רוי:א
דער ארטיקל באהאנדלט דעם בוכשטאַב. אויב זוכט איר דאס ערשטע אידישע יאר, זעט | א | ||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||
| אלף בית | ||||||||||||
| א | ב | ג | ד | ה | ו | |||||||
| ז | ח | ט | י | כ | ל | |||||||
| מ | נ | ס | ע | פ | צ | |||||||
| ק | ר | ש | ת | |||||||||
| ענדע אותיות | ||||||||||||
| ||||||||||||
א (ארויסגעשריבן אַלֶף; ביי תימנים ארויסגערעדט אַלַף) איז דער ערשטער אות פון אלף בית. עס ווערט שפעקולירט[מקור פארלאנגט] אז דאָס וואָרט "אַלף" שטאַמט דערפון, וואָס אין דעם גאָר אלטן העברעאישן שריפט האָט דער בוכשטאב "אלף" אויסגעזען ענליך צום קאָפּ פון אן אקס, און "אלף" קען באדייטן אן אקס (ווי שְׁגַר אֲלָפֶיךָ[1]. אנדערע שלאגן פאר אז דער בוכשטאב "אלף" איז דער טייטש א שיף[2].
דאָס דאזיגע אות הייסט אין דער אראמישער שפּראך "אלפא", און דערפון שטאמט אויך דער נאָמען פון ערשטן אות אין גריכיש "אלפא".
באדייטן
דאָס אות "אלף" האָט אויך דעם באדייטונג "דער ערשטער". די משנה זאָגט, אז דאס געלט פון בית המקדש איז געלעגן אין דריי קוישן "וכתוב בהן אלף, בית גימל"[3], דאָס הייסט דער ערשטער, דער צווייטער און דער דריטער. אויך אין ספרים איז דער מנהג צו פארצייכענען דעם ערשטן בלאט אָדער דעם ערשטן טייל צי קאפּיטל מיט דעם בוכשטאב א'.
"א" האָט אויך די באדייטונג: "דער אנהייב", און מיר געפינען אין דער גמרא "בני אדם שקיימו את התורה כולה מאלף ועד תיו"[4], מיט'ן באדייט פאר מענטשן וואָס האָבן מקיים געווען די גאנצע תורה פון אנהייב ביז'ן סוף.
דער אלף אין אידיש
אין אידיש זענען דא פיר סארט אלפן: פתח־אלף און קמץ־אלף ווי וואקאלן; אן אלף אן א נקודה וואס ניצט ווי א טראף־אלף (איבער, אונטער, אויג, איינער, אייזן); און א שטומער־אלף וואס דינט אפצוטיילן צווישן דריי ווין נאכאנאנד (צב"ש: "וואו", "וואוינען").
זעט אויך
רעפערענצן
דאס איז נישט קיין המכלול ארטיקל, בלויז עפעס וואס ליגט דא ביז עס וועט ערזעצט ווערן מיט בעסערס. שרייבט עס איבער!