אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "תקופת שמואל"

305 בייטן צוגעלייגט ,  פֿאַר 2 יאָר
ק
הגהה
ק (הגהה)
שורה 41: שורה 41:
אין שמואל'ס צייטן (ארום שנת ד' אלפים) איז תקופת ניסן געווען איבער פינף טעג גערוקט פון תקופת רב אדא, און פיר פון די אבזערווירטע {{קישור שפה|עברית|נקודת השוויון|גלייכנאכט}}. טייל האבן מחדש געווען אז דער חשבון איז געבויט אויף תקופת תשרי, וואס איז יא אויסגעפאלן אין יענע צייטן נאנט צום אסטראנאמישן, ווייל מען וואלט נישט אנגענומען א חשבון וואס איז קענטיג נישט ריכטיג. רבי משה חיים רימיני האט גערעכנט לויט די אסטראנאמיע פון זיין צייט, און געטראפן אז די אסטראנאמישע תקופה האט זיך געטראפן מיט שמואל'ס אום שנת 244 למספרם (יאר {{לינק צו אידיש יאר|4004}}). ער שרייבט אז שמואל האט גערעכנט פון תשרי, ווייל ער פסק'נט ווי רבי אליעזר אז בתשרי נברא העולם{{הערה|רבי משה חיים רימיני, '''מחר חדש''', פירינצי, תקנ"ד, דף ג}}. יעקב לעווינגער האט איבערגעמאכט די חשבונות לויט די היינטיגע וויסנשאפט, און געטראפן אז דאס האט פאסירט אביסל איידער שמואל'ס צייטן, נעמליך אין יאר 158, ({{לינק צו אידיש יאר|3918}}), אין די צייטן פון חנניה בן אחי רבי יהושע. ער האלט אז דער חשבון איז געבויט אויף תקופת תשרי ווייל מען האט עס צוערשט געניצט לגבי דאס זאגן "ותן טל ומטר", וואס איז געוואנדן אין תקופת תשרי{{הערה|שם=שמינית}}.
אין שמואל'ס צייטן (ארום שנת ד' אלפים) איז תקופת ניסן געווען איבער פינף טעג גערוקט פון תקופת רב אדא, און פיר פון די אבזערווירטע {{קישור שפה|עברית|נקודת השוויון|גלייכנאכט}}. טייל האבן מחדש געווען אז דער חשבון איז געבויט אויף תקופת תשרי, וואס איז יא אויסגעפאלן אין יענע צייטן נאנט צום אסטראנאמישן, ווייל מען וואלט נישט אנגענומען א חשבון וואס איז קענטיג נישט ריכטיג. רבי משה חיים רימיני האט גערעכנט לויט די אסטראנאמיע פון זיין צייט, און געטראפן אז די אסטראנאמישע תקופה האט זיך געטראפן מיט שמואל'ס אום שנת 244 למספרם (יאר {{לינק צו אידיש יאר|4004}}). ער שרייבט אז שמואל האט גערעכנט פון תשרי, ווייל ער פסק'נט ווי רבי אליעזר אז בתשרי נברא העולם{{הערה|רבי משה חיים רימיני, '''מחר חדש''', פירינצי, תקנ"ד, דף ג}}. יעקב לעווינגער האט איבערגעמאכט די חשבונות לויט די היינטיגע וויסנשאפט, און געטראפן אז דאס האט פאסירט אביסל איידער שמואל'ס צייטן, נעמליך אין יאר 158, ({{לינק צו אידיש יאר|3918}}), אין די צייטן פון חנניה בן אחי רבי יהושע. ער האלט אז דער חשבון איז געבויט אויף תקופת תשרי ווייל מען האט עס צוערשט געניצט לגבי דאס זאגן "ותן טל ומטר", וואס איז געוואנדן אין תקופת תשרי{{הערה|שם=שמינית}}.


==דער יוליאנער קאלענדער==
==דער יוליאנער קאלענדאר==
די יוליאנער קאלענדער איז געבויט אויף אן אסטראנעמישע שיטה אז די זון יאר איז גענוי 365.25 טעג לאנג, גענוי ווי שיטת שמואל. א יאר אין די יוליאנער קאלנעדער האט 365 טעג, און יעדע פערדע יאר ווען די פערטלעך טעג קלייבן זיך צוזאם צו איין גאנצע, איז אן "עיבור יאר", א יאר מיט איין איבריגע 366'סטע טאג. דאס מאכט אז די תקופות זאלן כמעט אלעמאל אויספאלן אין די זלעבע דאטום אויף די יוליאנער קאלענדער.
דער [[יוליאנישער קאלענדאר]] איז געבויט אויף אן אסטראנאמישע שיטה אז די זון יאר איז גענוי 365.25 טעג לאנג, אקוראט ווי שיטת שמואל. א יאר אין דער יוליאנער קאלענדאר האט 365 טעג, און יעדער פערטער יאר - ווען די פערטלעך טעג קלייבן זיך צוזאם צו איין גאנצע - איז אן "[[עיבור יאר]]", א יאר מיט איין איבריגע 366'סטע טאג. דאס מאכט אז די תקופות לשיטת שמואל זאלן כמעט אלעמאל אויספאלן אין די זעלבע דאטום אויף דער יוליאנער קאלענדאר.


