אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "רוי:קריפטאגראפיע"
(קרדיט + קטגוריות) |
ק (החלפת טקסט – "צײַט" ב־"צייט") |
||
| שורה 1: | שורה 1: | ||
'''קריפּטאָגראַפיע''' (פון [[גריכיש]] κρυπτός, ''קריפטאס'', "באַהאַלטן, געהיים"; און γράφω, ''גראַפא'', "איך שרײַב") איז די [[װיסנשאַפט]] װעלכע באַשעפטיקט זיך מיט [[אלגאריטם]] מיטן צװעק צו פאַרשליסן אינפאָרמאַציע דורך [[קאָד]]ן. די װיסנשאַפט פון קריפּטאָגראַפיע איז שױן פון די | '''קריפּטאָגראַפיע''' (פון [[גריכיש]] κρυπτός, ''קריפטאס'', "באַהאַלטן, געהיים"; און γράφω, ''גראַפא'', "איך שרײַב") איז די [[װיסנשאַפט]] װעלכע באַשעפטיקט זיך מיט [[אלגאריטם]] מיטן צװעק צו פאַרשליסן אינפאָרמאַציע דורך [[קאָד]]ן. די װיסנשאַפט פון קריפּטאָגראַפיע איז שױן פון די פאַרצייטיקע יאָרן װאָס האָט געניצט צו פאַרשליסן פון דעם פײַנד װיכטיקע ידיעות. הײַנט ניצט מען עס צו פאַרשליסן [[דיגיטאַל]]ישע אינפאָרמאַציע, װי למשל אַ [[דיגיטאַלישע אונטערשריפט]]. | ||
מאדערנע קריפטאגראפיע שניידט איבער די דיסציפלינען פון [[מאטעמאטיק]], [[קאמפיוטער וויסנשאפט]], און [[אינזשעניריע]]. טייל אנווענדונגען פון קריפטאגראפיע זענען [[געלט אויטאמאט]]ן, [[פאסווארט|קאמפיוטער פאסווערטער]], און [[עלעקטראנישער האנדל]]. | מאדערנע קריפטאגראפיע שניידט איבער די דיסציפלינען פון [[מאטעמאטיק]], [[קאמפיוטער וויסנשאפט]], און [[אינזשעניריע]]. טייל אנווענדונגען פון קריפטאגראפיע זענען [[געלט אויטאמאט]]ן, [[פאסווארט|קאמפיוטער פאסווערטער]], און [[עלעקטראנישער האנדל]]. | ||
רעוויזיע פון 03:56, 8 דעצעמבער 2022
קריפּטאָגראַפיע (פון גריכיש κρυπτός, קריפטאס, "באַהאַלטן, געהיים"; און γράφω, גראַפא, "איך שרײַב") איז די װיסנשאַפט װעלכע באַשעפטיקט זיך מיט אלגאריטם מיטן צװעק צו פאַרשליסן אינפאָרמאַציע דורך קאָדן. די װיסנשאַפט פון קריפּטאָגראַפיע איז שױן פון די פאַרצייטיקע יאָרן װאָס האָט געניצט צו פאַרשליסן פון דעם פײַנד װיכטיקע ידיעות. הײַנט ניצט מען עס צו פאַרשליסן דיגיטאַלישע אינפאָרמאַציע, װי למשל אַ דיגיטאַלישע אונטערשריפט.
מאדערנע קריפטאגראפיע שניידט איבער די דיסציפלינען פון מאטעמאטיק, קאמפיוטער וויסנשאפט, און אינזשעניריע. טייל אנווענדונגען פון קריפטאגראפיע זענען געלט אויטאמאטן, קאמפיוטער פאסווערטער, און עלעקטראנישער האנדל.
היסטאריע פון קריפטאגראפיע און קריפטאאנאליז
קלאסישע קריפטאגראפיע
אנהייב פון מאדערנע קריפטאגראפיע
קריפטאאנאליז פון די נייע מעכאנישע אפאראטן וואס מען האט אנגעהויבן ניצן אין דעם 20סטן יארהונדערט האט זיך אויסגעוויזן שווער. אינעם פאראייניגטן קעניגרייך האט מען געארבעט אין בלעטשלי פארק וואס האט געברענגט צו אן אנטוויקלונג פון מער עפעקטיווע מעטאדן אויסצופירן כסדרדיקע פעולות. ענדלעך האט מען אנטוויקלט דעם קאלאסוס, דער ערשטער גאנץ עלעקטראנישער און דיגיטאלישער, פראגראמירבארער קאמפיוטער אין דער וועלט, וואס האט געהאלפן דעקאדירן שיפערן גענערירט דורך דער דייטשער מיליטער'ס לארענץ SZ40/42 מאשין.
שיפער־כּתב אין דער ייִדישער רעליגיע
אין ספר ירמיהו למשל װערט דערמאָנט "מלך ששך", װען די מײנונג איז "מלך בבל", װײַל אױב מען דרײט איבער דעם א"ב, אל"ף = תיו, בי"ת = שי"ן, איז ששך = בבל.
אױך אין קבלה איז באַקאַנט גײַסטלעכע רבנים װעלכע האָבן געניצט אַ שיפער־כּתב קאָמפּליצירט מיט ראשי תיבותן און מיט נישט מסודרדיקע זאַצן און װערטער כּדי צו באַשרײַבן העכערע טעמעס װעלכע באַשעפטיקן זיך מיט קבלה, כּדי זאָל דער פּשוטער מענטש ניט קענען פאַרשטײן. למשל איז באַקאַנט דער מגילת סתרים פון ר' נחמן בראסלעווער.
דאס איז נישט קיין המכלול ארטיקל, בלויז עפעס וואס ליגט דא ביז עס וועט ערזעצט ווערן מיט בעסערס. שרייבט עס איבער!