אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "רוי:לבנון"

8 בייטן צוגעלייגט ,  פֿאַר 2 יאָר
ק
החלפת טקסט – "וווי" ב־"וואוי"
ק (החלפת טקסט – "ײ" ב־"יי")
ק (החלפת טקסט – "וווי" ב־"וואוי")
שורה 32: שורה 32:


זיין היסטאריע איז גאר אן אלטע, מיר געפונען אין תנ"ך אז [[שלמה המלך]], האט געהאט א פארבינדונגען מיט [[חירם]], קעניג פון [[צור]],
זיין היסטאריע איז גאר אן אלטע, מיר געפונען אין תנ"ך אז [[שלמה המלך]], האט געהאט א פארבינדונגען מיט [[חירם]], קעניג פון [[צור]],
דורכאויס דעם צווייטן ביהמ"ק איז איר היסטאריע געווען גאנץ ענליך צו די אידן, אנגעהויבן מיט די גריכן די [[סיריע|סירישע]], [[עגיפטן|עגיפטישע]], און די [[רוים|רוימישע]], אסאך אידן האבן געוווינט אין לבנון אין יענער צייט, צוזאמען מיט די [[פיניקער]], און נאך אנדערע פעלקער, די שפראך פונעם לאנד איז געווען [[אראמיש]], ווי אין די לענדער פון דעם ראיאן, וואס אפילו מיט דעם [[הערשאפט]] פון די גריכן האט מען געמוזט רעדן גריכיש, אדער [[לאטייניש]], מיט די רוימער, האט די [[גאס]] גערעדט אראמיש,
דורכאויס דעם צווייטן ביהמ"ק איז איר היסטאריע געווען גאנץ ענליך צו די אידן, אנגעהויבן מיט די גריכן די [[סיריע|סירישע]], [[עגיפטן|עגיפטישע]], און די [[רוים|רוימישע]], אסאך אידן האבן געוואוינט אין לבנון אין יענער צייט, צוזאמען מיט די [[פיניקער]], און נאך אנדערע פעלקער, די שפראך פונעם לאנד איז געווען [[אראמיש]], ווי אין די לענדער פון דעם ראיאן, וואס אפילו מיט דעם [[הערשאפט]] פון די גריכן האט מען געמוזט רעדן גריכיש, אדער [[לאטייניש]], מיט די רוימער, האט די [[גאס]] גערעדט אראמיש,


== היסטאריע ==
== היסטאריע ==
שורה 42: שורה 42:
די [[מוסולמענער]] האבן איינגענומען דעם [[אראבישער האלבאינדזל|אראבישן האלבאינדזל]] און געצווינגען די אנדערע פעלקער צו אריבערגיין צו דער רעליגיע פון [[מוכאמאד]], אי מיטן שווערד אי מיט געוואלד, אסאך [[יידן]] און [[קריסטן]] זענען אנטלאפן קיין צפון, [[סיריע]] לבנון און [[פאלעסטינע]], די וואס האבן זיך נישט געקענט ערלויבן צו אנטלויפן, זענען אין מערסטנטייל אויסגעשחטן געווארן.
די [[מוסולמענער]] האבן איינגענומען דעם [[אראבישער האלבאינדזל|אראבישן האלבאינדזל]] און געצווינגען די אנדערע פעלקער צו אריבערגיין צו דער רעליגיע פון [[מוכאמאד]], אי מיטן שווערד אי מיט געוואלד, אסאך [[יידן]] און [[קריסטן]] זענען אנטלאפן קיין צפון, [[סיריע]] לבנון און [[פאלעסטינע]], די וואס האבן זיך נישט געקענט ערלויבן צו אנטלויפן, זענען אין מערסטנטייל אויסגעשחטן געווארן.


