אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "רוי:מאד"

'''מאַד''' אדער '''מאַדע'''{{הערה|אין [[שו"ת]] [[נודע ביהודה]] קלערט דער מחבר די שאלה צי א גט וואס ס'איז געשריבן דארט '''מאד''' איז כשר, אזוי ווי רוב יידן שרייבן דעם נאמען פונעם דארף '''מאדע''', [http://www.hebrewbooks.org/pagefeed/hebrewbooks_org_1447_354.pdf זעט די תשובה דא]}} ([[אונגעריש|אונגאריש]]: ''Mád'') איז א דארף אין צפון-מזרח [[אונגארן]], אין דער [[בארשאד-אבאוי-זעמפלען]] מעדזשע, 39 ק"מ מזרח פון [[מישקאלץ]]. דאס דארף געפינט זיך אין דעם באקאנטן [[טאקאי]] וויין פראדוקציע געגנט. ביז דער [[חורבן אייראפע]] האט מאד געהאט א יידישע קהילה וואס איז געווען ברייט באקאנט דורך אירע רבנים.

דאקומענטן ווייזן אז יידן האבן געוואוינט אין דעם געגנט שוין אין דעם 17טן יארהונדערט. אין דעם [[18טער י"ה|18טן יארהונדערט]] האט דאס דארף געהאט אן ארגאניזירטע קהילה. די יידן האבן זיך באשעפטיקט בעיקר מיט מאכן וויין, אן אנטוויקלטע אינדוסטריע אין דעם געגנט. טייל זענען געווען אייגנטומערס פון וויינגערטנער און טייל האבן עוסק געווען אין מאכן און פארקויפן וויין.  

פאר דער [[חורבן אייראפע]] האט די קהילה געציילט נאר 304 יידן, א צענטל פון די באוואוינער פונעם דארף. ווען ס'האט אויסגעבראכן די רציחה פון אונגארישע יידן אין 1944, האט מען געזאמלט אלע יידן אין דער שול, פון דארט האט מען זיי אריבערגעפירט קיין [[איהעל]], פון וואנעט מען האט זיי געפירט אין באנען קיין [[אוישוויץ|אושוויץ]] וואו רוב פון זיי זענען אומגעקומען. נאך דער מלחמה זענען א פאר יידן צוריקגעקומען אבער נאך א קורצער צייט האבן זיי פארלאזט מאד.