רוי:לייב קוויטקא

לייב קוויטקאָ (רוסיש: Лев (Лейб) Моисеевич Квитко, לעוו מויסיעוויטש קוויטקא;‏ 15טן אקטאבער 1890 – הינריכטעט 12טן אויגוסט 1952) איז געווען אַ אידישער דיכטער.

ער איז געבוירן געוואָרן אינעם שטעטל האָלאָסקאָוו פון דער פאָדאָליער גובערניע פון דער רוסלענדישער אימפּעריע (יעצט – די כמעלניצקער געגנט פון אוקראַיִנע). ער האָט ניט געוואוּסט גענוי זיין געבורטס-דאַטע און געהאַלטן, אַז ער איז געבוירן געוואָרן אומגעפער ערגעץ אין 1893 – 1895. אין זיינע אָפיציִעלע דאָקומענטן אָבער איז געשטאַנען די דאַטע – דעם 11טן נאָוועמבער 1890 (לויטן יוליאנישן קאלענדאר). לייב קוויטקאָ איז פרי געבליבן אַ יתום און געוואַקסן ביי דער באָבען. ער האָט זיך געלערנט אין אַ חדר און נאָך יונגלווייז אָנגעהויבן אַרבעטן. שוין אין די קינדער-יאָרן האָט ער געשריבן לידער. זיין ערשטע פּובליקאַציע געווען אין מאי 1917 אין דער קיעווער צייטונג "דאָס פרייע וואָרט". אין דעם זעלבן יאָר איז אין קיעוו דערשינען זיין ערשטע לידער-זאַמלונג "לידעלעך". באַרימט געוואָרן אַדאַנק זיין פּאָעמע "אין רויטן שטורעם", געווידמעט דער אָקטאָבער-רעוואָלוציע אין רוסלאַנד. די פּאָעמע איז פאַרעפנטליכט געוואָרן אין דער קיעווער צייטונג "דאָס ווארט" נאָוועמבער 1918. אַזעלכע שורות פון איר, ווי "מיר צעקריגטע שוין מיט טאַטעס,/ מיר פאַרברענען אַלטע שמאַטעס..." האָבן אָפּגעשפּיגלט שטימונגען פון אַ באַדייטנדער טייל אידישער יוגנט.

אין 1919 איז אין קיעוו דערשינען די צווייטע לייב קוויטקאָס לידער זאַמלונג "די טריט" און אין 1921 אין דער זעלבער שטאָט – זיין דריטע זאַמלונג "ליריק. גייסט". אין יענעם פּעריִאָד איז לייב קוויטקאָ געווען באַנאַנד מיט דוד האָפשטיין און פּרץ מאַרקיש איינער פון די פירנדיקע דיכטער פון דער ליטעראַטור-פאַרייניגונג, באַוואוּסטער אונטערן נאָמען "די קיעווער גרופּע". אין 1921 האָט ער עמיגרירט פון סאָוועטישער אוקראַיִנע אין דייטשלאַנד. ער האָט געלעבט אין בערלין און שפּעטער – אין האַמבורג, זיך געדרוקט סיי אין מערבדיקע (קודם-כל אין די זשורנאַלן "מילגרוים" און "צוקונפט"), סיי אין סאָוועטישע ייִדישע פּעריִאָדישע אויסגאַבעס. אין דייטשלאַנד איז לייב קוויטקאָ געוואָרן אַ מיטגליד פון דער אָרטיקער קאָמוניסטישער פּאַרטיי.

אין 1925 האָט ער זיך אומגעקערט אין סאָוועטישער אוקראַיִנע און איז געוואָרן אַ מיטגליד פון דער ליטעראַטור-אַסאָציִאַציע "אָקטאָבער" און אַ מיטגליד אין רעדקאָלעגיע פונעם זשורנאַל "די רויטע וועלט". קאָנפליקטן מיט סאָוועטישע קאָמוניסטן און מיט דער סאָוועטישער ייִדישער ליטעראַטור-קריטיק האָבן געצוואוּנגען דעם דיכטער פאַרלאָזט די רעדקאָלעגיע פון דעם זשורנאַל. ער האָט זיך פאַרנומען אַלץ מער און מער מיט שאַפונג פאַר קינדער. איבערזעצונגען אין רוסיש און אוקראַיִניש האָבן אים געבראַכט אַ שם פון איינעם פון די פּאָפּולערסטע סאָוועטישע קינדער-דיכטער. אין 1936 האָט ער זיך איבערגעצויגן פון אוקראַיִנע קיין מאָסקווע. אין 1939 איז לייב קוויטקאָ געוואָרן אַ מיטגליד פון דער סאָוועטישער קאָמוניסטישער פּאַרטיי.

בעת דער מלחמה צווישן דייטשלאַנד און דעם ראַטנפאַרבאַנד איז ער געוואָרן אַ מיטגליד פונעם פּרעזידיאום פון דעם ייִדישן אַנטי-פאַשיסטישן קאָמיטעט און אַ מיטגליד אין רעדקאָלעגיע פון זיין צייטונג "אייניקייט". אין 1947 – 1948 האָט ער רעדאַגירט דעם ליטעראַטור-אַלמאַנאַך "היימלאַנד".

דעם 23 יאַנואַר 1949 איז לייב קוויטקאָ אַרעסטירט געוואָרן דורך נ.ק.וו.ד. ער איז באַשולדיגט געוואָרן צוזאַמען מיט אַנדערע אָנפירער פונעם ייִדישן אַנטי-פאַשיסטישן קאָמיטעט אינעם פאַראַטן דעם ראַטן-פאַרבאַנד אין די ראַמען פון דער אַנטי-סעמיטישער קאַמפּאַניע פונעם סוף 40ער - אָנהייב 50ער יאָרן פונעם פאָריקן יאָרהונדערט. דעם 12טן אויגוסט 1952 האָט מען דעם דיכטער דערשאָסן אין מאָסקווע.

א קינדער בוך פון קוויטקאָ.

דרויסנדע לינקס

וויקימעדיע פונדאציע פּראיעקטן
בילדער און מידיע אויף וויקימעדיע קאמאנס: לייב קוויטקא

דער בלאט קומט פון יידיש-וויקיפעדיע.
אריגינעלער בלאט • ערלויבעניש cc-by-sa 3.0.

דאס איז נישט קיין המכלול ארטיקל, בלויז עפעס וואס ליגט דא ביז עס וועט ערזעצט ווערן מיט בעסערס. שרייבט עס איבער!