אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "כהושעת אלים"

כהושעת אלים (זעט מקור)

רעוויזיע פון 08:43, 27 סעפטעמבער 2023

3,481 בייטן צוגעלייגט , פֿאַר 2 יאָר

←‏אריינפיר: טיילווייז צוריקגעברענגט ביאורים, שמות הקודש

מייבאים כמותיים, בדוקי עריכות אוטומטית, ביוראקראטן, אינטערפעיס רעדאקטארן, emailconfirmed, אינטערפעיס אדמיניסטראַטאָרן, מנטרים, סיסאפן, צוות טכני, מייבאים, מעדכנים, אספקלריה רעדאקטארן

102,362

רעדאגירונגען

@@ שורה 4: / שורה 4: @@
 | ניקוד = כן
 | רוחב = 18em
-| תוכן =
+| תוכן ={{שורות|
-כְּהוֹשַֽׁעְתָּ '''אֵ'''לִֽים בְּלֽוּד עִמָּֽךְ.
+כְּהוֹשַֽׁעְתָּ '''אֵ'''לִֽים{{ביאור|צונאמען פאר אידן, לויט {{תנ"ך|ישעיהו|סא|ג}}.}} בְּלֽוּד{{ביאור|צונאמען פאר מצרים, לויט {{תנ"ך|בראשית|י|יג}}.}} עִמָּֽךְ.{{ביאור|כביכול האסטו געהאלפן אויך זיך.}}
 :'''בְּ'''צֵֽאתְךָֽ לְיֵֽשַׁע עַמָּֽךְ. כֵּן הוֹשַׁע נָא:
-כְּהוֹשַֽׁעְתָּ '''גּֽ'''וֹי וֵֽאלֹהִֽים.
+כְּהוֹשַֽׁעְתָּ '''גּֽ'''וֹי וֵֽאלֹקִֽים.
-:'''דְּ'''רוּשִֽׁים לְיֵֽשַׁע אֱלֹהִֽים. כֵּן הוֹשַׁע נָא:
+:'''דְּ'''רוּשִֽׁים לְיֵֽשַׁע אֱלֹקִֽים.{{ביאור|לויט {{ציטוטון|עַמְּךָ אֲשֶׁר פָּדִיתָ לְּךָ מִמִּצְרַיִם גּוֹיִם וֵאלֹהָיו|{{תנ"ך|שמואל ב|ז|כג}}}} און דער דרש פון [[רבי עקיבא]] אויפן פסוק אין {{ירושלמי|סוכה|ד|ג}}.}} כֵּן הוֹשַׁע נָא:
 כְּהוֹשַֽׁעְתָּ '''הֲ'''מֽוֹן צְבָאֽוֹת.
-:'''וְ'''עִמָּֽם מַלְאֲכֵֽי צְבָאֽוֹת. כֵּן הוֹשַׁע נָא:
+:'''וְ'''עִמָּֽם מַלְאֲכֵֽי צְבָאֽוֹת.{{ביאור|די ישועה איז נישט נאר געווען פאר צבאות ישראל (לויט {{תנ"ך|שמות|יב|מא}}), נאר אויך פאר מלאכים.}} כֵּן הוֹשַׁע נָא:
 כְּהוֹשַֽׁעְתָּ '''זַ'''כִּֽים מִבֵּֽית עֲבָדִֽים.
 :'''חַ'''נּֽוּן בְּיָדָֽם מַֽעֲבִידִֽים. כֵּן הוֹשַׁע נָא:
-כְּהוֹשַֽׁעְתָּ '''טְ'''בוּעִֽים בְּצֽוּל גְּזָרִֽים.
+כְּהוֹשַֽׁעְתָּ '''טְ'''בוּעִֽים בְּצֽוּל גְּזָרִֽים.{{ביאור|גזרי הים. "צול" איז א צונאמען צו די טיפענישן פון ים, לויט {{תנ"ך|ישעיהו|מד|כח}}. ווען דו האסט געהאלפן די אידן וועלכע זענען אריבער ביים [[קריעת ים סוף]].}}
