באַקוקן דעם קאוד פון יוחנן גדי

{{דעסקריפציע|פון די 5 זין פון מתתיהו הכהן חשמונאי}}
'''יוחנן גַדי''' איז געווען א זון פון [[מתתיהו הכהן]], א ברודער פון [[יהודה המכבי]] און איינער פון די פירער פון דער [[חשמונאי'שע רעוואלט]].

ער ווערט אויסגערעכנט ערשט צווישן די זין פון מתתיהו אין ספר [[מקבים א']]{{הערה|{{מקבים|א|ב|ב}}}}, און עס איז אנגענומען אז דאס דייט אן אז ער איז געווען דער עלטסטער{{הערה|{{יודאיקה|אוריאל ראפאפארט|Johanan The Hasmonean|באנד=11|זייט=377|לינק=https://www.encyclopedia.com/religion/encyclopedias-almanacs-transcripts-and-maps/johanan-hasmonean}}}}, אבער אין מגילת אנטיוכוס ווערט ער דערמאנט אלס דער דריטער{{הערה|{{ויקיטקסט|מגילת מתתיהו}}, אויף וויקיטעקסט}}. אויך ווערט דארט דערמאנט זיין צווייטער נאמען, "גַדִּי"{{ביאור|אין גריכיש: Γαδδι. זיין נאמען ווערט געברענגט אלס "יוחנן הקַדְשִׁי" אין די איבערזעצונג פון יצחק זעקיל פרענקיל אויף ספר חשמונאים א'{{הערה|{{אוצר החכמה|יצחק זעקיל פרענקיל|כתובים אחרונים|100573|page=17|מקום הוצאה=ווארשע|שנת הוצאה=תרנ"ד|עמ=18}}}}, און פון דארט איז דאס אריין אין אנדערע חיבורים. אין ספר היוחסין (מאמר שישי) ווערט געברענגט אז יוחנן האט זיך גערופן "ידוע".}}, און דאס איז ווארשיינליך מרמז אויף א גוטן מזל{{הערה|{{אוצר החכמה|אברהם כהנא|הספרים החיצונים|157252|ירושלים, תש"ל, זייט קד|page=106|כותרת=מקבים א|כרך=ב}}}}.

אין [[מגילת אנטיוכוס]] ווערט דערציילט אז יוחנן האט געפירט די ערשטע קאמף קעגן די יוונים, נאך איידער דער רעוואלט האט זיך אפיציעל אנגעפאנגען, און נאך איידער רוב גזירות שמד זענען געלייגט געווארן. דאס איז געווען אין רעאקציע צו דאס וואס [[ניקנור]], אין שליחות פון אנטיוכוס, האט פארשוועכט דעם בית המקדש, געלייגט דארט אן צלם, און מקריב געווען א [[חזיר]]. יוחנן, וועלכער איז געווען דער כהן גדול, האט אויסגענארט ניקנור און זיך פארגעשטעלט ווי ער וויל מיטארבעטן מיט אים, און אים גע'הרג'עט מיט א קליינעם שווערד וואס ער האט מיטגעברענגט באהאלטענערהייט. אין די שלאכט וואס האט נאכגעפאלגט זענען 7772 יוונים גע'הרג'עט געווארן{{הערה|מגילת אנטיוכוס, פסוקים יד-כז}}.

יוחנן איז געווען פון די קאמאנדירן ביי דער חשמונאי'שער רעוואלט. ווען יהודה איז ארויס אין די שלאכטן קעגן [[ניקנור]] האט ער איינגעטיילט זיין מיליטער אין פיר טיילן; און געשטעלט זיינע ברודער, אריינגערעכנט יוחנן{{הערה|אין דער יווני'שער ווערסיע שטייט "יוסף", אבער עס איז ווארשיינליך א טעות. זע: {{אוצר החכמה|אברהם כהנא|הספרים החיצונים|157252|ירושלים, תש"ל, זייט רד|page=206|כותרת=מקבים ב|כרך=ב}}}}, אין שפיץ פון זיי{{הערה|{{מקבים|ב|ח|כב}}}}. אויך שפעטער ווערט יוחנן באצייכנט אלס "ראש החיל"{{הערה|{{מקבים|א|ט|לה}}}}.

נאך יהודה'ס אומקום אין א שלאכט קעגן [[באקכידעס]], האט דאס פאלק געקרוינט אלס פירער זיין ברודער [[יונתן]], וועלכער איז אנטלאפן פון באקכידעס צו [[מדבר תקוע]]. אין יענע צייט האט יונתן געשיקט יוחנן צו די נאבאטן אוועקצולייגן ביי זיי געלט און פארמעגן, אבער אן אראבישע שבט "יאמברי" פון [[מידבא]] האט בארויבט פון אים דאס פארמעגן און אים גע'הרג'עט. יונתן און שמעון האבן נקמה גענומען פאר זיין בלוט, און א צייט שפעטער האבן זיי באפאלן א חתן פונעם שבט וועלכע איז געגאנגען הייראטן א כלה פון "כנען", אינאיינעם מיט זיינע באגלייטער. זיי האבן גע'הרג'עט 400 לייט, פארטריבן די איבריגע, און בארויבט די פארמעגנס זיי האבן געטראגן{{הערה|{{מקבים|ב|ח|לה|מב}}; {{יוספוס|קדמוניות היהודים|יג|א}}}}.
==נאטיצן==
{{ביאורים}}
==רעפערענצן==
{{רעפערענצן}}
{{חנוכה|}}
{{חשמונאים דינאסטיע משפחה בוים|}}
[[קאַטעגאָריע:חשמונאים]]
[[קאַטעגאָריע:חנוכה]]
[[קאַטעגאָריע:פערזאנען פון דער חשמונאים רעוואלט]]
[[קאַטעגאָריע:תקופת בית שני]]
[[קאַטעגאָריע:אידישע היסטאריע]]
[[קאַטעגאָריע:המכלול ארטיקלען]]
[[he:יוחנן הגדי]]
אכטונג: בלויז אריינלאגירטע באניצער קענען רעדאגירן בלעטער אויף המכלול.
מיר ווארטן אויף אייערע הוספות! ביטע זיך איינשרייבן אדער אריינלאגירן.