רוי:תורה ודעת
ישיבת תורה ודעת (אדער "מתיבתא תורה ודעת") איז א חרדישע ישיבה וועלכער געפינט זיך אין קענסינגטאן, ברוקלין, ניו יארק, פאראייניגטע שטאטן.
היסטאריע
די ישיבה איז געעפנט געווארן אין 1917 אין וויליאמסבורג אלץ א פרומע עלעמאנטערע שולע דורך בנימין ווילהעלם און לואיס דערשאוויץ. זיי האבן אויסגעקליבן הרב זאב גאלד צו שטיין אין שפיץ פון דעם מוסד, און ער האט אויסגעוועלט דעם נאמען "תורה ודעת" אויפן נאמען פון הרב יצחק יעקב ריינעס'נס ישיבה אין לידא, וואו הרב גאלד האט געלערנט אין זיין יוגנט.
אין אירע ערשטע יארן האט זיך די ישיבה געפירט אויפן שטייגער פון תורה עם דרך ארץ. מיט דער צייט אבער, איז עס פארוואנדלט געווארן אין א חרדישער ישיבה. מיט דעם אלעם איז די ישיבה אייגענארטיג מיט דעם וואס זי ערלויבט אירע תלמידים צו גיין שטודירן אין קאלעדזש, עפעס וואס איז פארבאטן אין רוב חרדישע ישיבות היינט צו טאגס.
אין 1922 איז ר' שרגא פייוול מענדלאוויטש גערופן געווארן צו ווערן דער מנהל פון דער ישיבה. אונטער זיין פירערשאפט איז אויפגעשטעלט געווארן די "מתיבתא" פאר די עלטערע תלמידים אין גיל פון הויעך שולע סטודענטן. נאך שפעטער האט הרב מענדלאוויטש אויפגעשטעלט א "ישיבה גבוה" פאר די תלמידים פון אכצן יאר און העכער. הרב מענדלאוויטש האט געדינט אלץ מנהל ביז 1948.
ווען וויליאמסבורג איז נאך דער צווייטער וועלט קריג געווארן שטארק חסידיש האט תורה ודעת פארקויפט זייער געביידע פאר פאפא חדר, און זיי האבן זיך אריבערגעצויגן קיין קענזינגטאן וואו א גרעסערער עולם אמעריקאנער אידן האבן געוואוינט.
אין די יארן ווען הרב גדליה שארר און הרב יעקב קאמינעצקי זענען געווען ראשי ישיבה האבן זיך געשאפן צוויי פראקציעס אין ישיבה, איין האט געהייסן "ר' יעקב'ניקעס" און די צווייטע "רב שארר'ניקעס". די צוויי זענען געווען מחולק צווישן זיך ווער עס זאל האבן דאס לעצטע ווארט אין ישיבה. למעשה האבן די "ר' יעקבניקעס" געהאט די אויבערהאנט.
ראשי ישיבות
דורכאויס די יארן האבן אלס ראשי ישיבות דארט געדינט:
- רבי שלמה היימאן
- רבי ראובן גראזאווסקי
- רבי אליהו חזן
- רבי גדליה שארר
- רבי יעקב קאמינעצקי
- רבי ראובן פיין
- רבי דוד לעבאוויטש
- רבי שכנא זאהן
- רבי זעליג עפשטיין
- רבי אברהם יעקב פאם
ביז זיין פטירה שבט תשע"ו האט געדינט אלץ ראש ישיבה הרב ישראל בעלסקי וועלכער איז אויך א פוסק פאר דער כשרות ארגאניזאציע פון א-יו.
די היינטיגע ראשי ישיבות זענען רבי יוסף סאוויצקי (זון פונעם באסטאנער רב, הרב מרדכי סאוויצקי), רבי ישראל רייזמאן און רבי יצחק ליכטנשטיין.
באוואוסטע תלמידים
- הרב ישראל בעלסקי, דער פריערדיגער ראש ישיבה פון תורה ודעת
- הרב אהרן בראפמאן, מנהל פון דער פאר ראקאוועי ישיבה
- רב משה הירש
- שלמה קארליבאך (זינגער)
- ריכטער נח דיער
- הרב משה היינעמאן, ראש מערכת הכשרות סטאר-קעי
- הרב לוי יצחק הורוויץ, באסטאנער רבי
- הרב שמואל קאמינעצקי, ראש ישיבת פילאדעלפיע
- הרב אריה קאפלאן, אידישער דענקער און מחבר
- הרב שלמה קלאס, ארויסגעבער פון די דזשואיש פרעס
- הרב נחום לאם, געוועזענער ראש ישיבה פון ישיבה אוניווערסיטעט
- הרב בנימין לעווי, ראש פון א-קיי לאבאראטאריע כשרות
- הרב ירוחם אלשין, ראש ישיבה פון בית מדרש גבוה, לייקוואוד
- הרב אברהם יעקב פאם, פון די ראשי ישיבה פון תורה ודעת
- הרב שלום רבקין, הויפט רב פון סט לואיס, מיזורי
- הרב נתנאל קווין, מנהל פון תורה ודעת
- הרב נתן שערמאן, הויפט רעדאקטאר פון ארטסקראל
- הרב גדליה שארר, ראש ישיבה תורה ודעת
- הרב אליה שוויי, ראש ישיבת פילאדעלפיע
- הרב יעקב וויינבערג, ראש ישיבת נר ישראל, באלטימאר
- הרב שמואל זנוויל כהנא, א ראש ישיבה אין סאטמאר
- רב שלמה היימל
- הרב ששון חי אברהם, לאנדאן