אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "רוי:נאצי געטאס"

ק
החלפת טקסט – " מע " ב־" מען "
ק (←‏געטאָס בעת דער צװײטער װעלט מלחמה: טשעקטי און אנדערע רייניגונג, typos fixed: װו ← וואו)
ק (החלפת טקסט – " מע " ב־" מען ")
שורה 18: שורה 18:
* [[היגיענע|ריינקייט]]: איז געטא איז נישט געווען [[זייף]] און גענוג [[וואסער]] צו רייניקן דעם [[קערפער]], און דאס האט גורם געווען צו פארשפרייטן שרעקליכע אנשטעקיקע קראנקייטן ווען [[מעדיצין|מעדיצינען]] איז נישט געווען.
* [[היגיענע|ריינקייט]]: איז געטא איז נישט געווען [[זייף]] און גענוג [[וואסער]] צו רייניקן דעם [[קערפער]], און דאס האט גורם געווען צו פארשפרייטן שרעקליכע אנשטעקיקע קראנקייטן ווען [[מעדיצין|מעדיצינען]] איז נישט געווען.
* [[היץ]]: אין געטא איז נישט געווען קיין [[אויוון|אויוונס]], למשל אין [[לאדזשער געטא]] האבן מענטשן אפגעריסן [[פענסטער]]ס, [[בעט]]ן, [[טיר]]ן אד"ג כדי צו האבן מיט וואס זיך אנווארעמען. פיל מענטשן זענען געשטארבן פון קעלט.
* [[היץ]]: אין געטא איז נישט געווען קיין [[אויוון|אויוונס]], למשל אין [[לאדזשער געטא]] האבן מענטשן אפגעריסן [[פענסטער]]ס, [[בעט]]ן, [[טיר]]ן אד"ג כדי צו האבן מיט וואס זיך אנווארעמען. פיל מענטשן זענען געשטארבן פון קעלט.
* [[הונגער]]: די באשטימע מאס עסן אין געטא איז געווען זייער ווייניק, בלויז 184 [[קאלאריע]]ן א טאג פאר א מענטש, וואס דאס איז ווייניקער פון 10 פראצענט פון וואס א מענטש דארף עסן א טאג. דאס געטא איז געווען אפגעשיידט פון שטאט, און מע האט נישט געקענט אריינבריינגען עסן פון דערויסן. אזוי האבן פיל מענטשן, (א פערטל פון רוב געטאס), איבערהויפט קינדער, געשטארבן, אויך אלס דעם האט זיך אנטוויקלט פיל כוליגאנישקייט אין די גאסן, מען האט געכאפט עסן איינער פון צווייטן אא"וו. אבער כאטש דעם איסור פון אריינברענגען עסן פון דרויסן האבן אזעלכע מצליח געווען אריינשמוגלען פון דרויסן עסן איבערהויפט אין ווארשעווער געטא וואס 80% פון די [[שפייז]] זענען געווען פון דרויסן.
* [[הונגער]]: די באשטימע מאס עסן אין געטא איז געווען זייער ווייניק, בלויז 184 [[קאלאריע]]ן א טאג פאר א מענטש, וואס דאס איז ווייניקער פון 10 פראצענט פון וואס א מענטש דארף עסן א טאג. דאס געטא איז געווען אפגעשיידט פון שטאט, און מען האט נישט געקענט אריינבריינגען עסן פון דערויסן. אזוי האבן פיל מענטשן, (א פערטל פון רוב געטאס), איבערהויפט קינדער, געשטארבן, אויך אלס דעם האט זיך אנטוויקלט פיל כוליגאנישקייט אין די גאסן, מען האט געכאפט עסן איינער פון צווייטן אא"וו. אבער כאטש דעם איסור פון אריינברענגען עסן פון דרויסן האבן אזעלכע מצליח געווען אריינשמוגלען פון דרויסן עסן איבערהויפט אין ווארשעווער געטא וואס 80% פון די [[שפייז]] זענען געווען פון דרויסן.
* [[דערצאיונג]]: אין געטא איז נישט געוועזן קיין פארמאלע [[שולע]]ס פאר קינדער, נאר אומפארמאלע שולעס וואס זייער ווייניק קינדער האבן זיך מיטגעטיילט. אזוי האבן די קינדער זיך געדרייט פוסט און ליידיק אין די גאסן אין פארלויף פון 3 יאר.
* [[דערצאיונג]]: אין געטא איז נישט געוועזן קיין פארמאלע [[שולע]]ס פאר קינדער, נאר אומפארמאלע שולעס וואס זייער ווייניק קינדער האבן זיך מיטגעטיילט. אזוי האבן די קינדער זיך געדרייט פוסט און ליידיק אין די גאסן אין פארלויף פון 3 יאר.
* [[אידישקייט]]: די נאציס האבן פארבאטן צו איינפירן יידישע [[מצווה|מצוות]] און [[מנהג]]ים, אבער טראצדעם האבן די [[רעליגיע]] שטילערהייט מקיים געווען תורה און מצוות. הרב [[יצחק ניסנבוים]] האט באשטימט דעם באגריף "קידוש החיים", און האט געזאגט אז ביי די שואה איז דאס לעבן "קידוש החיים" וויכטיקער פון "[[קידוש השם]]", און מע מעג אויפגעבן פון היטן די תורה אויף צו בלייבן לעבן.
* [[אידישקייט]]: די נאציס האבן פארבאטן צו איינפירן יידישע [[מצווה|מצוות]] און [[מנהג]]ים, אבער טראצדעם האבן די [[רעליגיע]] שטילערהייט מקיים געווען תורה און מצוות. הרב [[יצחק ניסנבוים]] האט באשטימט דעם באגריף "קידוש החיים", און האט געזאגט אז ביי די שואה איז דאס לעבן "קידוש החיים" וויכטיקער פון "[[קידוש השם]]", און מען מעג אויפגעבן פון היטן די תורה אויף צו בלייבן לעבן.
* [[ארבעט]]: די נאציס האבן געצווונגען די אידן ארבעטן געצוונגטע ארבעט (ארבעט אָן א באשטימטן צוועק, ווי צב"ש אריבערפירן שטיינער פון איין ארט צום צווייטן אהין און צוריק). פון [[אייר]] [[ה'ת"ש]] (יוני 1940) האבן די נאציס געבויעט באשטימטע [[ארבעטס לאגער]]. פיל פויערס זענען געשטארבן פון די שווערע ארבעט נאך וואס צודערצו זענען זיי געווען הונגעריק.
* [[ארבעט]]: די נאציס האבן געצווונגען די אידן ארבעטן געצוונגטע ארבעט (ארבעט אָן א באשטימטן צוועק, ווי צב"ש אריבערפירן שטיינער פון איין ארט צום צווייטן אהין און צוריק). פון [[אייר]] [[ה'ת"ש]] (יוני 1940) האבן די נאציס געבויעט באשטימטע [[ארבעטס לאגער]]. פיל פויערס זענען געשטארבן פון די שווערע ארבעט נאך וואס צודערצו זענען זיי געווען הונגעריק.