ווען די אראבער זענען אנגעקומען צו לבנון, האבן זיי נישט געקענט בייקומען די קריסטן, וואס האבן דארט געוווינט, די [[מיליטער]] פון די אראבער, האט דערגרייכט [[שפאניע]], און ביז טיף אין [[אייראפע]], און ביזן ווייטן [[אזיע]], אבער דאס קליינע לאנד האבן זיי נישט געקענט אייננעמען, פארקערט די קריסטן אין לבנון, האבן באוויזן צו מאכן גרויסע שאדן פאר די אראבישע לענדער אין די געגנט ווי [[דמשק]], [[טערקיי]], די אראבערס האבן געצאלט א שטייער פאר די קריסטן אין לבנון, אז זיי זאלן זיך צוריק האלטן פון אנפאלן אראבישע געגנטער, זייער קעניגרייך האט געוויסט פון גוטע צייטן, ווען זיי זענען אנגעקומען ביז [[ירושלים]], און [[עכו]] [[חיפה]], און צייטן ווען די אראבער האבן איינגענומען די שטעט אין לבנון ביים וואסער, [[צור]] [[צידון]] אבער דאס רוב פון די קריסטן האבן געוווינט אויף די בערג, וואס מען רופט די [[לבנון בארג]], עס האט אנגעהאלטן 650 יאר, ווען די אראבער האבן נישט געקענט איינשטימען, אויף דער ביין אין זייער האלדז, און זעענדיק אז אייננעמען וועט נישט זיין גרינג, האבן זיי אונטערגענומען א נייע סטראטעגיע, פון יעדן שטח וואס זיי האבן איינגענומען, האבן זיי געברענגט אראבער פון [[איראק]], צו דער געגנט, ווען די עגיפטישע האבן איינגענומען געגנטער אין לבנון, האבן זיי געברענגט אראבער פון עגיפטן, אזוי זענען [[שיאטן]], און [[סוני]] אראבער אנגעקומען אין די געגנט, צום סוף איז דער קריסטליכע מלוכה צעפאלן, און אראבישע כאליפן האבן געהערשט אויף דעם לאנד.
ווען די אראבער זענען אנגעקומען צו לבנון, האבן זיי נישט געקענט בייקומען די קריסטן, וואס האבן דארט געוואוינט, די [[מיליטער]] פון די אראבער, האט דערגרייכט [[שפאניע]], און ביז טיף אין [[אייראפע]], און ביזן ווייטן [[אזיע]], אבער דאס קליינע לאנד האבן זיי נישט געקענט אייננעמען, פארקערט די קריסטן אין לבנון, האבן באוויזן צו מאכן גרויסע שאדן פאר די אראבישע לענדער אין די געגנט ווי [[דמשק]], [[טערקיי]], די אראבערס האבן געצאלט א שטייער פאר די קריסטן אין לבנון, אז זיי זאלן זיך צוריק האלטן פון אנפאלן אראבישע געגנטער, זייער קעניגרייך האט געוויסט פון גוטע צייטן, ווען זיי זענען אנגעקומען ביז [[ירושלים]], און [[עכו]] [[חיפה]], און צייטן ווען די אראבער האבן איינגענומען די שטעט אין לבנון ביים וואסער, [[צור]] [[צידון]] אבער דאס רוב פון די קריסטן האבן געוואוינט אויף די בערג, וואס מען רופט די [[לבנון בארג]], עס האט אנגעהאלטן 650 יאר, ווען די אראבער האבן נישט געקענט איינשטימען, אויף דער ביין אין זייער האלדז, און זעענדיק אז אייננעמען וועט נישט זיין גרינג, האבן זיי אונטערגענומען א נייע סטראטעגיע, פון יעדן שטח וואס זיי האבן איינגענומען, האבן זיי געברענגט אראבער פון [[איראק]], צו דער געגנט, ווען די עגיפטישע האבן איינגענומען געגנטער אין לבנון, האבן זיי געברענגט אראבער פון עגיפטן, אזוי זענען [[שיאטן]], און [[סוני]] אראבער אנגעקומען אין די געגנט, צום סוף איז דער קריסטליכע מלוכה צעפאלן, און אראבישע כאליפן האבן געהערשט אויף דעם לאנד.


פון דעמאלסט אן האט זיך אנגעפאנגען די אויסהרגנען פון די קריסטן אויף א מאסנווייזע סיסטעם,  
פון דעמאלסט אן האט זיך אנגעפאנגען די אויסהרגנען פון די קריסטן אויף א מאסנווייזע סיסטעם,  
שורה 72: שורה 72:
== דער לבנון ברודער קריג ==
== דער לבנון ברודער קריג ==


דער [[לבנון ברודער קריג]] האט אנגעהאלטן פון 1975 ביז 1990, הונדערטער טויזנטער זענען אומגעקומען, איבער א מיליאן פליטים זענען אנטלאפן, און די [[עקאנאמיע]] האט געקראכט, און נישט אויסגעהיילט געווארן ביז היינט, די [[מוסולמענער]], און בעיקר די שיאטן זענען זייער שטארק געווארן, ובראשם די [[כעזבאלא]], ישראל איז ארויס פון דרום לבנון אין 2000, און די כעזבאלע איז דארט אריין, און עס האט צוגעפירט צו דערר [[צווייטער לבנון מלחמה]], די מצב דארט איז אומסטאביל, און די איינוווינער פון דער לאנד פאר טויזנטע יארן, עמיגרירן צו אנדערע לענדער, נאכדעם וואס די וועלט טראכט נאר פון די מוסולמענער, און די כלל פון כל דאלים גביר, געוועלטיגט היינט אין לבנון.
דער [[לבנון ברודער קריג]] האט אנגעהאלטן פון 1975 ביז 1990, הונדערטער טויזנטער זענען אומגעקומען, איבער א מיליאן פליטים זענען אנטלאפן, און די [[עקאנאמיע]] האט געקראכט, און נישט אויסגעהיילט געווארן ביז היינט, די [[מוסולמענער]], און בעיקר די שיאטן זענען זייער שטארק געווארן, ובראשם די [[כעזבאלא]], ישראל איז ארויס פון דרום לבנון אין 2000, און די כעזבאלע איז דארט אריין, און עס האט צוגעפירט צו דערר [[צווייטער לבנון מלחמה]], די מצב דארט איז אומסטאביל, און די איינוואוינער פון דער לאנד פאר טויזנטע יארן, עמיגרירן צו אנדערע לענדער, נאכדעם וואס די וועלט טראכט נאר פון די מוסולמענער, און די כלל פון כל דאלים גביר, געוועלטיגט היינט אין לבנון.


אין יאר 1990, איז אונטערגעשריבן געווארן די [[טייף אפמאך]], וואס האט אפגעשטעלט די כאאס צושטאנד, וואס האט געהערשט דורכאויס די ברודער קריג, און א שלום וואס אויפן פאפיר איז דאס גילטיק, אבער עס איז גענוג א קליין שוועבעלע צוריק אנצוצינדן די פייער.  
אין יאר 1990, איז אונטערגעשריבן געווארן די [[טייף אפמאך]], וואס האט אפגעשטעלט די כאאס צושטאנד, וואס האט געהערשט דורכאויס די ברודער קריג, און א שלום וואס אויפן פאפיר איז דאס גילטיק, אבער עס איז גענוג א קליין שוועבעלע צוריק אנצוצינדן די פייער.