-:'''יְ'''קָֽרְךָֽ עִמָּֽם מַֽעֲבִירִֽים. כֵּן הוֹשַׁע נָא:
+:'''יְ'''קָֽרְךָֽ עִמָּֽם מַֽעֲבִירִֽים.{{ביאור|האבן די אידן אריבערגעפירט דעם כבוד פון באשעפער מיט זיך.}} כֵּן הוֹשַׁע נָא:
-כְּהוֹשַֽׁעְתָּ '''כַּ'''נָּֽה מְשׁוֹרֶֽרֶת וַיּֽוֹשַׁע.
+כְּהוֹשַֽׁעְתָּ '''כַּ'''נָּֽה{{ביאור|צונאמען פאר אידן, לויט {{תנ"ך|תהלים|פ|טז}}.}} מְשׁוֹרֶֽרֶת וַיּֽוֹשַׁע.
-:'''לְ'''גוֹחָֽהּ מְצֻיֶּֽנֶת וַיִּוָּֽשַׁע. כֵּן הוֹשַׁע נָא:
+:'''לְ'''גוֹחָֽהּ מְצֻיֶּֽנֶת וַיִּוָּֽשַׁע.{{ביאור|דער ווארט "וַיּוֹשַׁע", ({{תנ"ך|שמות|יד|ל}}), ווערט גע'דרש'נט כאילו עס ווערט געליינט "וַיִּוָּשַׁע", און באציט זיך צו "גוחה", דער באשעפער. דאס איז לויט דער דרש פון [[רבי מאיר]] אין [[מדרש תנחומא]] [http://www.daat.ac.il/daat/tanach/tanhuma/29.htm פרשת אחרי מות, אות י"ב].}} כֵּן הוֹשַׁע נָא:
-כְּהוֹשַֽׁעְתָּ '''מַֽ'''אֲמַֽר וְהֽוֹצֵאתִֽי אֶתְכֶֽם.
+כְּהוֹשַֽׁעְתָּ '''מַֽ'''אֲמַֽר וְהֽוֹצֵאתִֽי אֶתְכֶֽם{{ביאור|"והוצאתי אתכם מתחת סבלות מצרים" ({{תנ"ך|שמות|ו|ו}}).}}.
-:'''נָ'''קֽוּב וְהֽוּצֵאתִֽי אִתְּכֶֽם. כֵּן הוֹשַׁע נָא:
+:'''נָ'''קֽוּב וְהֽוּצֵאתִֽי אִתְּכֶֽם.{{ביאור|ווערט גע'דרש'נט כאילו עס ווערט געליינט "וְהוּצֵאתִי אִתְּכֶם", וואס טייטשט אז דער באשעפער איז ארויס צוזאמען מיט די אידן פון מצרים.}} כֵּן הוֹשַׁע נָא:
 כְּהוֹשַֽׁעְתָּ '''סֽ'''וֹבְבֵֽי מִזְבֵּֽחַ.
 :'''עֽ'''וֹמְסֵֽי עֲרָבָֽה לְהַקִּֽיף מִזְבֵּֽחַ. כֵּן הוֹשַׁע נָא:
-כְּהוֹשַֽׁעְתָּ '''פִּ'''לְאֵֽי אָרֽוֹן כְּהֻפְשַֽׁע.
+כְּהוֹשַֽׁעְתָּ '''פִּ'''לְאֵֽי אָרֽוֹן כְּהֻפְשַֽׁע{{ביאור|ווען דער [[ארון הברית]] איז געפאנגען געווארן דורך די [[פלשתים]] אלס א טייל פון באזיגן אידן ביי [[מלחמת אבן העזר]].}}.
-:'''צִ'''עֵֽר פְּלֶֽשֶׁת בַּֽחֲרֽוֹן אַֽף וְנוֹשַֽׁע. כֵּן הוֹשַׁע נָא:
+:'''צִ'''עֵֽר פְּלֶֽשֶׁת בַּֽחֲרֽוֹן אַֽף וְנוֹשַֽׁע.{{ביאור|זענען זיי געצווינגען עס צוריק צו קערן נאך וואס זיי זענען געווארן געשטראפט ({{תנ"ך|שמואל א|ה}}).}} כֵּן הוֹשַׁע נָא:
