glasser P (2008) Regional variation in Southeastern Yiddish. Historical inferences. ''In: Herzog M, Kiefer U, Neumann R, Putschke W, Sunshine A (eds) EYDES (Evidence of Yiddish Documented in European Societies)'': 71–82</ref> | |||
<ref name=King1998>King RD (1998) On the uses of Yiddish language geography. ''Shofar'' '''17''': 81–89</ref> | |||
<ref name=Katz1991>קאַץ הד (1991) דער סעמיטישער חלק אין יידיש : אַ ירושה פון קדמונים. ''אָקספאָרדער יידיש'' '''2''': 17–95</ref> | <ref name=Katz1991>קאַץ הד (1991) דער סעמיטישער חלק אין יידיש : אַ ירושה פון קדמונים. ''אָקספאָרדער יידיש'' '''2''': 17–95</ref> | ||
}} | }} | ||
| שורה 317: | שורה 317: | ||
[[he:יידיש#ניבים]] | [[he:יידיש#ניבים]] | ||
[[ | [[קאַטעגאָריע:אומבאקוקט]] | ||
[[ | [[קאַטעגאָריע:אויף יידיש]] | ||
{{קרד/ויקי/יידיש}} | {{קרד/ויקי/יידיש}} | ||