מייבאים כמותיים, בדוקי עריכות אוטומטית, ביוראקראטן, אינטערפעיס רעדאקטארן, emailconfirmed, אינטערפעיס אדמיניסטראַטאָרן, מנטרים, סיסאפן, צוות טכני, מייבאים, מעדכנים, אספקלריה רעדאקטארן
102,362
רעדאגירונגען
ק
החלפת טקסט – "לעכע" ב־"ליכע"
ק (החלפת טקסט – "עטלעכע" ב־"עטליכע") |
ק (החלפת טקסט – "לעכע" ב־"ליכע") |
||
| שורה 47: | שורה 47: | ||
היפשע טיילן פון היינטיגן בערלין פארשפרייטן זיך אויפן נידריגן פלאטא אויף ביידע זייטן פון דעם שפריי־טאָל. גרויסע טיילן פון די באצירקן [[רייניקנדארף]] און [[פאנקאוו]] ליגן אויפן באַרנים פלאטא, און רוב פון די באצירקן [[שארלאנטנבורג-ווילמערסדארף]], [[שטעגליץ-צעלנדארף]], [[טעמפלהאף-שיינעבערג]] און [[נייקעלן]] ליגן אויפן טעלטאוו פלאטא. | היפשע טיילן פון היינטיגן בערלין פארשפרייטן זיך אויפן נידריגן פלאטא אויף ביידע זייטן פון דעם שפריי־טאָל. גרויסע טיילן פון די באצירקן [[רייניקנדארף]] און [[פאנקאוו]] ליגן אויפן באַרנים פלאטא, און רוב פון די באצירקן [[שארלאנטנבורג-ווילמערסדארף]], [[שטעגליץ-צעלנדארף]], [[טעמפלהאף-שיינעבערג]] און [[נייקעלן]] ליגן אויפן טעלטאוו פלאטא. | ||
זייט 2015, איז די העכסטע הייכונג אין בערלין אויף די ארקנבערג בערגלעך אין פאנקאוו, הויך 122 מעטער, וואו מען ווארפט אוועק בויברעך.<ref>[http://www.qiez.de/pankow/wohnen-und-leben/gruenes-berlin/der-hoechste-berg-von-berlin-liegt-nun-in-pankow-arkenberge/169588800 Berlin hat eine neue Spitze], Qiez, 27 January 2015.</ref> די גרעסטע | זייט 2015, איז די העכסטע הייכונג אין בערלין אויף די ארקנבערג בערגלעך אין פאנקאוו, הויך 122 מעטער, וואו מען ווארפט אוועק בויברעך.<ref>[http://www.qiez.de/pankow/wohnen-und-leben/gruenes-berlin/der-hoechste-berg-von-berlin-liegt-nun-in-pankow-arkenberge/169588800 Berlin hat eine neue Spitze], Qiez, 27 January 2015.</ref> די גרעסטע נאטירליכע הייך געפינט זיך אויף די מיגלבערג מיט 114.7 מ, און דער נידריגסטער פונקט איז ביים שפעקטע־ים אין שפאנדוי, הויך 28 מעטער.<ref>Stefan Jacobs: [http://www.tagesspiegel.de/berlin/bezirke/pankow/das-ist-die-hoehe-arkenberge-der-hoechste-berg-von-berlin-ist-neuerdings-in-pankow/11406254.html Der höchste Berg von Berlin ist neuerdings in Pankow], 22 February 2015.</ref> | ||
| שורה 72: | שורה 72: | ||
אין 2015 איז דער ברוטא אינלענדישער פראדוקט פון דער שטאט-[[דייטשע לענדער|לאנד]] געווען €124.16 (~$142) ביליאן אין פארהעלטעניש צו €117.75 אין 2014,<ref>{{cite news|url=http://www.statistik-portal.de/Statistik-Portal/de_jb27_jahrtab65.asp|title=Volkswirtschaftliche Gesamtrechnungen – Bruttoinlandsprodukt|agency=statistik-portal | אין 2015 איז דער ברוטא אינלענדישער פראדוקט פון דער שטאט-[[דייטשע לענדער|לאנד]] געווען €124.16 (~$142) ביליאן אין פארהעלטעניש צו €117.75 אין 2014,<ref>{{cite news|url=http://www.statistik-portal.de/Statistik-Portal/de_jb27_jahrtab65.asp|title=Volkswirtschaftliche Gesamtrechnungen – Bruttoinlandsprodukt|agency=statistik-portal | ||
