אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "רוי:באקסהארן"

פון המכלול
קפיצה לניווט קפיצה לחיפוש
(פארברייטערט)
(פארברייטערט)
צייכן: רויע רעדאגירונג
שורה 8: שורה 8:


דער "המתרגם" אויפ'ן פלאץ{{הערה|ווי אויך אין [[מסכת ביצה|ביצה]] דף ג:, [[מסכת ראש השנה|ראש השנה]] דף יב: און [[מסכת בבא קמא|בבא קמא]] דף פא.}} (געדרוקט אין [[ווילנער ש"ס]]) טייטשט דאס אין אידיש אלס "גריכיש הייא" אדער "באקסהארען".
דער "המתרגם" אויפ'ן פלאץ{{הערה|ווי אויך אין [[מסכת ביצה|ביצה]] דף ג:, [[מסכת ראש השנה|ראש השנה]] דף יב: און [[מסכת בבא קמא|בבא קמא]] דף פא.}} (געדרוקט אין [[ווילנער ש"ס]]) טייטשט דאס אין אידיש אלס "גריכיש הייא" אדער "באקסהארען".
אין לשון הגמרא ווערט עס גערופן "שבלילתא"{{הערה|זעט {{בבלי|עבודה זרה|לח|ב|מפרש=רש"י}} און {{בבלי|מנחות|מב|ב|מפרש=רש"י}}. זעט אויך ספר הערוך, ערך שבלול ב', און [[רבי בנימין מוספיא|מוסף הערוך]], ערך תלתן.}} אדער "שובלילתא"{{הערה|זעט {{בבלי|גיטין|סט|א}} און רש"י און המתרגם דארט.}}.
אויך אויף "רוביא", וואס דער גמרא זאגט אז מען זאל עס עסן{{הערה|{{בבלי|כריתות|ו|א}}}} אדער זען{{הערה|{{בבלי|הוריות|יב|א}}}} אויף [[ראש השנה]], טייטשט רש"י אז דאס איז "תלתן"{{הערה|דער [[רבי בנימין מוספיא|מוסף הערוך]] (ערך רוביא) פרעגט ווי אזוי קען רש"י זאגן אז רוביא איז תלתן בשעת מיר ווייסן אז תלתן אין לשון הגמרא איז שבלוליתא. דער [[רבי ישעיה פיק|הפלאה שבערכין]] ענטפערט אז מיר געפינען אסאך מאל אז איין זאך ווערט אנגערופן מיט עטליכע נעמען, און אדרבה, וויבאלד רש"י טייטשט אויף ביידע פינגור"י, זעען מיר אז ביידע זענען דער זעלבע זאך.}}.
דער [[ספר הערוך]]{{הערה|ערך תלתן}} שרייבט אויף "תלתן" אז אין אנהייב איז עס ביטער און ווען מען ווייקט עס אין וואסער ווערט עס זיס.


==רעפערענצן==
==רעפערענצן==

רעוויזיע פון 19:29, 11 פעברואר 2024

 

באקסהארן

באָקסהאָרן אדער גריכיש היי Trigonella foenum-graecum איז אַ מין פלאַנץ פון דער משפּחה פון די קטניות Leguminosae. די קערנדלעך פון דער פלאַנץ באַדינען אַלס געווירץ. די תימנים רופן עס חילבע, אין ענגליש רופט מען עס פעניוגריק.

Fenugreek seeds(মেথি).JPG

אויפ'ן פלאנץ וואס ווערט דערמאנט אין משנה[1] מיט'ן נאמען "תלתן" שרייבט דער רמב"ם[2] אז דאס איז וואס ווערט גערופן אין אראביש "חלבא" און בלע"ז "פנגריג".

דער "המתרגם" אויפ'ן פלאץ[3] (געדרוקט אין ווילנער ש"ס) טייטשט דאס אין אידיש אלס "גריכיש הייא" אדער "באקסהארען".

אין לשון הגמרא ווערט עס גערופן "שבלילתא"[4] אדער "שובלילתא"[5].

אויך אויף "רוביא", וואס דער גמרא זאגט אז מען זאל עס עסן[6] אדער זען[7] אויף ראש השנה, טייטשט רש"י אז דאס איז "תלתן"[8].

דער ספר הערוך[9] שרייבט אויף "תלתן" אז אין אנהייב איז עס ביטער און ווען מען ווייקט עס אין וואסער ווערט עס זיס.

רעפערענצן

  1. משנה, כלאים ב, ה
  2. פירוש המשניות
  3. ווי אויך אין ביצה דף ג:, ראש השנה דף יב: און בבא קמא דף פא.
  4. זעט רש"י, עבודה זרה לח, ב און רש"י, מנחות מב, ב. זעט אויך ספר הערוך, ערך שבלול ב', און מוסף הערוך, ערך תלתן.
  5. זעט גיטין סט, א און רש"י און המתרגם דארט.
  6. כריתות ו, א
  7. הוריות יב, א
  8. דער מוסף הערוך (ערך רוביא) פרעגט ווי אזוי קען רש"י זאגן אז רוביא איז תלתן בשעת מיר ווייסן אז תלתן אין לשון הגמרא איז שבלוליתא. דער הפלאה שבערכין ענטפערט אז מיר געפינען אסאך מאל אז איין זאך ווערט אנגערופן מיט עטליכע נעמען, און אדרבה, וויבאלד רש"י טייטשט אויף ביידע פינגור"י, זעען מיר אז ביידע זענען דער זעלבע זאך.
  9. ערך תלתן

דאס איז נישט קיין המכלול ארטיקל, בלויז עפעס וואס ליגט דא ביז עס וועט ערזעצט ווערן מיט בעסערס. שרייבט עס איבער!