רבי שבתי משורר באס

ווערסיע פון 00:12, 26 סעפטעמבער 2024 דורך ספריאל (שמועס | ביישטייערונגען) (אנהויב)
(חילוק) → עלטערע ווערסיע | איצטיגע ווערסיע (חילוק) | נייערע ווערסיע ← (חילוק)

רבי שבתי משורר בַּס איז געווען א מוכר ספרים, דרוקער און מוציא לאור, אין די ת' יארן. ער איז בארימט מיט זיין פירוש שפתי חכמים אויף רש"י על התורה, און מיט זיין ביבליאגראפישער ווערק שפתי ישנים.

ביאגראפיע

ר' שבתי איז געבוירן אין יאר ת"א אין שטאט קאליש אין פוילן, צו זיין טאטן רבי יוסף. ר' יוסף האט געהאט נאך א זון, א בארימטער גאון און מקובל, רבי יעקב שטרימר.

ביי דער שוועדישער אינוואזיע אין פוילן אין די יארן תט"ו-?, איז די אידישע קהילה אין קאליש כמעט אינגאנצן אומגעקומען על קידוש ה', צווישן זיי האבן זיך געציילט ר' שבתי'ס עלטערן וואס זענען אומגעקומען אין ד' חשוון תי"ז[1].

ר' שבתי איז געבליבן א יתום, און האט געוואנדערט קיין פראג. דארט האט ער געלערנט ביי רבי מאיר שטערן וורטירש, וואס האט פארגעלערנט אין אלטן שול[2].

דארט אין פראג האט ער געדינט אלס משורר ביים פראגער חזן רבי לייב שיר השירים, אינעם אלטניי שול. דערפאר האט ער באקומען דעם צונאמען "משורר בס".

אין פראג האט ער זיך אנגעהויבן באשעפטיגן מיט ספרים. אין יאר תכ"ט האט ער ארויסגעגעבן א נייער אויפלאגע פונעם ספר באר משה, פון רבי משה שערטילש, וואס פארטייטשט די שווערע ווערטער פון חומש אויף אידיש[3]. רבי שבתי האט צוגעלייגט א קורצער הקדמה אין לשה"ק און אין אידיש, און האט צוגעלייגט עטליכע זייטן פון כללי הדקדוק אין קורצן[4].

אין יאר ת"ל איז צו ר' שבתי געבוירן זיין זון יוסף.

שפעטער האט ער זיך ארויסגעלאזט וואנדערן צווישן שטעט אין לענדער, צווישן אנדערע איז ער אריבער גלוגא, קאליש, קראטאשין, ליסא, וויען, פויזן, ווירמייזע. ביז ער האט זיך ענדליך אפגעשטעלט אין אמסטערדאם, האלאנד[5].

אין אמסטערדאם אין יאר ת"מ האט רבי שבתי געדרוקט זיינע דריי חיבורים, שפתי חכמים אויף רש"י (זע ווייטער), שפתי ישנים - א אידישער ביבליאגראפיע (זע ווייטער). און מסכת דרך ארץ - א קליין ספר'ל אויף אידיש, וואס איז געאייגנט פאר וואנדערער. איינגעטיילט אין דריי חלקים: דרך צדיקים - תפילות און סגולות פאר די וועגן; דרך התגרים - די ווערד פון די פארשידענע וואלוטעס (און מאָסן) פון אייראפע, געאייגנט פאר הענדלער; און דרך המלך - א וועג-ווייזער וואס צייגט די ווייטקייט צווישן די שטעט און לענדער איבער אייראפע, און צייכנט אן וועלכע שטעט און דערפער מען גייט פארביי, און וועלכע עס פארמאגט א אידישע קהילה. צו לעצט שטעלט ער א לוח פאר זעכציג יאר[6].

פינף יאר האט ער זיך אויפגעהאלטן אין אמסטערדאם[7].

  1. רפאל עמ' 175
  2. רפאל עמ' 176
  3. דער ספר איז דאן געווען זייער פאפולער צווישן מלמדים, און געוויסע קהילות האבן פארלאנגט אז די מלמדים זאלן זיך באנוצן בלויז מיט דעם.
  4. רפאל עמ' 177, לויט מקורות לתולדות החינוך בישראל, ש' אסף
  5. רפאל עמ' 179
  6. מסכת דרך ארץ, אין אוצר החכמה
  7. רפאל 193 הע' 1, בשם בית שמואל דיהרנפורט תמ"ט