מייבאים כמותיים, בדוקי עריכות אוטומטית, ביוראקראטן, אינטערפעיס רעדאקטארן, emailconfirmed, אינטערפעיס אדמיניסטראַטאָרן, מנטרים, סיסאפן, צוות טכני, מייבאים, מעדכנים, אספקלריה רעדאקטארן
102,362
רעדאגירונגען
אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "מולד"
קפיצה לניווט
קפיצה לחיפוש
ק
←דער אידישער לוח און דער מולד: הגהה
ק (←באדייט: הגהה) |
ק (←דער אידישער לוח און דער מולד: הגהה) |
||
| שורה 24: | שורה 24: | ||
==דער אידישער לוח און דער מולד== | ==דער אידישער לוח און דער מולד== | ||
אינעם [[אידישער לוח]] דארפן די [[חודש|חדשים]] זיך אנהייבן אינאיינעם מיט דער נייער לבנה וואס ערשיינט נאכ'ן מולד. דער אויבערשטער האט געזאגט פאר [[משה רבינו]] אין [[מצרים]] {{ציטוטון|החודש הזה לכם ראש חדשים|{{תנ"ך|שמות|יב|ב}}}} – "אזוינס (די נייע לבנה), | אינעם [[אידישער לוח|אידישן לוח]] דארפן די [[חודש|חדשים]] זיך אנהייבן אינאיינעם מיט דער נייער לבנה וואס ערשיינט נאכ'ן מולד. דער אויבערשטער האט געזאגט פאר [[משה רבינו]] אין [[מצרים]]: {{ציטוטון|החודש הזה לכם ראש חדשים|{{תנ"ך|שמות|יב|ב}}}} – "אזוינס (די נייע לבנה), ווען איר וועט עס זען, זייט [[קידוש החודש|מקדש דעם חודש]]"{{הערה|{{בבלי|ראש השנה|כ|א}}.}}. | ||
אין די צייטן ווען עס איז געווען א [[סנהדרין]] פון "סמוכים", האט מען מקדש געווען "על פי הראיה", דאס הייסט, באזירט אויף [[עדים]] וואס האבן געזאגט אז זיי האבן שוין געזען די נייע לבנה{{הערה|שם=וא|{{רמב"ם|קידוש החודש|ו|א}}.}}. אבער זייט די צייטן פון [[הלל נשיאה]], איז מען קובע | אין די צייטן ווען עס איז געווען א [[סנהדרין]] פון "סמוכים", האט מען מקדש געווען "על פי הראיה", דאס הייסט, מען האט באשטימט [[ראש חודש]] באזירט אויף [[עדות|עדים]] וואס האבן געזאגט אז זיי האבן שוין געזען די נייע לבנה{{הערה|שם=וא|{{רמב"ם|קידוש החודש|ו|א}}.}}. אבער זייט די צייטן פון [[הלל נשיאה]], איז מען קובע דעם חודש לויט א באשטימטן חשבון. הלל האט געזען אז די [[סמיכה]] ווערט בטל און עס וועט שוין נישט זיין קיין סנהדרין וואס וועט קענען קובע זיין ראשי חדשים, האט ער אויסגעשטעלט אן אריטמישער חשבון קובע צו זיין דער אידישער לוח{{הערה|תשובת [[רב האי גאון]], געברענגט אין [[#ראבח|ראב"ח]], מאמר שלישי שער שביעי; [[תשובות הרשב"א]] {{שיתופתא|Teshuvot_haRashba_part_IV/254|חלק ד סימן רנד}}; [[חידושי הריטב"א]] {{שיתופתא|Ritva_on_Rosh_Hashanah/18a|ראש השנה יח עמוד א}}.}}. | ||
אינעם | אינעם באשטימטן לוח וואס מען ניצט זייט הלל'ס צייטן, איז מען קובע [[ראש השנה]] אינעם טאג ווען דער מולד פון תשרי געפאלט, אויסער אויב עס איז דא א סיבה עס אפצושטופן מיט איינס אדער צוויי טעג{{הערה|{{רמב"ם|קידוש החודש|ז|א}}.}}. כמעט אלע חדשים האבן א באשטימטע צאל טעג, 29 אדער 30. די יוצאים מן הכלל זענען [[חשון]] און [[כסלו]], וואס קענען אמאל ביידע האבן 29, און אמאל ביידע 30, און אמאל כסדרן (חשוון 29 און כסלו 30); געוואנדן לויט וויפיל טעג עס זענען דא צווישן איין ראש השנה און דעם קומענדיגן{{הערה|{{רמב"ם|קידוש החודש|ח|ז}}.}}. דער חשבון פון דער מולד מיט די כללים ווען אפצושטופן ראש השנה, אינאיינעם מיט'ן סדר פון די [[עיבור יאר]]ן, שטעלן אויס דער גאנצער אידישער לוח. | ||
חז"ל רעכענען אז פון איין מולד צום צווייטן זענען דא 29 טעג, 12 שעה און 793 חלקים (1080 חלקים אין א שעה); באקאנט מיטן סימן '''כ"ט י"ב תשצ"ג'''{{הערה|{{בבלי|ראש השנה|כה|א}}.}}. דער ערשטער מולד פון תשרי [[שנת א' ליצירה]], איז געווען [[מאנטאג]] נאך 5 שעה און 204 חלקים; באקאנט מיטן סימן '''בהר"ד'''{{הערה|שם=וא}}. כדי צו וויסן ווען א געוויסע מולד וועט זיין, דארף מען צולייגן צו מולד בהר"ד, כ"ט י"ב תשצ"ג פאר יעדע חודש וואס איז אריבער זייט בריאת העולם. | חז"ל רעכענען אז פון איין מולד צום צווייטן זענען דא 29 טעג, 12 שעה און 793 חלקים (1080 חלקים אין א שעה); באקאנט מיטן סימן '''כ"ט י"ב תשצ"ג'''{{הערה|{{בבלי|ראש השנה|כה|א}}.}}. דער ערשטער מולד פון תשרי [[שנת תוהו|שנת א' ליצירה]], איז געווען [[מאנטאג]] נאך 5 שעה און 204 חלקים; באקאנט מיטן סימן '''בהר"ד'''{{הערה|שם=וא}}. כדי צו וויסן ווען א געוויסע מולד וועט זיין, דארף מען צולייגן צו מולד בהר"ד, כ"ט י"ב תשצ"ג פאר יעדע חודש וואס איז אריבער זייט בריאת העולם. | ||
===מולד בהר"ד=== | ===מולד בהר"ד=== | ||