אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "רוי:ציפורי"

רוי:ציפורי (זעט מקור)

רעוויזיע פון 19:40, 29 נאוועמבער 2022

קיין ענדערונג אין גרייס , פֿאַר 3 יאָר

ק

החלפת טקסט – "יידישקייט" ב־"אידישקייט"

בדוקי עריכות אוטומטית, אינטערפעיס רעדאקטארן, אינטערפעיס אדמיניסטראַטאָרן, סיסאפן, מייבאים, מעדכנים, מייבא, אספקלריה רעדאקטארן

46,362

רעדאגירונגען

@@ שורה 17: / שורה 17: @@
 ביי די [[גרויסע יידישע רעוואלט]], אנגעהויבן אין יאר 66, האט ציפורי זיך געהאט ארויסגעשטעטלט קעגן דעם אויפשטאנד, זיי האבן אריינגעלאזט [[אספסיינוס]] אין שטאט און געבעטן זיין שוץ קעגן די אויפשטענדלער אינעם גליל. א דאנק זייער שטיצע פאר רוים, האט די שטאט ערהאלטן אנערקענונג אלס '''פאליס''' און האט אין יאר 67 אדער 68 אנגעהויבן גיסן [[מטבעות]]. די אפציעלע פאזיציע האט די שטאט אויסגענוצט אויף פארברייטערן די שטאט, מיט א צאל אונטערנעמונגען וואס זענען קענטליך אינעם שטאט ביז היינט, א רוימישע שטאט מיט בעדער און אקוואדוקטן, דאס לויט די שטייגער און טראדיציע פון פולע שטעט באיינדרוקט דורך די רוימישע אימפעריע.
-נאך די [[בר כוכבא]] אויפשטאנד, איז [[ארץ יהודה]] גענצליך חרוב געווארן, די איבערלעבער פון יענע ערטער זענען אריבער צו צפון ארץ ישראל, דאס רעכנט אריין דעם [[נשיא]] און די [[סנהדרין]], די שטאט איז געווארן א צענטראלער פונקט פאר יידישקייט פון נאכן חורבן, הויפטזעכליך נאך [[רבי יהודה הנשיא]] האט זיך אריבערגעצויגן אהין אינאיינעם מיט די סנהדרין. די [[משנה]] איז געשריבן און פארזיגלט געווארן אין דעם שטאט און מעגליך אנדערע חיבורים פון די [[תנאים]], ווי [[תוספתא]] אדער [[ברייתא]]. די [[אמוראים]] האבן אויך געטוען אסאך אינדעם שטאט, אבער אין זייערע צייטן האט זיך דער עיקר תורה צענטער זיך אריבערגערוקט קיין טבריה, וואו עס איז ווארשיינליך פאר'חתמ'ט געווארן די [[תלמוד ירושלמי]].
+נאך די [[בר כוכבא]] אויפשטאנד, איז [[ארץ יהודה]] גענצליך חרוב געווארן, די איבערלעבער פון יענע ערטער זענען אריבער צו צפון ארץ ישראל, דאס רעכנט אריין דעם [[נשיא]] און די [[סנהדרין]], די שטאט איז געווארן א צענטראלער פונקט פאר אידישקייט פון נאכן חורבן, הויפטזעכליך נאך [[רבי יהודה הנשיא]] האט זיך אריבערגעצויגן אהין אינאיינעם מיט די סנהדרין. די [[משנה]] איז געשריבן און פארזיגלט געווארן אין דעם שטאט און מעגליך אנדערע חיבורים פון די [[תנאים]], ווי [[תוספתא]] אדער [[ברייתא]]. די [[אמוראים]] האבן אויך געטוען אסאך אינדעם שטאט, אבער אין זייערע צייטן האט זיך דער עיקר תורה צענטער זיך אריבערגערוקט קיין טבריה, וואו עס איז ווארשיינליך פאר'חתמ'ט געווארן די [[תלמוד ירושלמי]].
 ציפורי אלס שטאט האט נישט טיילגענומען אינעם בר כוכבא אויפשטאנד פון יאר 132-135. אבער דורכאויס די [[פולמוס קיטוס]] פון 351 האט די שטאט רעוואלטירט קעגן קיטוס, די רוימישע פראקוראטאר און מיטדעם האט זיך געענדיגט די גלאררייכער היסטאריע פונעם שטאט, אינאיינעם מיט א שטארקע [[ערדציטערניש]] און א פייער וועלכע האט פארניכטעט די איבערבלייבענישן פונעם ארט.