די פיר יעריגע ציקל שטימט מיט די יאר ציילונג, דאס מיינט יאר 1 איז דער ערשטע אין די ציקל, 2 דער צווייטער, און אזוי ווייטער. וויסנדיג וואו מען האלט דערין, קען מען באלד וויסן דער גענוי דאטום אין צייט פון די תקופה, ווי פאלגענד{{הערה|באזירט אויף אברהם אריה עקביא, '''לוח לששת אלפים שנה''', ירושלים: מוסד רב קוק, תשל"ו, זייט מט}}:
דער פיר יעריגער ציקל שטימט מיט די [[ציווילע צייט-רעכענונג]], דאס מיינט אז יאר 1 איז דער ערשטער אין די ציקל, 2 דער צווייטער, און אזוי ווייטער. וויסנדיג וואו מען האלט דערין, קען מען באלד וויסן דער גענויער דאטום און צייט פון די תקופה, ווי פאלגנד{{הערה|באזירט אויף אברהם אריה עקביא, '''לוח לששת אלפים שנה''', מוסד הרב קוק, ירושלים תשל"ו, זייט מ"ט}}:
{| class="wikitable"
{| class="wikitable"
|+ תקופת שמואל אויף די יוליאנער קאלענדער
|+ תקופת שמואל אויף די יוליאנער קאלענדאר
|-
|-
!יאר!!ניסן!!תמוז!!תשרי!!טבת
!יאר!!ניסן!!תמוז!!תשרי!!טבת
|-
|-
|1||מערץ 25°, 18:00||יוני 25, 1:30||סעפטעמבער 24, 9:00||דעצעמבער 24, 16:30
|1||[[מערץ 25]]°, 18:00||[[יוני 25]], 1:30||[[סעפטעמבער 24]], 9:00||[[דעצעמבער 24]], 16:30
|-
|-
|2||מערץ 26, 0:00||יוני 25, 7:30||סעפטעמבער 24, 15:00||דעצעמבער 24°, 22:30
|2||[[מערץ 26]], 0:00||[[יוני 25]], 7:30||[[סעפטעמבער 24]], 15:00||[[דעצעמבער 24]]°, 22:30
|-
|-
|3||מערץ 26, 6:00||יוני 25, 12:30||סעפטעמבער 24°, 21:00||דעצעמבער 25, 4:30
|3||[[מערץ 26]], 6:00||[[יוני 25]], 12:30||[[סעפטעמבער 24]]°, 21:00||[[דעצעמבער 25]], 4:30
|-
|-
|4||מערץ 25, 12:00||יוני 24°, 19:30||סעפטעמבער 24, 3:00||דעצעמבער 24, 10:30
|4||[[מערץ 25]], 12:00||[[יוני 24]]°, 19:30||[[סעפטעמבער 24]], 3:00||[[דעצעמבער 24]], 10:30
|}
|}
די צייכן °, מיינט אז די תקופה איז צווישן זעקסער אווענט און צוועלעפער ביינאכט, ווען די אידישער טאג האט זיך שוין געטוישט און דער יוליאנער נאכנישט.
דער צייכן ° באדייט אז די תקופה פאלט אויס צווישן זעקס אוונט און צוועלף ביינאכט, ווען דער אידישער טאג האט זיך שוין געטוישט און דער יוליאנער דאטום נאכנישט.


די ראשונים{{הערה|{{טור|אורח חיים|קיז|מפרש=בית יוסף}} בשם דער אבודרהם (ירושלים תשכ"ג זייט קי); שאלות ותשובות התשב"ץ חלק ג סימן קכג}} ניצן דאס אלץ סימן צו וויסן ווען מען הייבט אן זאגן "ותן טל ומטר", וואס איז זעכציג טעג נאך תקופת תשרי: אויב די קומענדיגע [[פעברואר]] וועט האבן 29 טעג (וואס מיינט אז היי יאר איז די 3'טע אין ציקל), וועט מען אנהייבן זאגן דער 23'סטע, און אויב נישט אין דער 22'טע.
די ראשונים ניצן דאס אלס סימן צו וויסן ווען מען הייבט אן זאגן "ותן טל ומטר", וואס איז זעכציג טעג נאך תקופת תשרי: אויב דער קומענדיגער [[פעברואר]] וועט האבן 29 טעג (וואס מיינט אז היי יאר איז דער 3'טער אין ציקל), וועט מען אנהייבן זאגן אין נאוועמבער 23, און אויב נישט אין נאוועמבער 22{{הערה|{{טור|אורח חיים|קיז|מפרש=בית יוסף}} בשם דער אבודרהם (ירושלים תשכ"ג זייט קי); שאלות ותשובות התשב"ץ חלק ג סימן קכג}}.


די יוליאנער קאלענדער איז הונטערשטעליג פון דער גרעגאריאנער וואס איז אין באניץ זינט 1582. עס האט זיך אנגעהויבן מיט בלויז 11 טעג הונטערשטעליג, און עס שטייגט מיט א טאג יעדער 100'סטע יאר וואס איז נישט קיין 400'סטע. אין די 20'סטע און 21'סטע יארהונדערט האלט עס ביי 13 טעג, און דערפאר מען הייבט זאגן "ותן טל ומטר" דער 4'טע/5'טע אין דעצעמבער.
דער יוליאנער קאלענדאר איז הונטערשטעליג פון דער [[גרעגאריאנישער קאלענדאר|גרעגאריאנער]] וואס איז אין באניץ זינט [[1582]]. עס האט זיך אנגעהויבן מיט בלויז 11 טעג הונטערשטעליג, און יעדע 100'סטע יאר וואס איז נישט קיין 400'סטע שטייגט דער דיפערענץ מיט נאך א טאג. אין די 20'סטע און 21'סטע יארהונדערט האלט עס ביי 13 טעג, און דערפאר הייבט מען אן זאגן "ותן טל ומטר" אין [[דעצעמבער 4|4]]/[[דעצעמבער 5|5]] דעצעמבער.


==די חשבונות פון די תקופה==
==די חשבונות פון די תקופה==