רוי:רבינו תם

רבינו יעקב בן מאיר (ד'תת"ס – ד' תמוז ד'תתקל"א), באקאנט אלס רבנו תם, אין ראשי תבות: ר"ת, איז געווען אן אייניקל פון רש"י, און פון די גרעסטע בעלי תוספות. ער איז גערופן 'תם' אויפן פסוק "ויעקב איש תם יושב אהלים" (בראשית כה, כז). אזוי ווי זיין זיידע, האט רבנו תם געוואוינט אין פראנקרייך. ער האט געשריבן דעם "ספר הישר" און א פאעזיע וועגן טראפ.

ער האט געוואוינט קודם אין רומבערג, וואו ער האט מיט נסים איבערגעלעבט די שרעקליכע צייטן פון די קרייצציגלער. שפּעטער האט ער זיך באזעצט אין טרויש, די שטאט וואו זיין זיידע רש"י הק' האט געהאט געוואוינט. דארט איז ער געשטאנען אין שפּיץ פון די גדולי ישראל, דורכפירנדיג תקנות און פסקים פאר חיזוק הדת און בלייבנדיג באקאנט מיט זיין באקאנטע שיטה בנוגע תפילין. אנדערש ווי די שיטה פון זיין זיידע רש"י. ער איז נסתלק געווארן ד' תמוז שנת ד' אלפים תתקל"א.

• א באקאנטע פסק הלכה פונעם רבינו תם איז די מחלוקה מיט די גאונים איבער ווען ס'איז דער זמן פון דער שקיעה. דער רבינו תם האלט (שבת דף לה. ועוד) אז ס'זענען דא צוויי שקיעות ווען די זון גייט אונטער. נאך דער ערשטער שקיעה איז נאך גענצליך טאג. נאך דער צווייטער שקיעה איז בין השמשות ביז צום זמן צאת הכוכבים, וואס איז 72 מינוט נאך דער ערשטער שקיעה. רוב פוסקים, ראשונים און אחרונים, האבן אנגענומען להלכה די שיטה פון רבינו תם. אזוי פסק'עט אויך דער מחבר אין שו"ע (או"ח סימן רסא סעיף ב) און די נושאי כלים להלכה. נאר לחומרא איז מען אויך חייש צו שיטת הגאונים און מ'צינדט ערב שבת פאר דער ערשטער שקיעה, כדי יוצא צו זיין די דעת פון די גאונים, בפרט ביי אן איסור חמור דאורייתא.

• דער מהרש"ל שרייבט אין זיין הקדמה צום ספר "ים של שלמה" אויף מס' בבא קמא, אז ער האט געפונען שטיין אין תשובות הרא"ש אז רבינו משה בר מיימון ז"ל [דער רמב"ם] איז געווען זייער גרויס אין אלע חכמות, פונדעסטוועגן, ווען ער קריגט מיט'ן רבינו תם און דעם ר"י, זאל מען אים נישט אויסהערן, נאר גיין נאך די בעלי התוספות. ער האט בקבלה, אז דער רבינו תם און דער ר"י פון פראנקרייך זענען געווען גרעסער בחכמה ובמנין פונעם רמב"ם.