|accessdate={{ר}}21סטן מאי 2016}} {{לינקשפראך|דייטש}}</ref> א פארמערונג פון אומגעפער 5.4%. די בערלינער עקאנאמיע איז דאמינירט פון דעם באדינונג סעקטאר, מיט אומגעפער 84% פון אלע פירמעס וואס ארבעטן אין באדינונגען. אין 2015, איז די גאנצע ארבעט-קראפט אין בערלין געווען 1.85 מיליאן. די ארבעטסלאז ראטע האט דערגרייכט א 24-יאר נידריגפונקט אין נאוועמבער 2015 און איז געשטאנען ביי 10.0% .<ref>{{cite news|url=http://www.berliner-zeitung.de/wirtschaft/arbeitsmarkt-in-berlin-berlin-hat-so-wenig-arbeitslose-wie-seit-24-jahren-nicht,10808230,32678128.html|title=Berlin hat so wenig Arbeitslose wie seit 24 Jahren nicht|publisher=Berliner Zeitung | |accessdate={{ר}}21סטן מאי 2016}} {{לינקשפראך|דייטש}}</ref> א פארמערונג פון אומגעפער 5.4%. די בערלינער עקאנאמיע איז דאמינירט פון דעם באדינונג סעקטאר, מיט אומגעפער 84% פון אלע פירמעס וואס ארבעטן אין באדינונגען. אין 2015, איז די גאנצע ארבעט-קראפט אין בערלין געווען 1.85 מיליאן. די ארבעטסלאז ראטע האט דערגרייכט א 24-יאר נידריגפונקט אין נאוועמבער 2015 און איז געשטאנען ביי 10.0% .<ref>{{cite news|url=http://www.berliner-zeitung.de/wirtschaft/arbeitsmarkt-in-berlin-berlin-hat-so-wenig-arbeitslose-wie-seit-24-jahren-nicht,10808230,32678128.html|title=Berlin hat so wenig Arbeitslose wie seit 24 Jahren nicht|publisher=Berliner Zeitung | ||
|accessdate={{ר}}1טן נאוועמבער 2015}} {{לינקשפראך|דייטש}}</ref> פון 2012–2015 האט בערלין, ווי איינע פון די דייטשע לענדער, געהאט די העכסטע | |accessdate={{ר}}1טן נאוועמבער 2015}} {{לינקשפראך|דייטש}}</ref> פון 2012–2015 האט בערלין, ווי איינע פון די דייטשע לענדער, געהאט די העכסטע יערליכע באשעפטיגונג וואוקס־ראטע. אומגעפער 130,000 שטעלעס זענען צוגעקומען אין דער תקופה.<ref>{{cite news|url=http://www.berliner-zeitung.de/berlin/rekord-in-der-hauptstadt-in-berlin-gibt-es-so-viele-beschaeftigte-wie-nie-zuvor,10809148,33634676.html|title=In Berlin gibt es so viele Beschäftigte wie nie zuvor|publisher=Berliner Zeitung | ||
|date={{ר}}28סטן יאנואר 2015 | |date={{ר}}28סטן יאנואר 2015 | ||
|accessdate={{ר}}16טן פעברואר 2016}} {{לינקשפראך|דייטש}}</ref> | |accessdate={{ר}}16טן פעברואר 2016}} {{לינקשפראך|דייטש}}</ref> | ||
| שורה 90: | שורה 90: | ||
אידן ווערן דערמאנט אין דער שטאט בערלין צומערשטן מאל אין [[1295]]. זיי האבן געוואוינט אין דער בערלינער [[יידנגאס]]. אין [[1348]], אין דער צייט פונעם [[שווארצער טויט|שווארצן טויט]] זענען פארגעקומען פאגראמען, און די אידן וואס זענען איבערגעבליבן האט מען פארטריבן. די געמיינדע איז באנייט געווארן אין [[1354]]. אין יאר [[1446]] האט מען פארטריבן די אידן פון גאנץ בראנדנבורג, אבער נאך א יאר האט מען זיי געלאזט צוריקקומען. אין [[1510]] איז פארגעקומען אין דער שטאט א [[בלוט-בילבול]]: מען האט געהרג'עט פופציג אידן און די אנדערע האט מען פארטריבן. אין [[1539]] האט מען אנולירט דעם באפעל, און דער פרינץ [[יאאכים דער צווייטער פון בראנדנבורג]] האט באשטימט דעם [[הויף-ייד]] לעאפאלד פון [[פראג]] צו פארוואלטן די מינצעריי. ווען דער איז געשטארבן האט מען