@@ שורה 25: / שורה 25: @@
 איינצעלנע כלים זענען געפונען געווארן פון דער פערסישער תקופה אין ארץ ישראל, בעיקר א שארבענע גלאז מיט א מיטאלאגישער צייכענונג. אבער אנגעהויבן פון ענדע העלענישע צייטן טרעפט מען מער חפצים און געביידעס. פון דער העלענישער תקופה האבן פארשער געפונען א מיליטערישע פעסטונג אויפן שפיץ בארג (אקראפאליס), אינעם פעסטונג זענען געפונען געווארן א [[מקווה]] און צעבראכענע שארבן מיט העברעישע בוכשטאבן געשריבן אויפדעם. די פעסטונג איז ווארשיינליך נייטראליזירט געווארן דורך די שטאט איינוווינער אין שפעטערע תקופות, און חלקים פונעם יסוד און אינערהאלב די סטראוקטור זענען געווארן אנגעפילט מיט זאמד און שטיינער, נאנט צום ענדע פון בית המקדש. די פעסטונג איז דאטירט געווארן צו א פריערדיקע העלעניש תקופה, נאך איידער די חשמונאים האבן איינגענומען דעם גליל, און די יידישע זאכן אינעם פעסטונג צייגן אז יידן האבן געוויילט אין די געגנט נאך איידער די חשמונאים האבן אינקארפארירט די גליל ראיאן צו זייער מלוכה.
-פון די פריע רוימישע תקופה געפונען מיר א שטעטל אויפן בארג און ארום דעם בארג, פיל מיט פריוואטע הייזער וואס א מערהייט פון זיי האבן מקוואות, וואס ווייזט אויף די יידישקייט פונעם שטאט, אין צוגאב צודעם האבן פארשער געפונען די מיסט פון שטאט, און שטודירט די אפפאל פון איבערבלייבענישן פון בהמות, נאר כשר'ע מינים זענען געווען צו געפונען, חזירים צום ביישפיל, א הויפט מאכל צווישן די רוימער זענען געווען ווייניגער פון א פראצענט פון די איבערבלייבענישן.
+פון די פריע רוימישע תקופה געפונען מיר א שטעטל אויפן בארג און ארום דעם בארג, פיל מיט פריוואטע הייזער וואס א מערהייט פון זיי האבן מקוואות, וואס ווייזט אויף די אידישקייט פונעם שטאט, אין צוגאב צודעם האבן פארשער געפונען די מיסט פון שטאט, און שטודירט די אפפאל פון איבערבלייבענישן פון בהמות, נאר כשר'ע מינים זענען געווען צו געפונען, חזירים צום ביישפיל, א הויפט מאכל צווישן די רוימער זענען געווען ווייניגער פון א פראצענט פון די איבערבלייבענישן.
 פון די שפעטערדיקע רוימישע תקופה, געפונען מיר א גרויסע געגנט וואס ווערט גערופן די רוימישע שטאט, די גאסן לויפן געאמעטריש איינער פאראלעל צום צווייטן, ווען צוויי הויפט גאסן [[קארדא מאקסימוס]] לויפט פון צפון אויף דרום ריכטונג, און די [[דעקומאנוס מאקסימוס]] לויפט פון שטאט אריינגאנג אויף מזרח צו מערב ארויף צום בארג. ווען די קלענערע גאסן האקן דורך די צוויי גאסן ווי א נעץ. דארט וואו די הויפט גאסן טרעפן זיך איז פארהאן א [[פארום]], די שטאטישע מארקעט פונעם רוימישן שטאט צענטער, עס עזנען געפונען געווארן חלקים פון רוימישע בעדער געבויט אקוראט לויט די רוימישע בויעריי און מייסטערשאפט, אינאיינעם מיט מקוואות. די הויפט גאסן האבן טראטוארן און זענען קענטליך און מערקבאר ביז היינט מיט די שווערע שטיין און קריצן פון די וועגענער נאך פון דעמאלסט. אן אפלויף סיסטעם פאר שמוציגע וואסער, פון רעגן, בעדער און א פובליק בית כיסא, האט ארויסגעטראגן די וואסער אינדרויסן פון שטאט. די רוימישע שטאט האט אויך מקוואות אונטער די הייזער גענוי ווי די אלטע חלק פון שטאט.
