אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "רוי:לאדינא"

'''לאדינא''' איז א יידישע [[שפראך]], גערעדט בעיקר דורך יידן וואס שטאמען אפ פון [[שפאניע]], גערעדט געווארן ביז דער [[צווייטער וועלט מלחמה]], דורך מערערע יידן אין די [[באלקאן לענדער]], עס ווערט אויך גערופן '''ספאניאליש''', '''דזשודעזמא''', אדער '''דזשודעא-עספאניאל''', די שפראך שטאמט בעיקר פון  דעם שפאנישן אקצענט פון [[קאסטיליע]], אריינגעמישט [[העברעיש]]ע און [[אראמיש]]ע ווערטער.

ביי [[גירוש שפאניע]], זענען אסאך יידן אנגעקומען צו די באלקאן לענדער, [[טערקיי]], [[בולגאריע]], דרום [[רומעניע]], און צפון [[אפריקע]], ווי זיי האבן מיטעברעגט די שפראך מיט זיך. עס זענע פארהאן צוויי דיאלעקטן, די צפון אפריקאנע און די [[אייראפע]]ישע.

ביז דער צווייטער וועלט מלחמה, איז עס געווען א ברייטע שפראך, מיט קולטור און דיכטער, וואס פלעגן שרייבן די שפראך, דער גרעסטער [[תורה]] ווערק וואס איז געשריבן געווארן אין לאדינא, איז [[מעם לועז]] וואס איז איבערגעשריבן געווארן אויף [[לשון קודש]], די גרעסטע יידישע שטאט, וואס איז געווען א צענטער פאר דער שפראך, איז געווען [[סאלאניקי]], [[גריכנלאנד]], וואו איבער 60,000 יידן האבן זיך באנוצט מיט דער שפראך, אויפן טאג טעגליכן לעבן, אריינרעכנדיק [[צייטונג]]ען און [[ביכער]], וואס זענען פובליצירט געווארן אויף לאדינא.

אין 1948, זענען רוב יידן פון אייראפע, וואס האבן באהערשט די שפראך, אנגעקומען קיין [[ישראל]], אריינגערעכנט יידן פון [[בולגאריע]], און טערקיי, זענען אריבער דעם שמעלץ טאפ, און האבן געטוישט זייער לשון אויף העברעיש, באקומענדיק א קלאפ ווי רוב יידישע שפראכן אזוי ווי [[יידיש]], ווי די [[רעגירונג]] האט נישט געלאזט רעדן קיין שפראכן פונעם [[גלות]], און דערפאר ווערן טאקע די מענטשן וואס רעדן לאדינא, ווייניגער און ווייניגער.