רוי:טעלעגראם

די טעלעגראם איז געווען דער ערשטער וועג וויאזוי מען האט געשיקט מעלדונגען עלעקטראניש צו א ווייטן ציל דורך קאדן און קלאנגען.

די ערשטע טעלעגראם האט דער אמעריקאנער ערפינדער סעמיול מארס אויסגעטראפן אין יאר 837'. די טעלעגראם איז טאקע דעמאלט אנגערופן געווארן אויף זיין נאמען: "מארס טעלגראם". אינעם זעלבן יאר האט א בריטישער פארשער מיט'ן נאמען טשארלס וויטסטאון אויך אליין אויסגעטראפן די זעלבע אויסטרעף.

די ערשטע טעלעגראף איז ערשט ארויסגעשיקט געווארן אין 844' דורך דעם זעלבן מורס. עס איז געווען א קורצע מעסעדזש וועלכע איז געשריבן געווארן דורך אן עלעקטראמאגנאטישע בליי וועלכע איז געלעגן אויף א דרייערדיגע אייזן וועלכע האט געמאכט די סימנים און שטריכן.

מורס האט זיך ארומגעשפילט מיט זיין נייע טעלעגראם פאר יארן ביז ער האט געקענט ארויסשיקן א מעסעדזש אזוי ווייט ווי 20 מייל. ווייטער ווי 20 מייל זענען די סיגנאלן געווען צו שוואך אז עס זאל קענען גענוי אראפצייכנען די קאודס. מורס האט ווייטער געארבעט ביז ער האט באוויזן צו מאכן א מאשינקע וועלכע ער האט אראפגעשטעלט ביי די ווייטקייט ענדע פון די שטארקייט פון די סיגנאלן און מיט דעם האט ער געשיקט די סיגנאלן פאר נאך 20 מייל און אזוי ווייטער.

ארום 20 יאר נאכדעם וואס ער האט אויסגעפונען די טעלעגראם האט ער עמטליך פובליצירט זיין אויסטרעף און די טויזענטער סייענטיסטן האבן זיך א נעם געגעבן דערצו מיט אלע באקן און ביז א קורצע צייט איז די מורס טעלעגראם אראפ פון די מאפע און צענדליגער נייערע און מער סאפיסטיקירטע טעלעגראמען זענען ארויסגעקומען ווערנדיג אלץ בעסער און בעסער.

(עס מוז דא באמערקט ווערן אז די טעלעגראמס האבן נאך דעמאלט נישט געארבעט ווייערלעס. עס האט זיך געמוזט ציען א לאנגע ווייער ביז א גענויער ארט מען זאל אהין קענען שיקן א טעלעגראף. אריבער א וואסער איז נישט געווען אין באטראכט).

ווי געזאגט האט די טעלעגראם נאר געקענט שיקן קאודס, דאס טייטש אז אלע מעסעדזשעס זענען געשיקט און געפרינט געווארן דורך פארשידענע פארעמען וועלכע מען האט זיך איינגע'חזרט און אזוי ארום אפגעליינט די מעסעדזשעס. אין די ערשטע 50 יאר איז געווען זייער א טייערע זאך און נאר ריזיגע פירמעס האבן זיך געקענט ערלויבן צו האבן א טעלעגראם. אויס איינער האט דווקא געוואלט שיקן א טעלעגראף צו א ווייטן ארט האט ער געברויכט באצאלן אסאך געלט.

אין אנפאנג 20'סטן יאר-הונדערט האט מען אנטוויקעלט צוויי ווייערלעס טעלעגראם מאשינען: די טעלעפרינטינג סיסטעם וועלכע מען נוצט נאך הייינט. און די פעסעמיל ריפראדוקציע סיסטעם וועלכע איז געווארן א פארגאנגענהייט אין 980'.

די טעלעפרינטינג סיסטעם פארשטייט די קאודס און פרינט זיי צו ווערטער. די מידיא פירמעס פלעגן נאך ביז א קורצע צייט צוריק זיך אסאך באנוצן מיט דעם. היינט נוצן עס די ארימערע לענדער.

דער בלאט קומט פון יידיש-וויקיפעדיע.
אריגינעלער בלאט • ערלויבעניש cc-by-sa 3.0.

דאס איז נישט קיין המכלול ארטיקל, בלויז עפעס וואס ליגט דא ביז עס וועט ערזעצט ווערן מיט בעסערס. שרייבט עס איבער!