 כְּהוֹשַֽׁעְתָּ '''קְ'''הִלּֽוֹת בָּבֶֽלָה שִׁלַּֽחְתָּ.
-:'''רַ'''חֽוּם לְמַֽעֲנָֽם שֻׁלַּֽחְתָּ. כֵּן הוֹשַׁע נָא:
+:'''רַ'''חֽוּם לְמַֽעֲנָֽם שֻׁלַּֽחְתָּ.{{ביאור|לויטן פסוק {{ציטוטון|לְמַעַנְכֶם שִׁלַּחְתִּי בָבֶלָה|{{תנ"ך|ישעיהו|מג|יד}}}}, וואס ווערט גע'דרש'נט כאילו עס ווערט געליינט "שֻׁלַּחְתִּי", אז אין [[גלות בבל]] איז די שכינה געגאנגען אין גלות צוזאמען מיט די אידן{{הערה|{{ירושלמי|תענית|א|א}}; {{בבלי|מגילה|כט|א}}.}}.}} כֵּן הוֹשַׁע נָא:
-כְּהוֹשַֽׁעְתָּ '''שְׁ'''בֽוּת שִׁבְטֵֽי יַֽעֲקֹֽב.
+כְּהוֹשַֽׁעְתָּ '''שְׁ'''בֽוּת שִׁבְטֵֽי יַֽעֲקֹֽב{{ביאור|ווי דו האסט געהאלפן די גולי בבל און זיי צוריקגעקערט.}}.
-:'''תָּ'''שֽׁוּב וְתָשִֽׁיב שְׁבֽוּת אָֽהֳלֵֽי יַֽעֲקֹֽב. וְהוֹשִֽׁיעָה נָּֽא:
+:'''תָּ'''שֽׁוּב וְתָשִֽׁיב שְׁבֽוּת אָֽהֳלֵֽי יַֽעֲקֹֽב.{{ביאור|לויט "הנני שב את שבות אהלי יעקב" ({{תנ"ך|ירמיהו|ל|יח}}). "תשוב ותשיב" איז לויט דרשת חז"ל אויף "ושב ה' את שבותך" ({{תנ"ך|דברים|ל|ג}}), אז דער לשון ווערט באנוצט אנשטאט "והשיב" צו לערנען אז ביי די גאולה קערט זיך צוריק אויך דער באשעפער זעלבסט, כביכול, און נישט נאר אז ער קערט צוריק די אידן.}} וְהוֹשִֽׁיעָה נָּֽא:
+}}
 }}
 '''כְּהוֹשַׁעְתָּ אֵלִים''' איז א [[הושענות]] [[פיוט]] וואס ווערט געזאגט אלס א טייל פונעם מנהג [[הושענא|הושענות]] אום [[סוכות]], לויט די מנהגי [[אשכנזים|אשכנז]] און [[נוסח איטאליע|איטאליע]]. אינעם פיוט, בעטן די מתפללים פונעם באשעפער אז ער זאל זיי העלפן, פונקט ווי ער האט געהאלפן זייערע עלטערן אסאך מאל דורכאויס די אידישע היסטאריע, איבערהויפט ביי [[יציאת מצרים]]. עס איז אנגענומען אז עס איז פארפאסט געווארן דורך [[רבי אלעזר הקליר]], וואס ווי געשאצט האט ער געוואוינט אין [[ארץ ישראל]] אין די שפעטע [[ד'ש' יארן]]{{הערה|[[יונה פרענקל]], '''מחזור לסוכות, שמיני עצרת ושמחת תורה לפי מנהגי בני אשכנז לכל ענפיהם''', ירושלים תשמ"א, [https://www.hebrewbooks.org/pdfpager.aspx?req=21140&st=&pgnum=40 מבוא, עמ' לט].}}.