מייבאים כמותיים, בדוקי עריכות אוטומטית, ביוראקראטן, אינטערפעיס רעדאקטארן, emailconfirmed, אינטערפעיס אדמיניסטראַטאָרן, מנטרים, סיסאפן, צוות טכני, מייבאים, מעדכנים, אספקלריה רעדאקטארן
102,362
רעדאגירונגען
אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "מתתיהו הכהן"
קפיצה לניווט
קפיצה לחיפוש
ק
←אויפשטאנד קעגן אנטיוכוס: הגהה
ק (←אפשטאם: מכלוליזאציע) |
ק (←אויפשטאנד קעגן אנטיוכוס: הגהה) |
||
| שורה 13: | שורה 13: | ||
== אויפשטאנד קעגן אנטיוכוס== | == אויפשטאנד קעגן אנטיוכוס== | ||
אין יאר [[ | {{הויפט ארטיקל|חשמונאים רעוואלט}} | ||
אין יאר {{לינק צו אידיש יאר|3594}}, ווען [[אנטיוכוס]] האט ארויסגעגעבן [[גזירות אנטיוכוס|זיינע גזירות]], זענען מתתיהו און זיינע קינדער אנטלאפן קיין [[מודיעין]]. ווען די לייט פון אנטיוכוס זענען אנגעקומען קיין מודיעין, האבן זיי פארגעשלאגן מתתיהו'ן צו שטעלן א ביישפיל פאר די דארטיגע אידן און שחט'ן א קרבן פאר אן אפגאט. מתתיהו האט זיך שארף קעגן געשטעלט, און ווען א צווייטער האט זיך אנגעטראגן דאס צו טון האט מתתיהו יענעם גע'הרג'ט אינאיינעם מיט דער שליח פון אנטיוכוס{{הערה|{{ויקיטקסט|ספר_המקבים_א_ב|מקבים א, פרק ב}}, פסוקים טו-כח}}. | |||
מתתיהו האט אויסגערופן "מי לה' אלי" – 'דער וואס איז פאר דעם אייבערשטן זאל קומען מיט מיר'{{הערה|זע: אריה אולמן, [https://www.machonso.org/uploads/images/14-B-18%2022-27.pdf "האם אכן אמר מתתיהו 'מי לה' אלי'?"], '''המעין''', טבת, תשע"ד, זייטן 22–27}}, איז אנטלאפן מיט זיינע קינדער צו די בערג, און אנגעהויבן דעם רעוואלט קעגן אנטיוכוס. אין דער זעלבע צייט האט ער פארטריבן די מתיוונים, צעבראכן די במות פון די עבודה זרה'ס, און גע'מל'ט די קינדער וואס זענען נישט געווען גע'מל'ט צוליב די גזירות{{הערה|{{ויקיטקסט|ספר_המקבים_א_ב|מקבים א, פרק ב}}, פסוקים לח-מז}}. | מתתיהו האט אויסגערופן "מי לה' אלי" – 'דער וואס איז פאר דעם אייבערשטן זאל קומען מיט מיר'{{הערה|זע: אריה אולמן, [https://www.machonso.org/uploads/images/14-B-18%2022-27.pdf "האם אכן אמר מתתיהו 'מי לה' אלי'?"], '''המעין''', טבת, תשע"ד, זייטן 22–27}}, איז אנטלאפן מיט זיינע קינדער צו די בערג, און אנגעהויבן דעם רעוואלט קעגן אנטיוכוס. אין דער זעלבע צייט האט ער פארטריבן די מתיוונים, צעבראכן די במות פון די עבודה זרה'ס, און גע'מל'ט די קינדער וואס זענען נישט געווען גע'מל'ט צוליב די גזירות{{הערה|{{ויקיטקסט|ספר_המקבים_א_ב|מקבים א, פרק ב}}, פסוקים לח-מז}}. | ||
אין ספר מקבים ווערט דערציילט, אז אין יאר | אין ספר מקבים ווערט דערציילט, אז אין יאר {{לינק צו אידיש יאר|3595}} איז מתתיהו נפטר געווארן. איידער זיין פטירה האט ער באפוילן זיינע קינדער ווייטער צו קעמפן פאר די תורה, און דערמאנט די מסירות נפש און קנאות פון די אידן אין די פריערדיגע דורות, און דער שכר וואס זיי האבן באקומען דערפאר. ער האט געשטעלט זיין זון שמעון אלס ראטגעבער, און יהודה אלס קריג פירער אנשטאט אים. ער איז באערדיגט געווארן אין מודיעין, נעבן זיינע עלטערן{{הערה|{{ויקיטקסט|ספר_המקבים_א_ב|מקבים א, פרק ב}}, פסוקים מח-סט}}. | ||
עווענטועל האבן אלע זין פון מתתיהו, אויסער אלעזר, געדינט | עווענטועל האבן אלע זין פון מתתיהו, אויסער אלעזר, געדינט אלס כהן גדול און געפירט דאס פאלק; א פירערשאפט וואס איז שפעטער פארוואנדלט געווארן צו [[מלכות בית חשמונאי]]. | ||
===אין מגילת אנטיוכוס=== | ===אין מגילת אנטיוכוס=== | ||
אין [[מגילת אנטיוכוס]] ווערט די געשיכטע אנדערש געברענגט. צוערשט האבן מתתיהו'ס פינף זין אליין ארויסגעגאנגען קעמפן מיט די יוונים. אין | אין [[מגילת אנטיוכוס]] ווערט די געשיכטע אנדערש געברענגט. צוערשט האבן מתתיהו'ס פינף זין אליין ארויסגעגאנגען קעמפן מיט די יוונים. אין דער נוסח אויף לשון קודש וואס איז געדרוקט אין די ספרד'ישע סידורים ווערט צוגעלייגט אז [[חנה בת מתתיהו|א טאכטער פון מתתיהו]] האט ביי איר חתונה צוגערעדט אירע ברודער דאס צו טון, נאכדעם וואס די יוונים האבן באפוילן אז א כלה זאל די ערשטע נאכט זיין ביי א הגמון. | ||
איידער דער | איידער דער צווייטער שלאכט קעגן בגריס, האבן זיך די חשמונאים צאמגענומען אין [[מצפה גלעד]] צו דאווענען צו גאט. מתתיהו האט זיי דארטן אנגעוואונטשן זיי זאלן מצליח זיין, און זיי פארגליכן צו אידישע העלדן פון די פריערדיגע דורות. יהודה צו [[יהודה|יהודה בן יעקב]], שמעון צו [[שמעון]], יוחנן צו [[אבנר בן נר]], יונתן צו [[יהונתן|יונתן בן שאול]], און אלעזר צו [[פינחס|פנחס בן אלעזר]]. | ||
יהודה איז געפאלן אין יענעם שלאכט, און די | יהודה איז געפאלן אין יענעם שלאכט, און די ברידער האבן זיך צוריקגעצויגן צו טרויערן נאך אים. מתתיהו האט זיי געהייסן צוריקגיין קעמפן און איז אויך מיטגעגאנגען מיט זיי, און די חשמונאים האבן דאן ענדגילטיג באזיגט די יוונים{{הערה|{{ספריא|2=מגילת אנטיוכוס|3=Megillat_Antiochus.49|4=פסוקים מט-סב|5=אן}}}}. | ||
==אין די נביאים== | ==אין די נביאים== | ||