באשולדיגט לעאפאלד אז ער האט אים פאר'סמ'ט און מען האט אים הינגעריכטעט. אין [[1573]] האט מען באנייט דעם פארטרייבנונגס באפעל, דאס מאל "אויף אייביג". | אידן ווערן דערמאנט אין דער שטאט בערלין צומערשטן מאל אין [[1295]]. זיי האבן געוואוינט אין דער בערלינער [[יידנגאס]]. אין [[1348]], אין דער צייט פונעם [[שווארצער טויט|שווארצן טויט]] זענען פארגעקומען פאגראמען, און די אידן וואס זענען איבערגעבליבן האט מען פארטריבן. די געמיינדע איז באנייט געווארן אין [[1354]]. אין יאר [[1446]] האט מען פארטריבן די אידן פון גאנץ בראנדנבורג, אבער נאך א יאר האט מען זיי געלאזט צוריקקומען. אין [[1510]] איז פארגעקומען אין דער שטאט א [[בלוט-בילבול]]: מען האט געהרג'עט פופציג אידן און די אנדערע האט מען פארטריבן. אין [[1539]] האט מען אנולירט דעם באפעל, און דער פרינץ [[יאאכים דער צווייטער פון בראנדנבורג]] האט באשטימט דעם [[הויף-ייד]] לעאפאלד פון [[פראג]] צו פארוואלטן די מינצעריי. ווען דער איז געשטארבן האט מען באשולדיגט לעאפאלד אז ער האט אים פאר'סמ'ט און מען האט אים הינגעריכטעט. אין [[1573]] האט מען באנייט דעם פארטרייבנונגס באפעל, דאס מאל "אויף אייביג". | ||
אום [[21סטן מיי]] [[1671]] האט [[פרידריך ווילהעלם דער ערשטער]], דער עלעקטאר־פרינץ פון בראנדנבורג, דערלויבט 50 | אום [[21סטן מיי]] [[1671]] האט [[פרידריך ווילהעלם דער ערשטער]], דער עלעקטאר־פרינץ פון בראנדנבורג, דערלויבט 50 פארמעגליכע יידישע משפחות, וואס האבן געוואנדערט נאך דער פארטרייבונג פון [[ווין]] א יאר פריער, זיך צו באזעצן אין דער שטאט. אין [[1672]] האט מען געהייליגט דעם [[אלטער בערלינער בית החיים|אלטן בערלינער בית החיים]], און אין [[1714]] האט מען געווידמעט א קבועדיקע שול אין היידערייטער געסל. מען האט געלייגט אויף דער געמיינדע שווערע שטייערן און פילע באגרעניצונגען. אין 1700 האט די יידישע געמיינדער געציילט בערך 1,000 מענטשן. ווערנט דעם יארהונדערט זענען עטליכע פון די פירער פון דער געמיינדע געווארן רייך און נאנט צו דער הערשאפט, פאראויס פון זיי [[דניאל איציג]]. | ||
אין [[1778]] האט [[דוד פרידלענדער]] געעפנט די יידישע-פריישולע (דייטש: Jüdische Freyschule), וואס איז געווען דער ערשטער חינוך אנשטאלט ביי [[אשכנזים|אשכנזישן אידנטום]] וואו מען האט געלערנט אויך סעקולערע פאכן. אין [[1812]] האט מען געגעבן [[עמאנציפאציע]] צו אלע אידן אין פרייסן. דאס האט געברענגט א כוואליע פון אסימילאציע ביי די דייטשע אידן, וואס האט ארויסגעברענגט א שטארקן ייאוש ביי מחנכים ווי [[יום-טוב ליפמאן צינץ]]. אין די 1930ער יארן האבן זיך געשמד'ט אין בערלין עטליכע פופציג מענטשן א יאר. | אין [[1778]] האט [[דוד פרידלענדער]] געעפנט די יידישע-פריישולע (דייטש: Jüdische Freyschule), וואס איז געווען דער ערשטער חינוך אנשטאלט ביי [[אשכנזים|אשכנזישן אידנטום]] וואו מען האט געלערנט אויך סעקולערע פאכן. אין [[1812]] האט מען געגעבן [[עמאנציפאציע]] צו אלע אידן אין פרייסן. דאס האט געברענגט א כוואליע פון אסימילאציע ביי די דייטשע אידן, וואס האט ארויסגעברענגט א שטארקן ייאוש ביי מחנכים ווי [[יום-טוב ליפמאן צינץ]]. אין די 1930ער יארן האבן זיך געשמד'ט אין בערלין עטליכע פופציג מענטשן א יאר. | ||