@@ שורה 31: / שורה 31: @@
 די הויכפונקט פון דער ארכעאלאגיע איז די וואסער קאנאלן אריינצוברענגען פרישע וואסער אין שטאט, אנהייב איז דער שטייגער געווען וואסער גרובן, פריוואטע און ציבור'ישע וועלכע האבן באדינט דעם באפעלקערונג באנוץ, אבער ווען די שטאט איז געווארן גרויס און זיך פארשפרייט אראפ פונעם בארג, איז אונטערגענומען געווארן א מאסיווע בוי פראיעקט, פון אקוואדוקטן, וואסער איינריכטונגען וואס ברענגען דורך בריקן און בעיקר טונעלן, וואסער פונעם טאל, פון צוויי באזונדערע ערטער, אויף א רוטע וועלכע טרעפט זיך אינמיטן וועג, ווי עס לויפט אריין אין שטאט, און צעטיילט זיך, א טייל וואסער איז געהאלטן געווארן אין אן אונטערערדישע רעזערוואר, און די אנדערע טייל האט ארומגעקרייזט די שטאט ארום און ארום דעם בארג, פון וואו איינוווינער האבן געקענט שעפן וואסער אדער מער פארמעגליכע האבן געהאט וואסער אין זייער שטוב. צוליב טאפאגראפישע סיבות, האבן די איינוווינער אויפן בארג נישט געהאט קיין צוטריט צו די קאנאלן, וויבאלד דער בארג איז הויך איבער 300 מעטער העכערן ים פלאך.
-נאך פון דער רוימישער תקופה, זענען די פיל מטבעות וואס די שטאט האט געלאזט גיסן, פון אנהייב זענען זיי געווען יידישע מטבעות, אן צייכענונגען אדער בילדער פון פערזאנען אדער חיות, וואס אמאל שפעטער האבן די מטבעות אנטהאלטן קריצונגען פון די פארשידענע רוימישע קייסערן. מיט פארשידענע אויפשריפטן אין גריכיש, וועלכע ווידערהאלן דעם סלאגאן, אז  ''ציפורי איז שטאט פון שלום.'' איין מטבע פון שטאט האט א קריצונג פון טיכא, די גאט פון מזל ביי די גריכישע מיטאלאגיע אינמיטן א געצנדינער טעמפל, וואס דאס איז א רעוואלוציע פאר א יידישע שטאט. מערערע טעאריעס זענען אויפגעברענגט געווארן אלס רעזולטאט פון די מטבעות, איבערן יידישקייט פונעם שטאט צוליב די מטבעות.
+נאך פון דער רוימישער תקופה, זענען די פיל מטבעות וואס די שטאט האט געלאזט גיסן, פון אנהייב זענען זיי געווען יידישע מטבעות, אן צייכענונגען אדער בילדער פון פערזאנען אדער חיות, וואס אמאל שפעטער האבן די מטבעות אנטהאלטן קריצונגען פון די פארשידענע רוימישע קייסערן. מיט פארשידענע אויפשריפטן אין גריכיש, וועלכע ווידערהאלן דעם סלאגאן, אז  ''ציפורי איז שטאט פון שלום.'' איין מטבע פון שטאט האט א קריצונג פון טיכא, די גאט פון מזל ביי די גריכישע מיטאלאגיע אינמיטן א געצנדינער טעמפל, וואס דאס איז א רעוואלוציע פאר א יידישע שטאט. מערערע טעאריעס זענען אויפגעברענגט געווארן אלס רעזולטאט פון די מטבעות, איבערן אידישקייט פונעם שטאט צוליב די מטבעות.
 איינער פון די הויפט חילוקי דעות איבערן שטאט, איז די טעאטער וועלכע איז געפונען געווארן אויפן זייט פונעם בארג, בשעת טייל טענה'ן אז דאס האט אנטיפס געבויט, זאגן אנדערע אז דאס איז פון די רוימישע תקופה פון נאכן חורבן בית המקדש, דאס צוליב ארטיקלען געפונען אונטערן בינע ביי די יסודות פונעם סטרוקטור. א פראכטפולע רוימישע ווילא איז אויך געפונען געווארן אויפן בארג, ווען געוויסע האבן געוואלט טענה'ן אז דאס איז די נשיא'ס הויז, אבער אן קיין גרונטליכע פארשונג אדער מקור.